Wijgeest

De Wirden (Fries: De Wurden) is een buurtschap en streeknaam in de gemeente Noardeast-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland. De Wirden ligt ten zuidoosten Ee, ten zuidwesten van Engwierum en ten noordoosten van Oudwoude. De buurtschap bestaat uit enkele boerderijen aan de Dellenswei. Ten oosten van De Wirden ligt de buurtschap De Dellen, waar de straatnaam naar genoemd is. Net ten zuiden van de buurtschap stroomt de Nieuwe Zwemmer.

Ter Lune is een buurtschap in de gemeente Noardeast-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland. De buurtschap ligt ten noordwesten van Kollum, ten zuiden van Engwierum en ten noordoosten van Oudwoude. De bebouwing van de buurtschap ligt in de bocht van de N358 en bestaat uit twee boerderijen die gelegen zijn in de polder Tochmaland. De boerderijen liggen respectievelijk aan de Terlunewei en de Wouddijk. De eerste werd in de jaren 1950 nog Pikweg genoemd en in de jaren 1970 Terluneweg. Aan deze weg staan een boerderij en een schuur. Deze laatste vallen onder het postcodegebied van Oudwoude. De boerderij aan de Wouddijk valt onder het postcodegebied van Kollum. Beide boerderijen vallen in de CBS-buurt Verspreide huizen Kollum. Ten zuiden van de buurtschap, langs de N358, de Lauwersmeerweg liggen de plassen Zandwielen, een drietal poelen die zijn ontstaan na een dijkdoorbraak. Ten noorden van de buurtschap stroomt het Oud Dokkumerdiep (officieel: Alddjip) en de Nieuwe Zwemmer en iets oostelijker de Zijlsterrijd. Haaks op de Zijlsterrijd ligt de meanderende Dwarsrijd die de oorspronkelijke verbinding was van Kollum met de zee en die doorloopt tot bij de buurtschap.

De Fogelsanghstate (ook wel: Fogelsangh State) is een van oorsprong 17e-eeuwse state in het Friese dorp Veenklooster. De state vormt de kern van het gelijknamige landgoed van 180 hectare. Het werd omstreeks 1650 gesticht door Dirck Fogelsangh nabij de voormalige locatie van het premonstratenzer klooster Mons Oliveti (de Olijfberg) dat in 1580 opgeheven werd. In de 18e en 19e eeuw is de state herhaaldelijk verbouwd waardoor de Fogelsanghstate zijn huidige neoclassistische uiterlijk kreeg. Het park van de state werd door Gerrit Vlaskamp in Engelse landschapsstijl aangelegd naar een ontwerp van Lucas Pieters Roodbaard. Zowel de state met haar originele 18e-eeuwse interieur als het bijbehorende koetshuis met koetsen en het park is opengesteld voor bezoekers.

Gezicht Veenklooster is een van rijkswege beschermd dorpsgezicht in Veenklooster in de Nederlandse provincie Friesland. De procedure voor aanwijzing werd gestart op 20 april 1988. Het gebied werd op 28 maart 1991 definitief aangewezen. Het beschermd gezicht beslaat een oppervlakte van 16,6 hectare.

Oudwouderzijlen (Fries: Alwâldmersyl of Alwâldmer Syl) is een buurtschap in de gemeente Noardeast-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland. Oudwouderzijlen ligt tussen Engwierum en Oudwoude, vlak ten zuiden van een oorspronkelijke meander van het Dokkumergrootdiep, de Alde Lunen. De bebouwing van de buurtschap bestaat uit een viertal huizen en ligt aan de Wâlddyk. De buurtschap heeft eigen plaatsnaambord en.

Het Mallegraafsgat (Fries en officieel: Mâlegraafsgat), ook wel de Poel of het Sint-Pietersgat genoemd, is een meertje tussen Kollum en Engwierum in de Nederlandse provincie Friesland. Het 9 tot 12 meter diepe wiel (een ronde plas) ontstond tijdens de Sint-Pietersvloed in 1651, toen de Wouddijk (Wâlddyk), een van de dijken rond het Dokkumergrootdiep, brak door de stormvloed. De daaropvolgende overstroming veroorzaakte een diep gat. Na de stormvloed werd de dijk om het meertje heen gelegd. Het meertje kreeg in de 18e eeuw de naam Mallegraafsgat, naar Donough MacCarthy, een Ierse earl (graaf) die in ballingschap in Nederland leefde en een huis nabij het meertje betrok. De officiële naam van het meer werd op 15 maart 2007 veranderd van Mâllegraefsgat naar Mâlegraafsgat. Bij het meertje staat een informatiebord.

Veenklooster (Fries, officieel: Feankleaster, [fɪ.əŋ’klɪ.əstr]) is een streekdorp in de gemeente Noardeast-Fryslân in de Nederlandse provincie Friesland. Het dorp is een typisch brinkdorp, met een grote wijde brink, waaromheen de vier belangrijkste bezienswaardigheden en het beschermde dorpsgezicht te zien vallen. Het dorp telt ongeveer 110 inwoners (2023). In 1947 waren dit er nog 160.