Vaals (gemeente)

Vaals () (in de eigen streektaal, het Völzer plat, Vols genaamd) is de hoofdplaats van de Nederlandse gemeente Vaals, gelegen in het uiterste zuidoosten van Limburg. Het dorp ligt aan de rijksgrens van Nederland, nabij het drielandenpunt met België en Duitsland, en aan de oostzijde grenzend aan de Duitse stad Aken. Vaals heeft volgens de laatste CBS-gegevens 8.015 inwoners en is daarmee de grootste plaats binnen de gemeente. Ondanks het relatief geringe inwonertal heeft het dorp een stadse uitstraling, voornamelijk vanwege de vele achttiende- en negentiende-eeuwse herenhuizen en de relatief uitgebreide winkel- en horecavoorzieningen.

Het Von Clermonthuis, ook wel Huis Clermont, voorheen Stammhaus of Tyrell'scher Bau, is een achttiende-eeuws voormalig woonhuis annex fabrieksgebouw in de Nederlandse plaats Vaals. Het door Joseph Moretti ontworpen gebouw doet sinds 1979 dienst als gemeentehuis van de gemeente Vaals. Het Von Clermonthuis is een rijksmonument en onderdeel van het rijksbeschermd gezicht Vaals.

Huis Verves is een monumentaal gebouw aan het Von Clermontplein in de Nederlandse plaats Vaals. De naam verwijst naar een ververij van wollen stoffen, die hier in het verleden was gevestigd (verves betekent verfhuis in het Vaalser dialect). Het Huis Verves is een rijksmonument en onderdeel van het rijksbeschermd gezicht Vaals.

De Lutherse kerk is een kerkgebouw in Vaals in Nederlands Zuid-Limburg. Het kerkgebouw is gelegen op een hoek van het Von Clermontplein, waaraan ook het Von Clermonthuis (thans gemeentehuis) en een aantal andere monumentale gebouwen zijn gesitueerd. De voormalige kerk is in gebruik als museumkerk en cultureel centrum. Het achthoekige kerkgebouw uit 1736-'37 is een rijksmonument en onderdeel van het van rijkswege beschermd dorpsgezicht Vaals.

Huis Kirchfeld, ook Binterimse Huis of Oud Kurhaus, is een voormalig herenhuis, thans drie woonhuizen aan Koperstraat 4-8 in de Nederlandse plaats Vaals.

Het rijksbeschermd gezicht Vaals is een van rijkswege beschermd dorpsgezicht in het dorp Vaals in de Nederlands-Limburgse gemeente Vaals.

Station Vaals was een tramstation in Vaals in de Nederlandse provincie Limburg. Het was het begin- en eindpunt van de tramlijn Maastricht - Vaals en tussen 1923 en 1937 ook van de tramlijn Aken - Vaals. Het station in Vaals lag aan het pleintje aan het uiteinde van de huidige Prins Bernhardstraat aan de noordkant van Vaals. Achter het stationsgebouw stopte de tramlijn van/naar Gulpen en Maastricht. Daarachter bevindt zich een laagte met de Selzerbeek waarachter de Schneeberg oprijst. Het latere busstation van Vaals ligt niet bij het oude stationsgebouw maar aan de doorgaande weg de Maastrichterlaan.

De Obelisk van Vaals (vroeger lokaal ook wel foutief 'Napoleonszuil' genoemd) is een obelisk of gedenknaald in de Nederlandse plaats Vaals. Het hardstenen monument staat te midden van een vijver in het Von Clermontpark, dat ten noorden van de Maastrichterlaan ligt.

Het rijksbeschermd gezicht Vaals Uitbreiding is een van rijkswege beschermd dorpsgezicht in de plaats Vaals in de Nederlands-Limburgse gemeente Vaals.

Kasteel Bloemendal, Huis Bloemendal. Huis Blumenthal of Schloss Blumenthal, zoals het oorspronkelijk heette, ligt aan de Bloemendalstraat 26 van de Nederlands-Limburgse gemeente Vaals, iets ten zuiden van de Maastrichterlaan en buiten het centrum van het stadje. Het is van oorsprong een achttiende-eeuws landhuis met twee in de jaren 1990 aangebouwde hotelvleugels. Het oorspronkelijke huis, de historische tuinaanleg en een tiental onderdelen daarvan zijn rijksmonumenten.

De Hervormde kerk is een protestants kerkgebouw in de Nederlandse plaats Vaals. Het gebouw uit 1671 geldt als de oudste protestantse kerk in Limburg. De toeschrijving aan Pieter Post is vermoedelijk onjuist.

De Sint-Jozefkerk was een rooms-katholiek kerkgebouw aan het Sint-Jozefplein te Vaals in de Nederlandse provincie Limburg. De uit 1958 daterende kerk van architect Jean Huysmans werd in 2004 afgebroken.