Hespelaar

De Houtse Heuvel is een brink en van oudsher het hart van het kerkdorp Den Hout in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. De Houtse Heuvel maakt deel uit van het veel grotere Rijksbeschermd dorpsgezicht Den Hout dat in 2008 definitief deze status kreeg.De Houtse Heuvel is een wigvormige brink die het centrum van een spinnenweb vormde, waarnaar alle paden en wegen voerden. In het oosten, waar tussen de Heuvel en de Achterstraat geen ruilverkaveling heeft plaatsgevonden, zijn nog twee van deze paden terug te vinden. Naar het westen liepen paden door tot in Stuivezand, dat tot 1964 bij de gemeente Oosterhout hoorde. Over de Vrachelsestraat loopt een zichtas naar het wegkruis op de zuidoosthoek. De meeste rijksmonumenten in Den Hout liggen rondom de Heuvel. Rondom de Heuvel vond men alles in het dorp, zoals de melkfabriek, cafés, kerk, kerkhof, bank, meisjes- en jongensschool, kloosters en winkels. Nog steeds vervult de Houtse Heuvel een centrale rol in het dorp. Houtse organisatoren verkiezen vaak de sfeervolle Heuvel voor hun evenement. Volgens de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is de heuvel in de middeleeuwen – mogelijk al in de vroege middeleeuwen – ontstaan en is hij ook aangeduid als plaatse, biest, driest en laar. Na de middeleeuwen is de brink zelf nooit bebouwd geweest en de omliggende bebouwing is pas eind 19e en begin 20 eeuw verdicht en veranderd. Oorspronkelijk werd de heuvel waarschijnlijk gebruikt als verzamelplaats voor vee.

Gezicht Den Hout is een van rijkswege beschermd dorpsgezicht in Den Hout in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. De procedure voor aanwijzing werd gestart op 23 mei 2005. Het gebied werd op 15 februari 2008 definitief aangewezen. Het beschermd gezicht beslaat een oppervlakte van 149,1 hectare. Panden die binnen een beschermd gezicht vallen krijgen niet automatisch de status van beschermd monument. Wel zal de gemeente het bestemmingsplan aanpassen om nieuwe ontwikkelingen in het gebied te reguleren. De gezichtsbescherming richt zich op de stedenbouwkundige en cultuurhistorische waardering van een gebied en wil het toekomstig functioneren daarvan veiligstellen.

Het Heilig Hartbeeld is een standbeeld in de Nederlandse plaats Den Hout.

De Sint-Corneliuskerk is de rooms-katholieke parochiekerk van het kerkdorp Den Hout, in de Nederlandse gemeente Oosterhout. Het kerkgebouw en de geloofsgemeenschap maken deel uit van de Sint-Catharinaparochie. De kerk werd in 1878 gebouwd op de plaats waar tot die tijd een schuurkerk had gestaan. De kerk werd in 2016 aan de eredienst onttrokken. Er bestond in de 14e eeuw reeds een kapel in Den Hout, die gewijd was aan Antonius Abt. Deze kapel behoorde bij een gasthuis. Zeker is niet of deze in 1336 door Willem van Duivenvoorde is gesticht of dat diens zoon dat in 1385 heeft gedaan. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd het gasthuis verwoest en raakte de kapel in verval. De grond waarop gasthuis en kapel hebben gestaan werd in 1805 tot begraafplaats ingericht. In 1787 werd een schuurkerk gebouwd, toen Den Hout het recht kreeg om een zelfstandige parochie op te richten. In 1836 onderging de schuurkerk een flinke verbouwing. Het dak werd verhoogd en de kerk kreeg een toren met klokken. Veertig jaar later werd de huidige Corneliuskerk gebouwd. De kerk is een van de eerste werken van architect P.J. van Genk, de belangrijkste architect van kerken in het bisdom Breda in de laatste drie decennia van de 19e eeuw. Van Genk ontwierp de kerk in 1877 in een voor Nederland unieke neogotische stijl die sterk was beïnvloed door de Belgische neogotiek. Dezelfde stijl zou hij de rest van zijn carrière hanteren. De kerk werd op zondag 16 september 1878 ingewijd door Mgr. Van Beek, bisschop van Breda. Bij de inwijding zag de kerk er tamelijk sober uit. Alleen het allernoodzakelijkste was aangebracht. De vele kunstwerken die de kerk nu rijk is, werden dankzij de gulheid van de parochianen in de eerste decennia die volgden op de inwijding aangebracht. De muurschilderingen van de kerk zijn van P.J.H. Cuypers en dateren uit 1908. Voor de kerk staat een Heilig Hartbeeld (1924). Kerk en interieur werden in 1987 geheel gerestaureerd.

Den Hout is een kerkdorp in de gemeente Oosterhout, (provincie Noord-Brabant) en telt 1.275 inwoners (2023). Rondom het dorp liggen de buurtschappen Hespelaar, Steelhoven ('Stelve'), Vrachelen, Ter Aalst ('Tralst'), en Eind van den Hout ('Dent'). Ten zuiden ligt het Markkanaal, de Zandwinplas en de Vrachelse Heide. Den Hout werd met geweld bevrijd op 3 november 1944 door de 1e Poolse pantserdivisie (monument bij Teraalster Brug). Het dorp ligt nog juist op hoge zandgrond. Na de Watersnood van 1953 stond het water tot aan de Stelvensedijk.

Korenmolen De Hoop is een ronde stenen beltmolen aan het Ruiterspoor 8 in Den Hout, in de Nederlandse gemeente Oosterhout. De molen is in 1837 gebouwd, tot ongenoegen van de molenaars op drie molens in Oosterhout, die met de komst van een vierde molen hun inkomsten zagen dalen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd De Hoop zwaar beschadigd, en in de daaropvolgende jaren verving een elektrische maalderij de molen. De molenberg werd deels afgegraven. In 1975 verkocht de eigenaresse de molen aan de gemeente, die hem in 1985 liet restaureren. In 1995 is De Hoop maalvaardig gemaakt. De molen is voorzien van twee maalkoppels, maar maalt in 2014 al enige jaren niet meer, wel wordt er zeer regelmatig met de molen gedraaid. De maalkoppels hebben een pennetjeswerk.

De Tjasker Den Hout was een paaltjasker die sinds 2010 in Den Hout (gemeente Oosterhout) stond. Oorspronkelijk stond hij in Kolderveense Bovenboer, vlak bij het dorp Nijeveen in de gemeente Meppel in Drenthe. Daar werd de naamloze tjasker aangeduid met Tjasker Nijeveen. De tjasker heeft enkele jaren opgeslagen geweest in molen De Hoop in afwachting van de restauratie, helaas bleek de totale conditie van de molen te slecht om hem nog te kunnen restaureren. In 2018 zijn de restanten van de molen afgevoerd.

Irene '58 is een Nederlandse amateurvoetbalclub uit Den Hout in Noord-Brabant, opgericht in 1958. Het eerste elftal van de club speelt in de Derde klasse zondag (2020/21). De club speelt op het eigen sportpark in Den Hout.

Verzorgingsplaats Hespelaar is een Nederlandse verzorgingsplaats, gelegen aan de zuidzijde van de A59 in de richting Serooskerke-Oss tussen afritten 32 en 33 in de gemeente Oosterhout. Aan de overzijde van de snelweg ligt verzorgingsplaats Steelhoven.

De Heilige Eik is een zomereik in Den Hout, in de Noord-Brabantse gemeente Oosterhout. De naam duidt op een mogelijk voor-christelijke oorsprong. De boom zou een voorganger hebben gehad die fungeerde als boomheiligdom. De boom staat aan de Vrachelsestraat bij het begin van de Achterstraat en is volgens de meeste deskundigen waarschijnlijk in de zestiende eeuw geplant op de plek van een uit de middeleeuwen stammende eik. Volgens boswachter Joris Hellevoort van Het Utrechts Landschap is het de oudste eik van Nederland. In overgeleverde archieven wordt voor het eerst in 1353 melding gemaakt van een "Heilige Eik" in Den Hout. Hellevoort meent dat het om dezelfde boom gaat en veronderstelt dat de eik omstreeks 1250 geplant werd.De stam van de boom is door blikseminslag uitgehold en aan een zijde open. Eén levende tak maakt nu nog een volwaardige kruin. Volgens een legende die in 1933 opgetekend is door Jacques Sinninghe nam een kluizenaar zijn intrek in de holle boom en blakerde het binnenste door er spek in te roken. Bij de boom zoeken wichelroedelopers geregeld naar leylijnen.

De Hervormde kerk van Made is een van oorsprong laatgotisch kerkgebouw aan de Patronaatstraat 27.

Eind van den Hout is een buurtschap in de gemeente Oosterhout in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Het ligt in het noordwesten van de gemeente, tussen Made en Den Hout.