Heelweg

Heelweg-West is een woonkern en tevens het westelijk deel van de buurtschap Heelweg in de Nederlandse gemeente Oude IJsselstreek, gelegen in de provincie Gelderland. Het ligt drie kilometer ten noorden van Varsseveld. De buurtschap is gelegen op de zuidflank van de Halserug, een 16 km lange zuidoost-noordwest verlopende dekzandrug. Deze rug is zowel cultuurhistorisch als aardkundig van belang.

De Halserug is een 16 kilometer lange zuidoost-noordwest verlopende dekzandrug tussen de plaatsen Zelhem en Aalten in de Achterhoek. Op de rug liggen de dorpen Halle en Heelweg. De opvallende dekzandrug heeft een vier kilometer lange zijtak tussen Heelweg en Lichtenvoorde. Op dit deel van de Halserug bevindt zich het dorp Harreveld. Het maximale hoogteverschil is ongeveer drie meter. De op diverse plaatsen voorkomende stuifduinen veroorzaken een nog groter reliëfverschil. Op de rug bevinden zich vooral grasland en akkerland, maar ook naaldbos, loofbos en een klein deel heide met een jeneverbesstruweel. Op de flanken liggen open kampen en enken. Aan de voet van de rug liggen kwelzones, zoals de Meuhoek. Over de rug loopt een oude hanzeweg (een deel van de huidige N330) en er lopen oude hessenwegen aan de flanken. De Twenteroute (N18) loopt bij Harreveld en De Vennebulten grotendeels over de zijtak van de Halserug. Vanaf de rug zijn er vergezichten over het omliggende open ontginningslandschap.

Heelweg-Oost is een woonkern en tevens het oostelijk deel van de buurtschap Heelweg in de Nederlandse gemeente Oude IJsselstreek, gelegen in de provincie Gelderland. Het ligt drie kilometer ten noorden van Varsseveld. De buurtschap is gelegen op de zuidflank van de Halserug, een 16 km lange zuidoost-noordwest verlopende dekzandrug. Deze rug is zowel cultuurhistorisch als aardkundig van belang.

De molen De Engel is een in 1849 gebouwde windmolen aan de Hiddinkdijk 4, in de Nederlandse provincie Gelderland als opvolger van de in 1724 gebouwde molen. De molen is een ronde bakstenen korenmolen van het type stellingmolen met 1 koppel maalstenen met regulateur, bestaande uit 16der kunststenen met een doorsnede van 140 cm. De molen heeft een graan-, maal-, steen-, lui-, en kapzolder. De stelling is veertienkant. Het wieksysteem is Oud-Hollands. De 24,20 m lange Derckx-roeden uit 1975 zijn in april 2011 vervangen door deelbare en thermisch verzinkte roeden van de firma Vaags. De buitenroede heeft het nummer 243 en de binnenroede nummer 244. De kap van de molen heeft een Engels kruiwerk, dat met een kruiwiel wordt bediend en is bedekt met eiken schaliën. De lange spruit voor het draaien van de kap ligt achter het bovenwiel. De uit 1875 stammende gietijzeren bovenas is afkomstig van de ijzergieterij de Prins van Oranje. De kap kan vastgezet worden met een kapvang, waardoor deze niet meer kan raggen. Er zijn slechts twee molens in Nederland met een kapvang. De andere molen met een kapvang is de De Vier Winden die in Vragender staat. Een kapvang bestaat uit een ijzeren band om de keerkuip, die vooraan vastzit onderaan de voeghouten en achteraan aan de staart. Door de band met de lier onderaan de staart vast te trekken om de keerkuip wordt de kap geblokkeerd. De molen is uitgerust met een Vlaamse vang met vangtrommel. Voor het opluien (ophijsen) en afschieten (laten zakken) van het maalgoed wordt gebruikgemaakt van een sleepluiwerk.

De Meuhoek is een buurtschap ten zuidoosten van het dorp Halle in de gemeente Bronckhorst in de Nederlandse provincie Gelderland. De Meuhoek ligt deels op de zuidflank van de Halserug. De Meuhoek is een ontginning in de Halsse Maeden van boeren uit Halle. De grond lag te laag of was te onvruchtbaar om te dienen als bouwland, maar was goed bruikbaar als weidegrond. De naam Halsse maeden geeft aan dat deze weilanden hoorden bij de Halse boerderijen. Meu is waarschijnlijk een verbastering van made. De toevoeging hoek duidt een bepaald gebied aan: zo bestaan er bijvoorbeeld ook de Heidenhoek en de Veldhoek. In de Meuhoek wordt een fraai landschap met knotelzensingels aangetroffen. Het is een kleinschalig coulisselandschap met een afwisseling van graslanden, akkers, landwegen en natuurterreinen. Door de aanvoer van kwelwater is het gebied van oorsprong zeer nat. In dit milieu voelt een boomsoort als de zwarte els zich goed thuis. Zeer veel bomen staan hier als knotelzen op de perceelsscheidingen. Deze bomen worden regelmatig geknot. Tegenwoordig heeft het gebied te maken met verdroging. Dit omvangrijke knotelzenlandschap is uniek voor de Achterhoek. Aan het einde van de achttiende eeuw woonde er in de Meuhoek een zonderlinge figuur over wie vele volksverhalen de ronde deden. Deze man, bijgenaamd de Spekvos, voorzag met geweld in zijn levensonderhoud en maakte strooptochten in de wijde omgeving. Op 27 maart 1790 is de Spekvos door een buurtbewoner neergeschoten.

Halle is een dorp in de gemeente Bronckhorst in de Gelderse Achterhoek in de Nederlandse provincie Gelderland. In 2023 telde het dorp met het buitengebied 2.160 inwoners, waarvan er 710 in de dorpskern zelf woonden. Halle ligt ongeveer vijf kilometer oostelijk van Zelhem. Tot de laatste gemeentelijke herindeling behoorde Halle bij de voormalige gemeente Zelhem.

De Vennebulten is een natuurgebied van ongeveer 40 hectare in Heelweg in de Nederlandse gemeente Oude IJsselstreek, gelegen in de provincie Gelderland. Het gebied ligt aangrenzend aan het natuurreservaat Aaltense Goor. De Vennebulten bestaan uit vennen met heuvels die begroeid zijn met jeneverbes, heide, grove dennen, inlandse eik en berk gelegen onderdeel van de Halserug. Het gebied wordt doorsneden door een oude Hessenweg die in de richting van Aalten als "Romienendiek" bekend staat. De structuur zal ontstaan zijn tijdens de laatste ijstijd. Dekzanden zijn opgestoven door een langgerekte dekzandrug in de richting van Aalten naar Zelhem, oorspronkelijk begroeid met heide. Grote stukken daarvan zijn in de 19e eeuw na markeverdelingen ontgonnen om het als bouwland te gebruiken. De Vennebulten is eigendom geworden van de toenmalige gemeente Wisch die er bomen hebben laten aanplanten. Tegenwoordig is het gebied in beheer van de stichting De Vennemarke zich erop richt om juist de heide in stand te houden of uit te breiden.

VV Mariënveld is een Nederlandse amateurvoetbalclub uit Mariënvelde in Gelderland, opgericht in 1946. Het eerste elftal van de club speelt in de Vierde klasse zondag (seizoen 2020/21). Mariënveld telt 4 seniorenteams en 2 pupillenteams. De club speelt op het eigen sportpark in Mariënvelde.

De Onze Lieve Vrouw van Lourdes is een rooms-katholieke kerk in de Nederlandse plaats Mariënvelde.

De Nederlands Hervormde kerk, ook wel de Grote Kerk, is een protestantse kerk in de Nederlandse plaats Halle. De kerk is in 1952 gebouwd naar ontwerp van de architecten K.L. Sijmons, J.H.L. Giesen en P. Zanstra. De kerk verving de Oude kerk van Halle uit 1858 die in de Tweede Wereldoorlog verloren is gegaan. De bakstenen kerk kent een grote toren aan de voorzijde van de kerk en is aan de achterzijde verbonden met de pastorie. In de kerk is een orgel aanwezig van het bedrijf Flentrop. De kerk is aangewezen als gemeentelijk monument.

Mariënvelde (Achterhoeks: Achter-Zuwwent) is een van de kerkdorpen van de gemeente Oost Gelre in de Achterhoek, in de Nederlandse provincie Gelderland. Voor de gemeentelijke herindelingen in de Achterhoek, die op 1 januari 2005 in werking trad, lag Mariënvelde in twee gemeenten: Lichtenvoorde en Ruurlo. Na de herindeling werden beide delen van Mariënvelde ondergebracht in de nieuwe gemeente Oost Gelre. Ten zuiden van Mariënvelde stroomt de Veengoot.

De molen Hermien staat aan de Varsseveldseweg nr. 88 in Harreveld, in de Achterhoek (provincie Gelderland). De molen staat op een terrein dat deel uitmaakte van de goederen onder kasteel Harreveld. Dit was in de 18e eeuw in bezit van Johanna Magdalena Catharina Judith, freule van Dorth, die in 1799 wegens haar orangistische activiteiten door de patriotten in Winterswijk werd geëxecuteerd. Haar bezittingen kwamen bij gerechtelijke verkoop in handen van J.J.S. van Raesfelt, geneesheer in Bocholt. Deze liet in 1819 de molen bouwen. Zijn kleindochter, Bernardine de Both, schonk in 1900 al haar bezittingen, inclusief de molen, bij testament aan de Rooms-katholieke parochie van Harreveld. Deze verkocht het in 1926 aan de molenaar G.J. Wolterink. Zijn weduwe nam het in de jaren 1937 tot 1951 over en ten slotte werd haar zoon J.J. Wolterink tot 1974 de molenaar. Door een asbreuk op 23 maart 1981 werd het wiekenkruis vernield en was er een grondige restauratie nodig. De nieuwe bovenas is afkomstig van de in 1971 ontmantelde molen Het Hert te Rhoon. Tijdens deze restauratie zijn enkele zaken aan de wieken veranderd, zoals bredere borden en smallere hekken. Op deze manier kon er eerder zonder zeilen gedraaid worden. De beltkorenmolen Hermien, vernoemd naar de vrouw van de laatste molenaar, staat op een heuvel van 2,75 meter hoog. De romp van de molen is van hout, achtkantig en bedekt met eikenhouten schaliën. Zes van de eikenhouten achtkantstijlen zijn nog origineel uit 1819. De wieken hebben een vlucht van 24,18 meter en zijn oudhollands opgehekt. De landschappelijke waarde is zeer groot, mede omdat de molen langs de drukbereden N18 staat. De molen is eigendom van de Stichting Instandhouding Beltkorenmolen Hermien. De molen wordt beheerd door vrijwillige molenaars en is geopend voor bezoekers. Er is nog een steenkoppel aanwezig en ter demonstratie wordt geregeld met veevoer gemalen.