Oude Dorp (Houten)

De Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming is een rooms-katholieke kerk aan de Loerikseweg 10 in de Nederlandse plaats Houten. De kerk werd ontworpen door Alfred Tepe en was gereed in 1885. Het is een driebeukige kruisbasiliek met een achtzijdige vieringtoren, die uniek is in Tepe's werk, en een vijfkantig koor. Dit koormodel paste hij onder andere ook toe in de kapel van de Begraafplaats Sint Barbara in Utrecht. Terwijl het overige werk van Tepe volledig in neogotische stijl is, paste hij hier eenmalig bouwelementen uit de romaanse architectuur toe, meer bepaald de boogfriezen en de ronde vensters van de lichtbeuk. De vieringtoren is geïnspireerd op kerkjes uit de Ardennen. De vensters zijn in de loop der tijd allemaal vervangen door glas in lood; hier zat echter steeds een geruime tijd tussen omdat er niet voldoende geld aanwezig was om dit in één keer te kunnen doen. Dat hield in dat er steeds andere vaklieden aan te pas kwamen om deze ramen te maken, onder wie Henricus Kocken. Ook waren hier ooit mooie schilderingen van de hand van G.B.F. Jansen uit Zevenaar. Dit naar een ontwerp van Friedrich Wilhelm Mengelberg. Het schilderwerk heeft ruim 70 jaar dienstgedaan, maar in 1958 werden de muren overgeschilderd. Zodoende kijk je nu feitelijk weer naar het allereerste begin hoe het interieur er oorspronkelijk uitzag.

De Pleinkerk is een kerkgebouw van de Protestantse Kerk in Nederland dat in 2009 voor 50 jaren in erfpacht gegeven is aan de Hersteld Hervormde Gemeente van Houten. De kerk is gevestigd aan het Plein 27 in de Nederlandse plaats Houten. De kerk bestaat uit een eenbeukig schip en een wat smaller rechtgesloten priesterkoor uit de 13e eeuw. Het kerkorgel is circa 1878 gemaakt door de orgelbouwer Petrus van Oeckelen uit Harendermolen. Het was zijn laatste, want hij stierf in datzelfde jaar. Om het orgel te kunnen bereiken werd het gemeentebestuur van Houten toestemming gevraagd om in de kerktoren een trap te plaatsen. De gemeente verleende toestemming, maar legde wel vast dat eventuele schade voor rekening zou komen van de kerkvoogdij. In de kerk bevinden zich diverse grafmonumenten, waaronder een marmeren gedenkteken voor Diederik van Veldhuyzen, eigenaar van de buitenplaats Heemstede. Het werd door beeldhouwer Jan Mast in 1716 gemaakt. In de kerk zijn langs de zijkant speciale banken aangebracht voor de adel uit de 17e en 18e eeuw. De banken van Schonauwen, Wulven en Oud-Wulven zijn nog aanwezig. Naast de kerk zijn in 1957 de resten opgegraven van een Romeinse villa. In het begin van de jaren 90 is de kerk gerenoveerd. Daarbij is Romeins dakpanmateriaal in het fundament van de noordmuur van de kerk en in de kerkhofmuur gevonden. De zuidmuur van de kerk bleek een romaans tufstenen raam en twee romaanse bogen te bevatten. Deze worden gedateerd in de 10e of 11e eeuw.

Het Plein (Oude Dorp) is een plein in de Nederlandse plaats Houten. Het Plein loopt vanaf de Loerikseweg en tot aan de Burgemeester Wallerweg. Er bevinden zich tal van monumentale huizen en bedrijven aan het Plein alsook de monumentale Pleinkerk. Op het Plein komen verder de Vlierweg, de Koningin Julianastraat en de Prins Bernhardweg uit. De straatnaam bestaat sinds 1962. Daarvoor heette het Brink. Na de fusie met de gemeente Schalkwijk waren er twee Brinken in de gemeente en kreeg De Brink in Houten een andere naam: Het Plein.

De Koningin Julianastraat is een straat in de Nederlandse plaats Houten. De Koningin Julianastraat loopt vanaf het Plein tot aan de Dorpsstraat. Er bevinden zich enkele monumentale huizen aan de Koningin Julianastraat. Zijstraten van de Koningin Julianastraat zijn de Schoolstraat en de Burgemeester Haefkensstraat.

De Prins Bernhardweg is een weg in de Nederlandse plaats Houten. De Prins Bernhardweg loopt vanaf het Plein (Oude Dorp) tot aan de Dorpstraat en de Koningin Julianastraat. Er bevinden zich een aantal monumentale huizen aan de Prins Bernhardweg. Zijstraten die op de Prins Bernhardweg uitkomen zijn de Burgemeester Haefkensstraat, Wethouder de Rooijenweg en de Oranje Nassauweg.

De Burgemeester Wallerweg is een straat in de Nederlandse plaats Houten. De straat loopt vanaf het Plein en de "Lobbendijk" tot aan De Poort en "Vikingenpoort". Er bevinden zich enkele monumentale huizen, een restaurant en een werkplaats aan de Burgemeester Wallerweg. Zijstraten van de Burgemeester Wallerweg zijn de Herenweg, "Prinses Beatrixweg" en de "Wethouder van Rooijenweg". Aan de Burgemeester Wallerweg 9 zit ook een afhaalchinees met de naam "Ho Dun" wat Houten betekent. De naam van deze weg is op 23 oktober 1925 door het gemeentebestuur vastgesteld. Eerder heette de weg de Prinsenweg. Aanleiding was het stoppen eerder dat jaar van burgemeester Waller. De weg die hij 48 jaar aflegde tussen zijn huis en het gemeentehuis kreeg als eerbetoon zijn naam.

De Herenweg is een straat in de Nederlandse plaats Houten. De straat loopt vanaf de Burgemeester Wallerweg tot aan De Poort. Er bevinden zich enkele monumentale huizen aan de Herenweg. Zijstraten van de Herenweg zijn de "Prinses Beatrixweg", "Koningin Wilhelminaweg" en het Lupine-oord. Op 28 november 1944 werd de Herenweg getroffen door een bombardement. Doel was een Duitse generaal die met zijn staf was gehuisvest in enkele villa's. Door een navigatiefout werd een totaal andere deel van de Herenweg getroffen. Vier inwoners van de straat kwamen daarbij om het leven. De andere doden vielen op de de Brink.

Het Vlierweg is een straat in de Nederlandse plaats Houten. De straat loopt vanaf de Loerikseweg en tot aan het Stationserf. Er bevinden zich enkele monumentale huizen alsook enkele winkels aan de Vlierweg plus de begraafplaats van de Rooms-katholieke Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming-kerk. Op de Vlierweg komen verder de Kostersgang, Prins Clausstraat, Dorpsstraat, Prins Willem de Zwijgerlaan, Prinses Ireneweg en de Herbergierserf opuit.

De Loerikseweg is een weg in de Nederlandse plaats Houten. De Loerikseweg loopt vanaf het Stationserf tot aan het Plein (in het Oude Dorp). Er bevinden zich monumentale huizen en de Rooms-katholieke kerk (Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming) aan de Loerikseweg. De Loerikseweg, die thans doodloopt op het spoor van Utrecht naar 's-Hertogenbosch, was voorheen onderdeel van de grote straatweg. Dit stuk liep van het dorp Houten naar de buurschap Loerik. Zijstraten die op de Loerikseweg uitkomen zijn de Heemraadserf, Richterserf, Dorpstraat die deze straat kruist en de Schoolstraat. De Loerikseweg is een van de oudste wegen van Houten. Op luchtfoto's is te zien dat de Loerikseweg een verkavelingsgrens is voor de middeleeuwse verkavelingen. Het is niet uitgesloten dat de Loerikseweg een secundaire Romeinse weg was, die de hoger gelegen delen van de Houtense stroomrug volgde.

College de Heemlanden is een scholengemeenschap in Houten voor atheneum en havo. De school heeft een oecumenische inslag. De school biedt naast atheneum en havo ook een atheneum-plus programma voor leerlingen die een extra uitdaging willen. De leerlingen kiezen daarbij uit natuurwetenschappen en sociale wetenschappen als extra vak. Sinds het schooljaar 2018-2019 is het atheneum-plus naast de extra vakken ook versneld. Leerlingen kunnen het vwo in 5 jaar grotendeels afronden, met daarna een door school begeleid tussenjaar, waarin leerlingen de wereld kunnen verkennen buiten de schoolmuren om vervolgens examen te doen en hun diploma te halen. In 2021 heeft College de Heemlanden voor haar bovenbouw van het atheneum-plus de Onderwijsprijs voor de provincie Utrecht gewonnen. Hiermee is de school genomineerd voor de Nationale Onderwijsprijs. Vanuit de Oecumenische grondslag wordt jaarlijks een reis georganiseerd naar het Zuid-Franse plaatsje Taizé. Leerlingen komen in contact met jongeren van over de hele wereld en praten over dingen die hen bezig houdt. Ook is er de gelegenheid met school om op ontwikkelingsreis naar Zuid-Afrika te gaan. Leerlingen komen in contact met de lokale jeugd. Leerlingen die deze reis hebben meegemaakt beschreven het als "zeer leerzaam", maar ook "oogopenend".

Het Gemeentehuis van Houten bevindt zich in Houten aan het Onderdoor 25. De ingang zat oorspronkelijk aan Het Kant maar in 2007 is de ingang naar het Onderdoor verplaatst. Om beter aan te sluiten met het geheel gemoderniseerde Rond, het nieuwe overdekte winkelcentrum De Spil en het nieuwe Station Houten is het gemeentehuis van 2005 tot en met 2007 gerenoveerd en kwam de ingang bij het Onderdoor te zitten. Deze renovatie heeft € 4.165.000,- gekost. Het gemeentehuis heeft een toren met daarin een fraai carillon dat enige overeenkomst vertoont met dat van het raadhuis van Hilversum.

Station Houten is een treinstation aan de spoorlijn Utrecht – 's-Hertogenbosch, gelegen in het centrum van Houten.