Rijksbeschermd gezicht Harderwijk

Harderwijk (; Nedersaksisch: Harderwiek) is een stad en gemeente in de Nederlandse provincie Gelderland. In de 17e eeuw was er een aantal verschillende vormen van de naam voor Harderwijk, zoals Harderwiick, Herderewich en het gelatiniseerde Hardervicum. De gemeente telt 50.000 inwoners (24 december 2024) en een oppervlakte van 48,27 km², waarvan 9,81 km² water. Het totale aantal woningen in de gemeente Harderwijk per 1 januari 2009 is 17.301. De stad Harderwijk zelf kent ongeveer 45.000 inwoners, het overige deel woont in het buitengebied, waarvan ongeveer 3.425 in het dorp Hierden. Harderwijk is een Hanze- en vestingstad die ligt aan de rand van de Veluwe en aan het Wolderwijd, ongeveer halverwege tussen Zwolle en Amersfoort. Het is het regionale verzorgingscentrum voor de Noordwest-Veluwe.

Marius van Dokkum Museum is een kunstmuseum in de Nederlandse stad Harderwijk. Het museum valt onder het eigendom van Stadsmuseum Harderwijk en bevindt zich in een voormalige snijkamer van de voormalige Universiteit van Harderwijk (Gelderse Universiteit). Het museum is volledig gericht op het werk van kunstschilder Marius van Dokkum. Het idee voor het museum ontstond nadat het Stadsmuseum Harderwijk in 2015 een tijdelijke tentoonstelling had georganiseerd omtrent de werken van Marius van Dokkum. Dit was zo'n groot succes dat het museum besloot een vaste tentoonstelling te openen in een nieuw museum. Uiteindelijk werd op vrijdag 25 mei 2018 het museum geopend door André van Duin, samen met Marius van Dokkum. Een dag later, op zaterdag 26 mei, was het museum voor het eerst open voor bezoekers. Vanaf dat moment bevat de collectie van het museum 55 schilderijen. Bezoekers kunnen de schilder soms ook aan het werk zien in het museum. In 2019 trok het museum 45.000 bezoekers. In maart 2020 sloot het museum tijdelijk de deuren in verband met de uitbraak van het coronavirus.

De Grote Kerk te Harderwijk is een kruisbasiliek in gotische stijl die gedeeltelijk uit de 14e en de 15e eeuw dateert. De oorspronkelijk veel grotere kerk heette aanvankelijk de Onze-Lieve-Vrouwekerk en was gewijd aan Maria. Sinds de Reformatie in 1578, toen de katholieke godsdienst werd verboden en onderdrukt, wordt de kerk gebruikt voor protestantse erediensten. Nadat in 1415 de parochiekerk van Sint-Nicolaas was afgebrand werd besloten om een Mariakapel te vergroten en als kerk te gebruiken. Het 14e-eeuwse gebouw kreeg een nieuw koor met kooromgang, een transept en een toren die in hoogte die van de St. Eusebiuskerk in Arnhem overtrof en daarmee de hoogste van Gelderland was. Een groot deel van de kerk ging verloren toen in 1797 de toren instortte en een deel van het schip verwoestte. Het resterende deel van het schip werd hierna onder leiding van Teunis Wittenberg, de architect van het Kwartier van Zutphen, afgesloten door een nieuwe gevel in sobere Lodewijk XVI stijl. De Grote Kerk staat op het Kerkplein, vlak bij de boulevard.

De Vischpoort, oorspronkelijk 'De Laege brugge' genoemd, is gebouwd aan het einde van de 14e eeuw. Het is de enige overgebleven stadspoort aan de waterkant in Harderwijk, dat in totaal over zes stadspoorten beschikte: vier aan landzijde (Grote poort, Luttike poort, Smede poort en Peelen poort) en twee aan zeezijde (De Laege brugge en De Hooghe brugge). In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, werd de vis niet aan land gebracht via de Vischpoort. Die werd verhandeld in de herbergen bij 'De Hooghe brugge'. Wel waren er enkele visverwerkende bedrijven en toeleveringsbedrijven voor de visvangst gevestigd op de Vischmarkt. De poort had ook, als wachtlokaal voor de stadswacht, een beschermende functie tegen vijanden en tegen het water. Als het water te hoog kwam, kon hij gesloten worden. De huizen aan de Vischmarkt zijn ook wat hoger gebouwd en of hebben een vloedkamer, voor het geval dat de poort te laat gesloten werd. In de loop der tijden is er veel verbouwd aan de Vischpoort. Zo zijn er restanten te vinden van ronde torens, en ook is zichtbaar dat de oorspronkelijke poort een stuk groter was dan de huidige opening. Nadat het wachtlokaal zijn functie verloor ging de Vischpoort gefungeren als woning. Later kwam het bouwwerk in gebruik bij de historische vereniging 'Herderewich'. De toren is op gezette tijden te bezichtigen. Naast de poort loopt de stadsmuur en staan wat muurhuisjes. Boven op de Vischpoort is in 1851 een vuurtoren gebouwd. Na de afsluiting van de Zuiderzee verloor dit licht zijn betekenis, zodat hij vermoedelijk in 1947 werd gedoofd. Tegenwoordig gaat het licht alleen aan bij speciale gelegenheden.

De Vischmarkt is een van de historische pleinen in de Gelderse stad Harderwijk aan de vroegere Zuiderzee, nu aan de Veluwerandmeren op de plek waar het Veluwemeer overgaat in het Wolderwijd. Aan het einde van de Vischmarkt aan de zeezijde bevindt zich - zoals bij alle pleinen en brinken in het oude Harderwijk - een stadspoort, hier de Vischpoort.

De Luttekepoort was een landpoort in Harderwijk. De poort was een van de vier landpoorten van de stad. De andere landpoorten waren de Peelen-, de Grote- en de Smeepoort. Omdat er een Grotepoort bestond veronderstelde men, ten onrechte, dat de Luttekepoort dus een kleine poort moet zijn geweest. De oude naam voor die poort was Nicolaaspoort, zo genoemd omdat de weg naar de St. Nicolaaskerk er door liep. Na het verdwijnen van die kerk in 1415 verloor die naam zijn betekenis en werd de poort genoemd naar het "Luttick Loo", een bosschage vóór die poort. De poort zelf bestaat niet meer, de straat die ernaar werd vernoemd (de Luttekepoortstraat) wel.

Het Oude Blokhuis was een burcht in de Nederlandse stad Harderwijk, provincie Gelderland. Van het Blokhuis zijn een toren en een poortgebouw bewaard gebleven. Beide gebouwen zijn een rijksmonument. De benaming Oude Blokhuis kwam in de 16e eeuw in gebruik toen aan de oostzijde van de stad het Nieuwe Blokhuis werd gebouwd.

Basiliek is een restaurant in de Nederlandse stad Harderwijk. De eetgelegenheid is in 2006 geopend door de voormalig chef-kok Rik Jansma. Van 2008 tot en met het vertrek van Jansma in 2022 had het een Michelinster. De huidige chef-kok en eigenaar is Yornie van Dijk, op 24 april 2023 is het restaurant opnieuw onderscheiden met een ster.

Dolfinarium Harderwijk is een dolfinarium te Harderwijk in Nederland. Eigenaar is de Spaanse groep Aspro Ocio. Het is het grootste zeezoogdierenpark van Europa en trekt jaarlijks honderdduizenden bezoekers. Het park werd in 1955 gesticht als nevenactiviteit bij de exploitatie van een speeltuin. In 1965 werden de deuren van het dolfinarium geopend voor publiek.

Het Nieuwe Blokhuis was een 16e-eeuwse dwangburcht in de Nederlandse stad Harderwijk, provincie Gelderland.

De windkorenmolen De Hoop staat aan de Havendijk 2 in Harderwijk. De stellingmolen is gebouwd als vervanging van een eerdere molen uit 1911 aan de Strandboulevard, die in 1969 uitbrandde. Hoewel het plan voor herbouw op een andere locatie al snel kwam, heeft herbouw door diverse omstandigheden lang geduurd. Voor de nieuwe molen De Hoop is gebruikgemaakt van de romp van de Molen van Reerink te Oldenzaal. Deze is in 1993 door de Harderwijker Molenstichting aangekocht. De molen is herbouwd door de firma Vaags uit Aalten. In 1998 werd De Hoop in bedrijf gesteld en in 1999 werd hij voor het publiek geopend. De houten achtkant stamt uit 1779. Toen werd de in 1693 in Weesp gebouwde molen na brand herbouwd. In 1913 werd de molen gesloopt en vervolgens in Oldenzaal weer opgebouwd ter vervanging van de Bisschopsmolen, een standerdmolen. Begin september 1993 werd het houten achtkant overgebracht naar Harderwijk en in 1995 werd met de opbouw van de molen aan de Vissershaven begonnen. Bij de invaart herinneren de drie gevelstenen aan dit verleden. De Hoop heeft drie koppels maalstenen, waarvan één koppel elektrisch wordt aangedreven. Er is een koppel met 17der (150 cm doorsnede) blauwe stenen en een koppel 17der kunststenen. Het elektrisch aangedreven maalkoppel heeft ook 17der kunststenen. De gietijzeren bovenas is in 1997 gegoten door de Gieterij Hardinxveld en heeft het nummer 77. Het gevlucht heeft dubbelstraals fokwieken met remkleppen. De gelaste, 26,30 m lange roeden zijn in 1997 gemaakt door de fabr. Buurma/Naaijer en hebben de nummers 343 voor de binnenroede en 342 voor de buitenroede. De molen wordt gevangen (geremd) met een Vlaamse blokvang, die wordt bediend met een wipstok. De vang bestaat uit vijf vangstukken. In de ezel zit voor het scharnieren van de vangbalk een schuif, waardoor een traploze afstelling van de vangbalk mogelijk is. De kap heeft een Engels kruiwerk, dat wordt bediend met een kruirad met rondgaande kruiketting. Het maalgoed wordt geluid (opgehesen) met een sleep luiwerk. De luitafel drijft ook andere werktuigen aan met behulp van aandrijfriemen. De lange spruit ligt achter het bovenwiel. Het oude bovenwiel, dat nu op de maalzolder staat, is vervangen door een nieuw bovenwiel.

Het St Jansdal Ziekenhuis is een Nederlands ziekenhuis met vestigingen in Harderwijk, Lelystad en drie poliklinieken in Zeewolde, Putten en Dronten.