Rijksbeschermd gezicht Holysloot

Holysloot is een dorpje in Landelijk Noord, het dunbevolkte landelijke deel in het noorden van de gemeente Amsterdam, in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Het dorp heeft de status van beschermd dorpsgezicht. Tussen 1811 en 1921 maakte het deel uit van de gemeente Ransdorp, die per 1 januari 1921 opging in de gemeente Amsterdam. De ligging is enigszins geïsoleerd. In het noorden ligt het dorp aan de Holysloter Die, waar 's zomers op bepaalde tijden een veerpont vaart voor fietsers en voetgangers, die via een kerkpad de weg naar Broek in Waterland en Zuiderwoude kunnen bereiken. Verder bestaat het dorp eigenlijk maar uit één straat, namelijk de Dorpsstraat Holysloot, die links en rechts van de Bloemendalergouw doodloopt. Voor automobilisten is het dorp dan ook via slechts één weg, de Bloemendalergouw, te bereiken. Dit gold ook voor buslijn 30, die tussen 1968 en 2018 door de week overdag elk uur het dorp met Ransdorp, Durgerdam, Schellingwoude, Nieuwendam en met winkelcentrum Boven 't Y verbond. Sinds 3 februari 2018 werd de lijn echter uitbesteed als vraagafhankelijk openbaar vervoer aan taxibedrijf RMC. Op 1 juli 2020 werd het vervoer overgenomen door Mokumflex. De kerk van Holysloot, een rijksmonument, is in gebruik bij de PKN- protestantse gemeente Ransdorp / Holysloot. De Gereformeerde kerk, gebouwd na de watersnood van 1916, doet dienst als woonhuis en is een gemeentelijk monument. De naam Holysloot betekent zoiets als 'laaggelegen gebied aan een sloot' - een omschrijving die typerend is voor vrijwel geheel Waterland. De eerste bekende vermelding van Holysloot dateert uit de dertiende eeuw, toen graaf Floris V enkele privileges verleende aan "die van Ransdorp en Hoolesloot". Pal ten oosten van het dorp zijn sporen te zien van het nooit gereed gekomen Goudriaankanaal. Bij de dorpsbewoners is dit kanaal bekend onder de naam 'Napoleonkanaal'. Aan de oostkant van het dorp is een voetpad naar de dijk. Dit voetpad werd gebruikt door dorpsbewoners voor dijkonderhoud. Dit voetpad wordt 'kerkpad' genoemd. Onder de dorpsbewoners is dit voetpad bekend onder de naam 'Padland'.

Dorpsstraat Holysloot 38-40 is een gebouw in de woonkern Holysloot, Landelijk Noord, Amsterdam-Noord. Het adres luidde tot 1959 Ransdorp C8 en C9.

Het Gedenkteken D.G. Pronk bestaat uit een plaquette aangebracht op de Kerk van Holysloot, Amsterdam-Noord. Dedelef Gustaaf (Deef of Dave) Pronk (Holysloot, 22 augustus 1922 – Rotterdam, 12 maart 1945) was een Nederlands kantoormedewerker. Hij was zoon van Hilletje Kruse en Jacob Pronk, beiden geboren binnen de gemeente Ransdorp waar Holysloot toe behoorde. Een jaar voor de geboorte van Deef Pronk sloot Ransdorp zich aan bij gemeente Amsterdam. Zelf kwam hij niet toe aan een huwelijk. Pronk woonde aan de Dorpsstraat Holysloot, toen nog bekend onder Ransdorp C33 (Amsterdamse adressering volgde pas in 1957). Pronk werkte bij de rijksbelastingdienst in Amsterdam. Toen de Duitse bezetter hem wilde inschakelen voor de Arbeitseinsatz dook hij onder in het Zuid-Hollandse dorp Zwammerdam. In dat dorp nam hij deel aan het verzetswerkzaamheden en was zodoende betrokken bij een wapendropping. De groep kon de verspreid liggende munitie niet tijdig bergen. Hij en anderen werden verraden door een pro-Duitse dorpsgenoot. Hij werd op 6 maart 1945 gearresteerd. Op 12 maart 1945 werd hij gefusilleerd aan het Hofplein en in Rotterdam begraven. Later volgde een herbegraving op het kerkhof van de genoemde kerk. Aan de gevel van de kerk hangt een plaquette met de tekst:1940-1945Ter gedachtenis aan onze dorpsgenoot diezijn leven heeft gegevenvoor het vaderland, opdat anderenin vrijheid zouden levenD.G., Pronk overleden 12 maart 1945 RotterdamAls wij vergeten is alles vergeefs geweest.

De Kerk van Holysloot, ook wel Holyslootkerk of Het Witte Kerkje is een Hervormde Kerk aan de Dorpsstraat 30 in Holysloot in het landelijk gebied van Amsterdam-Noord. Sinds 2006 wordt de kerk gebruikt door de Protestantse Gemeente Ransdorp-Holysloot. De Hervormde gemeente van Ransdorp/Holysloot ging toen samen met de Gereformeerde Kerk van Holysloot.

De Zijpebrug (brug 1781, brug 70P) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Noord. De brug is gelegen in de Dorpsstraat Holysloot in Holysloot en is de enige geregistreerde verkeersbrug aldaar. Het dorp bestaat eigenlijk ook maar uit één straat. Holysloot vormde het eind van allerlei paadjes en watergangen in het gebied rondom haar kern. Ze kreeg pas (relatief) laat aansluiting op de infrastructuur in het gebied. De Zijpebrug ligt in die enige infrastructuur over een plaatselijk watertje dat uitmondt in het Holysloter Die. De brug heeft de vorm van andere bruggen die in Landelijk Noord zijn neergelegd, maar dan in een kleinere versie. Van de geschiedenis van de brug is nauwelijks iets bekend. Ze stamt vermoedelijk uit de periode na de Stormvloed van 1916, op de kaart van gemeente Ransdorp (Holysloot werd bestuurd vanuit Ransdorp) uit 1865 stond nog geen brug ingetekend. Ze is minstens één keer gerestaureerd; koningin Beatrix der Nederlanden kwam in 1991 op bezoek, waarvoor het dorp opgeknapt werd. De brug kreeg in 2018 haar naam, waarbij verwezen werd naar de familie Zijpe, die hier jarenlang woonde. Het maakte in 2018 deel uit van een serie vernoemingen voor bruggen in Landelijk Noord, waarbij rekening werd gehouden met de geschiedenis van deze streek.

Dorpsstraat Holysloot 37 is een gebouw in Holysloot, Landelijk Noord, Amsterdam-Noord. De Dorpsstraat kreeg pas in 1957 haar naam; in 1959 kreeg het gebouw haar huidige adres, daarvoor werd het aangeduid met Ransdorp C24.

Dorpsstraat Holysloot 12 is een gebouw te Holysloot, Landelijk Noord, Amsterdam-Noord. Het gebied rondom Holysloot was en is eeuwenlang agrarisch gebied. Bij de bestuurlijke samensmelting met Ransdorp kwam het onder die gemeente te vallen. Ransdorp zelf was ook één van de dorpjes binnen een uitgestrekt groengebied. Na de stormvloed van 1916 kon die gemeente zichzelf niet meer financieel redden en sloot zich aan bij Gemeente Amsterdam. Die gemeente breidde in de navolgende jaren uit, maar zou in Amsterdam-Noord hier toch niet voorbij de Rijksweg 10 (ringweg) komen. Het gebied kreeg daarom de naam Landelijk Noord tegenover Stedelijk Noord. Holysloot was eeuwenlang ook een soort eindpunt van een stelsel van sloten en paden dat eindigde op de Holysloter Die. De infrastructuur van het dorp is ook in de 21e eeuw eenvoudig. De weg naar het dorp toe Bloemendalergouw heeft een T-kruising met de enige straat in het dorp Dorpsstraat Holysloot. Die naam kreeg het overigens pas in 1957, daarvoor werden gebouw aangeduid met Ransdorp gevolgd door letter (wijk) en cijfer (huisnummer).; in dit geval Ransdorp C50A. Die Dorpsstraat eindigt aan het westelijk eind doodlopend op de Bannewatering; een grens van het oude banne Holysloot. Aan dat eind bevindt zich Dorpsstraat Holysloot nr. 12. Hier werd in de jaren rondom de overname door Amsterdam een boerderij neergezet, dat omschreven wordt als hooihuis. Het gebouw herbergt de woning, een stal en een (hier extra) grote hooischuur. Het gebouw werd diverse keren aangepast naar nieuwe wensen van bewoners, maar sommige onderdelen overleefden die verbouwingen. Met name de windveren onder de puntdaken gaven de gemeente Amsterdam eind 2021 de reden om het complex aan gebouwen tot gemeentelijk monument (200934) te verklaren. Er werd toen niet alleen gekeken naar de cultuurhistorische, architectuurhistorische en typologische (gebruik) waarde van het gebouw. Ook werd rekening gehouden met de typische dorpse lintbebouwing. De Dorpsstraat loopt langs de Die en vanuit de boerderij stapt men direct de landerijen in. Met de benoeming wilde men ook vasthouden aan de geschiedenis van het gebied, dat eeuwenlang van belang was voor de voedselvoorziening van de “grote stad”. Daarom werden tegelijkertijd ook boerderijen aan de Broekergouw en Zunderdorpergouw tot monument verklaard. Het verklaren tot monument deed er meer dan dertig jaar over. Al in 1990 stelde het gemeentelijk buro monumentenzorg vast dat het om een beeldbepalend gebouw ging.

De Holysloter Die is een kreek, "Die" genoemd, grotendeels gelegen in de gemeente Amsterdam en een klein (westelijk deel) in de gemeente Waterland. Het ligt ten noorden van het tot de gemeente Amsterdam behorende dorpje Holysloot en ligt ten zuiden van Broek in Waterland. Het vormt één geheel met de Uitdammer Die in het oosten en is door middel van het Nauw ook verbonden met de Ransdorper Die ten zuidwesten van Holysloot. Het is een restant van de vroegere Waterlandse Die, een veenriviertje in Waterland. In het kleine houten huisje heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog een Canadese soldaat geschuild nadat zijn vliegtuig boven het Kinselmeer was afgeschoten. Oorspronkelijk was het een zeearm van de Zuiderzee. Tegenwoordig is de Uitdammer Die niet meer rechtstreeks verbonden met het huidige Markermeer maar loopt dood op de Uitdammerdijk. De ligging is enigszins geïsoleerd. In het noorden loopt een kerkepad naar Broek in Waterland. In de zomer vaart er een veerpontje tussen dit kerkepad en Holysloot voor fietsers en voetgangers die door middel van het luiden van een bel de schipper kunnen waarschuwen overgezet te willen worden. Het bosje aan de overkant van Holysloot bestaat sinds de jaren '40 en is met buizerds, aalscholvers, vleermuizen en een bunzing een belangrijke bron van biodiversiteit. Sinds 2018 wordt het bosje in samenwerking met Nederland Zoemt ingericht als bijenbos voor de wilde bij en andere insecten. Het bosje is officieel geregistreerd als bijeninitiatief bij het kenniscentrum insecten EIS. De naam Holysloot betekent zoiets als 'laaggelegen gebied aan een sloot' - een omschrijving die typerend is voor vrijwel geheel Waterland. De eerste bekende vermelding van Holysloot dateert uit de dertiende eeuw, toen graaf Floris V enkele privileges verleende aan "die van Ransdorp en Hoolesloot". De term Die is een versmelting van het lidwoord de en Ie; de naam is dus verwant aan het nabijgelegen IJ.

Poppendam was een dorp ten noorden van Amsterdam en lag ten oosten van het huidige Zunderdorp en ten noorden van Ransdorp in Landelijk Noord. Het dorp was een van de oudste nederzettingen van Waterland en zelfs ouder dan Amsterdam.

De Aandammerbrug is een enkele ophaalbrug die de Poppendammergouw in Amsterdam-Noord (Landelijk Noord) verbindt met de Aandammergouw in Zuiderwoude (Gemeente Waterland).

Bruggen 2085 tot en met 2089 zijn vijf bruggen in Amsterdam-Noord.

De Uitdammerdijk is een dijk langs het IJmeer in het landelijk gebied van Amsterdam-Noord, tussen de dorpen Durgerdam en Uitdam. Er is zeer weinig bebouwing langs de dijk. De Uitdammerdijk is een deel van de Waterlandse Zeedijk, dat in de voormalige gemeente Ransdorp lag. Zuidwestelijk heet deze voormalige zeedijk de Durgerdammerdijk. Waar de Durgerdammerdijk in de Uitdammerdijk overgaat ligt buitendijks de polder IJdoorn, tegenwoordig grotendeels natuurgebied. De dijk scheidt het Kinselmeer en de Uitdammer Die van het IJmeer. In Uitdam, in de gemeente Waterland, heet de dijk de Uitdammer Dorpsstraat.