Rijksbeschermd gezicht Voorschoten

Het Centrum van Voorschoten is gelegen op een oude strandwal waarover de weg van Leiden naar Leidschendam liep. Het centrum bestaat vooral uit de Voorstraat en de Schoolstraat en volgt min of meer de contouren van het oorspronkelijk dorp in 1850 (zie afbeelding). De Voorstraat heette voorheen de Heerenstraat en is het oudste deel van het dorp. Dit is waar al sinds honderden jaren de markt wordt gehouden. De markt vindt nog steeds plaats; tegenwoordig op de vrijdag. In juli wordt hier ook de jaarlijkse Paardenmarkt gehouden. De meeste gemeentelijke monumenten staan rond de Voorstraat en verder ook het Historisch Museum van Voorschoten. De Voorstraat is verder het belangrijkste uitgaanscentrum met verschillende restaurants en een café. De Schoolstraat is een stuk smaller en was vroeger een soort achterstraat. Ondanks dat de straat smaller was, liep hier de Blauwe Tram, die Den Haag met Leiden verbond. Tegenwoordig is de Schoolstraat de belangrijkste winkelstraat en is het tracé van de oude tram nog te herkennen in het plaveisel en de leibomen. De Schoolstraat is voetgangersgebied. Tussen de Voorstraat en de Schoolstraat staat de oude dorpskerk met een toren uit 1539 en een neogotisch schip uit 1868. De meest recente nieuwbouw in het centrum is aan de noordkant, vlak bij het gemeentehuis, waar nieuwe winkelruimte en appartementen zijn gebouwd. De bouw is startte in december 2008. Zomer 2010 werd als eerste de nieuwe Albert Heijn opgeleverd, waarna in de maanden daarna ook de overige winkelruimte en de bovenliggende appartementen werden opgeleverd. Het volgende project zal aan de zuidkant van het centrum plaatsvinden; de herinrichting van het Deltaplein, met onder andere een parkeergarage onder de voormalige Rabobank.

Het oorlogsmonument in Voorschoten is een zuil van euville naar een ontwerp van beeldhouwster Gra Rueb. Hierin is een plaquette opgenomen met een afbeelding van twee engelen met een krans. De tekst op de zuil (geheel in kapitalen) luidt: Zij die vielen Henryc A. Adamsky Leendert Bouthoorn Franciscus C.H. Everstijn Teunis de Groot Frans W. Kusters Johannes M. Lamboo Abraham Limburg Willem van Mulligen Herman H. Schouten Johannes C. Wagtendonk Koenraad M. Wolleswinkel Evert Zuidmeer 1940–1945 Het monument staat aan de Koningin Julianalaan bij de ingang van het Burgemeester Berkhoutpark. Jaarlijks vindt hier op 4 mei de herdenking plaats van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.

Voorschoten () is een dorp en gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland met 25.618 inwoners (peildatum 1 januari 2024, bron: CBS) en een oppervlakte van 11,59 vierkante kilometer. Het dorp Voorschoten is in het noorden vastgebouwd aan Leiden, waarvan het gescheiden is door het Korte Vlietkanaal en de spoorlijn Den Haag–Leiden. Het dorp is ingeklemd tussen deze spoorlijn in het westen en het Rijn-Schiekanaal (de Vliet) in het oosten. In het westen grenst de gemeente aan Wassenaar en in het zuiden en oosten aan de gemeente Leidschendam-Voorburg. Leidschendam en Stompwijk liggen zuidwestelijk van Voorschoten. De gemeente heeft een groen karakter, vooral aan de zuid- en westkant, waar de Duivenvoordecorridor een onderdeel is van de ecologische hoofdstructuur van Nederland.

Bijdorp is een wijk in Voorschoten. De wijk wordt aan de noordkant begrensd door de Kerksloot, die de grens vormt met de wijk Vlietwijk, aan de oostkant door de Vliet, aan de zuidkant door de wijk Starrenburg en aan de westkant door Huize Bijdorp (een klooster) en het centrum van Voorschoten. De wijk werd aangelegd in de jaren tachtig en kenmerkt zich door verkeersluwe woonerven. De wijk heeft makkelijk toegang tot de Vliet via een aantal sloten met een groot aantal ligplaatsen. De straatnamen zijn allen genoemd naar vogelsoorten (Buizerderf, Zwaluwweg, Meerkoeteiland, Koperwieklaan, Merelhof), afgezien van Achter De Lindehoeve, een straat die naar een oude boerderij leidt waar een huisartsenpraktijk en fysiotherapeut gevestigd is.

Nassauwijk is een wijk in Voorschoten. De wijk wordt aan de noordkant begrensd door de wijk Adegeest, aan de oostkant door de Julianalaan (centrum), aan de zuidkant door de Bloemwijk en aan de westkant door de spoorlijn Leiden - Den Haag. De wijk werd aangelegd in de jaren dertig en groeide verder in de jaren vijftig. Centraal in de wijk is een klein winkelcentrum, een cultureel centrum en een paar scholen. De wijk is vernoemd naar het feit dat alle straatnamen relateren aan het Koninklijk Huis. Bij bouwwerkzaamheden in 1953 werden de muren van het kasteel Ter Lips aangetroffen.

De Binnenpolder is een polder en voormalig waterschap in de gemeente Voorschoten, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De oorspronkelijke naam was de Dorpspolder. Ook was de Vinckslootpolder (vermeld in 1653) waarschijnlijk dezelfde polder. Het waterschap was verantwoordelijk voor de vervening, drooglegging en de waterhuishouding in de gelijknamige polder.

Bloemenwijk is een wijk in Voorschoten. De wijk wordt aan de noordkant begrensd door de wijk Nassauwijk, aan de oostkant door de Schoolstraat en de Veurseweg, aan de zuidkant door de wijk Boschgeest en aan de westkant door de spoorlijn Leiden - Den Haag. De wijk werd aangelegd aan het eind van de negentiende eeuw na de bouw van het station. Het was de eerste uitbreiding buiten de noordoost - zuidwest gelegen strandwal waarop het centrum van Voorschoten gebouwd is.

Starrenburg is een woonwijk in de Zuid-Hollandse gemeente Voorschoten. De wijk wordt aan de noordkant begrensd door een klooster en de wijk Bijdorp, aan de oostkant door de Vliet, aan de zuidkant door polderland en aan de westkant door de Veurseweg en het gebied rond de Rouwkooplaan. De wijk wordt gebouwd in drie fasen: Starrenburg I werd aangelegd in de jaren negentig en bestaat uit een straten genoemd naar Voorschotense verzetsstrijders uit de Tweede Wereldoorlog Starrenburg II, waarvan de eerste paal werd geslagen in januari 2001 is voltooid in 2007. Deze fase telt ongeveer 500 huizen en is gebouwd rond een centraal plein, waar omheen een parkje met waterspeeltuin en ook een scholencluster zijn opgenomen, openbare basisschool de Vos en een buitenschoolse opvang, peuterspeelzaal en kinderdagverblijf). Starrenburg III is in 2023 nog in de planningsfase.

Ter Lips of Wijngaarden was een kasteel in het Nederlandse dorp Voorschoten, provincie Zuid-Holland.

Adegeest is een monumentale boerderij en voormalig kasteel en buitenplaats in het Nederlandse dorp Voorschoten, provincie Zuid-Holland.

De Binnenpoldermolen was een wipmolen in de Binnenpolder te Voorschoten. De molen stond langs de Vliet, en loosde hierop het polderwater van de Binnenpolder. In 1927 werd de molen ontmanteld en vervangen door een elektrisch gemaal.

Vlietwijk is een wijk in Voorschoten. De wijk wordt aan de noordkant begrensd door de wijk Krimwijk, aan de oostkant door de Vliet, aan de zuidkant door de wijk Bijdorp en aan de westkant door de Leidseweg. Vanuit Vlietwijk is het mogelijk de Vliet over te steken via een fietsbrug naar het recreatiegebied Vlietland. Dit is de enige verbinding in de kern van Voorschoten over de Vliet. De wijk werd voornamelijk aangelegd in de jaren zestig en bestaat voornamelijk uit gestapelde laagbouw en eengezinswoningen in rijtjes. Momenteel vindt er dorpsvernieuwing plaats. Een goed voorbeeld hier van is het Zuster Anna Lambooplantsoen, waar voorheen the RK Laurentiusschool stond. De straatnamen zijn vooral genoemd naar wetenschappers (Einstein, van Leeuwenhoek, etc.) en schilders (Rembrandt, Frans Hals, etc).