Hagestein

Kasteel Hagestein was een kasteel te Hagestein, gemeente Vijfheerenlanden, thans gesitueerd in de Nederlandse provincie Utrecht. Het kasteel moet kort voor 1251 zijn gebouwd en werd in 1405 afgebroken.

Nijenstein of Nieuwenstein was een kasteel in het Nederlandse dorp Hagestein, provincie Utrecht. In 1359 was Jan IV van Arkel de eigenaar van de hofstede Nijenstein. In 1448 werd melding gemaakt van 'het goed Nijensteyne', zonder vermelding van een huis of hofstede: mogelijk had het huis tijdens de Arkelse oorlog in 1405 dermate veel schade geleden dat het niet meer vermeldenswaardig was. Net als over het huis is ook over de eigenaren weinig bekend. In de 17e eeuw was het in ieder geval in bezit van de familie Camons. Volgens de kadastrale kaart van 1822 bleek het koetshuis te zijn afgebroken, terwijl het kasteelgebouw een aanbouw aan de noordzijde had gekregen. In 1834 werd het kasteel uiteindelijk geheel afgebroken. Het kasteelterrein was inclusief de grachten circa 65 bij 75 meter groot, terwijl het kasteel zelf circa 13 bij 24 meter was. Het is onbekend of er een voorburcht was. Volgens de 18e-eeuwse tekening van Jan de Beijer was Nijenstein op dat moment een rechthoekig gebouw van twee bouwlagen onder een schilddak. De speklagen in de muren en de algehele architectuur wijzen op een bouwperiode in de 16e of 17e eeuw. Een vierkant poortgebouw gaf toegang tot het voorplein, waar zich ook het koetshuis bevond. Mogelijk was dit poortgebouw een overblijfsel van het middeleeuwse slot.

Het Stuw- en sluizencomplex Hagestein ligt in de Lek bij het dorp Hagestein in de gemeente Vijfheerenlanden, in de Nederlandse provincie Utrecht. Het bestaat uit een stuw, een schutsluis, een vistrap en een waterkrachtcentrale. Het complex is voltooid in 1960. Het stuwcomplex Hagestein is een rijksmonument. Het complex is grotendeels gelijk aan dat bij Driel en dat bij Amerongen. Deze drie stuwen worden door Rijkswaterstaat aangeduid als het stuw-ensemble Nederrijn en Lek. Met deze drie stuwen gezamenlijk kan een groot deel van de waterhuishouding van Nederland geregeld worden. De vaarweg stroomopwaarts van de Hagesteinsebrug is CEMT-klasse Va. De maximaal toegestane afmetingen stroomopwaarts zijn: (L × B) 135 × 15 meter. De vaarweg stroomafwaarts van de Hagesteinsebrug is CEMT-klasse VIa. De daar maximaal toegestane afmetingen stroomafwaarts zijn: (L × B) 135 × 22,8 meter.

De Gaasp was een zijtak van de Lek die ten zuiden van Vianen stroomde. Deze zijtak was een overblijfsel van een prehistorische brede rivier die vanaf Vianen de bovenloop van de Hollandse IJssel volgde en via de Linschoten bij Woerden in de Oude Rijn uitmondde (de zogenaamde Hagesteinstroom). Toen tussen de jaren 300 en 700 de Lek de belangrijkste afvoer van de Nederrijn werd, kreeg die aan de zuidkant in de meanderende bedding van de oude rivier ongeveer tussen Hagestein en Helsdingen een zijtak. In een oorkonde uit 1288 wordt nog gesproken over de Gaasp als waterloop. In die tijd waren de verbindingen met de Lek al met dammen afgesloten. In het verloop van de huidige Lekdijken is nog te zien hoe deze wat naar binnen buigen op de plaatsen waar deze dammen in de dijk werden opgenomen. De Gaasp gaf zijn naam ook aan de vroegere nederzetting "Gaaspweerde", ook bekend als Gasperde. In weerwil van de gelijke naam is er verder geen verband met bestaande rivier Gaasp in Noord-Holland.

Het Knooppunt Everdingen is een Nederlands verkeersknooppunt voor de aansluiting van de autosnelwegen A2 en A27 en ligt bij Vianen. Het knooppunt is vernoemd naar het dorp Everdingen dat enkele kilometers oostelijk ligt. Het knooppunt dient niet verward te worden met de aansluiting Everdingen van de A2. Het type aansluiting bij dit knooppunt is een gedeeltelijk turbineknooppunt. Daarmee is het een onvolledig knooppunt, de relaties Amsterdam - Almere v.v. en 's-Hertogenbosch - Gorinchem v.v. zijn niet mogelijk. Het knooppunt is geopend in 1980.

Ossenwaard is een buurtschap, bestaande uit een eiland in de rivier de Lek. Het behoort tot de gemeente Vijfheerenlanden, maar is alleen vanaf de andere oever, bij Tull en 't Waal, te bereiken.

Het Viaanse polders en uiterwaarden is een natuurgebied ten zuiden van Vianen. De polders Bolgerijen en Autena vormen het grootste binnendijkse griendcomplex van Nederland. De grienden in het gebied worden afgewisseld met hooilanden, weilanden en populierenbossen. Een aantal van de grienden wordt door Utrechts Landschap gekapt om de bijzondere flora en fauna te behouden. In holle wilgen leven holenbroeders als de steenuil, terwijl op de knotten onder andere eikvarens en diverse mossoorten groeien. De aanwezige insecten vormen een voedingsbron voor buizerds en torenvalken.

De Hagesteinsebrug is een brug over de Lek die deel uitmaakt van de Rijksweg 27 tussen Vianen en Nieuwegein in de Nederlandse provincie Utrecht. De brug is tussen 1975 en 1981 aangelegd en op 24 juni 1981 geopend. In noordelijke richting heeft de brug twee rijstroken en een als spitsstrook ingerichte vluchtstrook. In zuidelijke richting zijn er ook twee rijstroken en een plusstrook aan linkerzijde. Er is in deze richting een smalle vluchtstrook. De brug kan niet gebruikt worden door fiets- en landbouwverkeer.

Tull en 't Waal is een voormalige gemeente en klein dorp in de gemeente Houten in de Nederlandse provincie Utrecht. Het dorp is gelegen aan de rivier de Lek, hemelsbreed tussen Vreeswijk (Nieuwegein) in het westen en Schalkwijk in het oosten. Het dorp heeft 770 inwoners (1 januari 2023). Tussen 1818 en 1962 was Tull en 't Waal een zelfstandige gemeente. In 1962 ging het samen met de gemeente Houten, gelijk met de voormalige gemeente Schalkwijk. Tussen 1852 en 1946 was de burgemeester van Schalkwijk en Tull en 't Waal dezelfde persoon. Vanaf 1946 had Tull en 't Waal de burgemeester van Houten als burgemeester.

Blasenburg is een voormalig kasteel bij Tull en 't Waal, gemeente Houten in de Nederlandse provincie Utrecht. In 1310 wordt melding gemaakt van Henric van Blasenborch, maar de oudste vermelding van het kasteel dateert uit 1394: dan wordt Johan van den Spiegel beleend met het kasteel en bijbehorend land. Via zijn neef Deric komt het kasteel in handen van de familie Van Zuylen. In 1477 erft Arnt van Zuylen het kasteel; hij noemt zichzelf Arnt van Zuylen tot Blasenborch. Het kasteel komt daarna in handen van diverse eigenaren, waaronder Huybert Harmansz (1578). Begin 17e eeuw is het kasteel verdwenen. Op de locatie van het voormalige huis staat nu waarschijnlijk de pastorie van Tull en 't Waal.

De Hervormde Kerk is een kerkgebouw in het Nederlandse dorp Tull en 't Waal (gemeente Houten) aan de Waalseweg 71. Het interieur van de Hervormde Kerk heeft witgepleisterde muren en is vrij sober, ook de spitstongewelf met zijn eiken gordelbogen. In de kerk bevinden zich kerkbanken die dateren uit 1842 met tegen de oostmuur een uit de zeventiende eeuw daterende eiken preekstoel. De klok met een diameter van 64,5 cm is gegoten door Adriaan Meurs in 1616. Achter de kerk is een begraafplaats gelegen. Op deze begraafplaats liggen twee Airborne-soldaten begraven die omgekomen zijn bij de Slag om Arnhem. Het kerkgebouw kwam in 1982 op de lijst voor de Monumentenzorg te staan.

De Grote sluis Vianen is een schutsluis tussen de Lek en het Merwedekanaal bezuiden de Lek, te Vianen in de Nederlandse provincie Utrecht. De vaarweg is CEMT-klasse IV. De maximaal toegestane afmetingen zijn (L × B × D) 100 × 10,5 × 2,8 meter. De sluis heeft twee achter elkaar gelegen schutkolken van 120 m lengte, wijdte 11,8 m, kolkbreedte 23,6 m, diepte buitendrempel NAP –3,6 m, diepte midden- en binnendrempel KP –3,6 meter. Er is een dubbele ophaalbrug - de Hoge brug - over het buitenhoofd, hoogte in gesloten stand NAP +6,7 m, met een doorvaartbreedte van 11,8 meter. Over het binnenhoofd ligt de Julianabrug, een ophaalbrug, hoogte in gesloten stand KP +3,6 meter, met een doorvaartbreedte van 11,8 meter. De sluis en bruggen kunnen via de marifoon worden aangeroepen op VHF-kanaal 22. Er wordt geen brug- of sluisgeld geheven. In het bedieningshuis van de sluis is ook de Centrale post van de bediening van een deel van de bruggen in het Merwedekanaal gevestigd. Na de Bazelbrug (~12 km naar het zuidwesten) neemt de Bedieningscentrale Gorinchem Grote Merwedesluis Gorinchem de bediening over.