Transvaalwijk (Leeuwarden)

Het Diakonessenhuis is een voormalig ziekenhuis van protestants-christelijke signatuur in Leeuwarden, dat in 1879 door Mattheus Teffer werd opgericht.

De Algemiene Fryske Ûnderrjocht Kommisje (Afûk) (Nederlands: algemene Friese onderwijscommissie) is een instelling op het gebied van de Friese taal en cultuur. De instelling die gevestigd is in Leeuwarden bestaat sinds 1928. De meest in het oog springende functie van de Afûk is die van boekhandel en cursusinstituut. De Afûk verkoopt met name boeken op het gebied van Friese taal en cultuur, en heeft ook een aanbod aan cd’s en andere Friese artikelen. Sinds de oprichting organiseert de Afûk door de hele provincie Friesland op verschillende niveaus cursussen Fries voor zowel Friestaligen als niet-Friestaligen. Het aanbod varieert van cursussen grammatica, schrijfvaardigheid, geschiedenis, spreekvaardigheid, leesvaardigheid tot spoedcursussen op maat en eduFrysk, de digitale leermethode Fries. De Afûk herbergt ook een uitgeverij, die jaarlijks tientallen boeken uitbrengt. Daaronder zijn veel leermiddelen over Friese taal, cultuur en geschiedenis, maar ook Friestalige romans, dichtbundels en kinderboeken. De Afûk is ook uitgever van het blad 'Heit en Mem' voor jonge ouders en opvoeders. De Afûk beschikt ook over een taaladviesbureau met een vertaalafdeling die teksten van het Nederlands naar het Fries vertaalt en vice versa. Verder doet de Afûk aan leerplanontwikkeling, zowel voor de eigen cursussen als voor het Friese taal- en cultuuronderwijs op scholen. Voor alle onderwijsniveaus: voorschools (0-4 jaar), primair basis onderwijs, voortgezet onderwijs en hoger onderwijs. Ook heeft de Afûk sterke internationale connecties met andere minderheidstaalregio's en -organisaties op het gebied van taalpromotie en educatie, om kennis en expertise uit te wisselen met de Europese partners. De Afûk werkt samen met het Mercator Europees Kenniscentrum voor Meertaligheid en Taalleren en is lid van het NPLD (Network to Promote Linguistic Diversity) en ELEN (European Language Equality Network). Andere bekende projecten van de Afûk zijn het voorlichtingsproject 'Tomke' over meertalige opvoeding van kleine kinderen en de Praat mar Frysk-campagne, dat zich richt op bewustwording bij Friezen van de Friese taal en identiteit en de meerwaarde van meertaligheid laat zien. Simpel gezegd: drempels wegnemen om het Fries te gebruiken. . De Afûk is gehuisvest aan de Boterhoek in Leeuwarden.

De Prinsentuin is een park aan de noordkant van de binnenstad van Leeuwarden, in de Nederlandse provincie Friesland.

Het Pier Pander Museum is een museum in de stad Leeuwarden voor de artistieke nalatenschap van de Friese beeldhouwer Pier Pander (1864-1919). De totstandkoming van het Pier Pander Museum in Leeuwarden in 1954 is aan Nicolaas Petrus de Koo te danken. In de periode rond 1900 was de in Drachten geboren en in Rome woonachtige Pier Pander de beroemdste beeldhouwer van Nederland. Hij liet bij zijn dood zijn ateliercollectie na aan de gemeente Leeuwarden, op voorwaarde dat voor zijn levenswerk, een groep van vijf marmeren beelden (Uchtend, Gedachte, Gevoel, Moed en Kracht), een tempel zou worden opgericht en voor de rest van zijn werk een museum. Na veel problemen kon de Pier Pandertempel in 1924 worden geopend in de Noorderplantage. Het museum in de nabijgelegen Prinsentuin pas in 1954. Na een periode van verval en daaropvolgende restauratie en herstel van zowel de tempel, het museum, als de collectie, kon het vernieuwde Pier Pander Museum worden heropend op 1 juni 2007. Tempel en Museum zijn in beheer bij het Historisch Centrum Leeuwarden. Het gebouw van architect Justus Zuidema is een gemeentelijk monument (nr. 221).

Tresoar (Fries voor "schat"), Frysk Histoarysk en Letterkundich Sintrum ("Fries Historisch en Letterkundig Centrum"), gevestigd aan Boterhoek 1 te Leeuwarden, is een instelling dat de functies van bibliotheek, archief en museum combineert. Het is de grootste erfgoedinstelling van Friesland.

De Noorderplantage is een stadspark in Leeuwarden in de Nederlandse provincie Friesland. In 1843 werd op de voormalige Noorderdwinger een plantage aangelegd die aan de oostzijde werd aangesloten op de Prinsentuin. De west- en noordzijde wordt begrensd door de Stadsgracht. In het park staat de Pier Pandertempel, een kunsttempel naar plannen van beeldhouwer Pier Pander (1864-1919). Het bouwwerk werd in 1924 uitgevoerd door architect Jan van der Mey en vormgever Nicolaas Petrus de Koo. Er staat ook een molenaarshuis. Beide bouwwerken zijn rijksmonumenten. De Van Eysingabank is een kunstwerk van Andries Baart sr. uit 1946. In 1980 werd een Beatrixboom geplant. Het beeld De Koerierster is een oorlogsmonument en is gemaakt door beeldhouwster Tineke Bot en werd in 1981 geplaatst.

Rengerspark is een buurt en park in de stad Leeuwarden, in de Nederlandse provincie Friesland. Het ligt in de wijk Sonnenborgh e.o.. Het park is vernoemd naar baron Rengers. De Oude Stadsbegraafplaats grenst aan het park.

De Pier Pandertempel is een kunsttempel in de stad Leeuwarden in de Nederlandse provincie Friesland. Het is een rijksmonument.

De Oldehove (Fries: Aldehou, [’ɔ:dəhɔ.ṷ]) is een vrijstaande kerktoren in Leeuwarden in de Nederlandse provincie Friesland. De toren staat in de binnenstad in de buurt Oldehove. Naast de toren stond vroeger de Sint-Vituskathedraal. De kerktoren is een rijksmonument. Aan de noordzijde staat Tresoar en Historisch Centrum Leeuwarden (het archief van de gemeente Leeuwarden).

De Joodse begraafplaats in de stad Leeuwarden ligt aan de Jelsumerstraat en aan de westzijde van de Oude Stadsbegraafplaats Spanjaardslaan.

Oldehove was een Fries terpdorp, dat samen met Nijehove en Hoek in 1435 de stad Leeuwarden werd. In datzelfde jaar kreeg Leeuwarden stadsrechten. Het is een buurt in de wijk Binnenstad. Een wandeling door het "oude" Leeuwarden is nog steeds te maken, met name door vanaf het Oldehoofsterkerkhof door de Grote Kerkstraat en de Grote Hoogstraat te lopen, en daarna naar de Nieuwestad. Op deze manier komt men over de terpen Oldehove en Nijehove. Deze zijn zichtbaar in het straatbeeld van deze straten. De naam Nieuwestad mag trouwens letterlijk genomen worden. Dit was de plaats waar vanaf de groei van de stad de "nieuwe" stad werd gebouwd. Volgens de volksverhalen zat op het strand van de oude Middelzee, op de terp Oldehove een oud vrouwtje rustig te breien. Tot haar verbazing kwam daar op een stukje land een toren aandrijven. De vrouw vond de toren mooi en riep "Ho âlde, ho." De toren legde aan. Sindsdien staat er in Leeuwarden de Oldehove. Op deze manier kwam niet alleen de toren aan haar naam maar ook de terp waar de toren had aangelegd. De bouwmeester die de opdracht kreeg om de Oldehove te bouwen was Jacob van Aaken. Hij kreeg in 1529 van het Leeuwarder stadsbestuur de opdracht een toren te bouwen die hoger was dan de Dom in Utrecht en de Martinikerk in Groningen. Omdat al tijdens de bouw de toren bleek te verzakken hebben de bouwmeesters de toren opnieuw in het lood gezet en zijn verder gaan bouwen. Later bleek de toren verder verzakt en weer opnieuw in het lood gezet. Hierdoor staat tegenwoordig de toren niet alleen scheef, maar ook met een kromming. De toren staat op een plek waar vroeger de Middelzee haar kust had. Vaak wordt dan ook gedacht dat de toren vroeger een vuurtoren was. De toren was de kerktoren van de Sint-Vituskerk die in de Middeleeuwen een aantal meter naast de toren stond. Deze kerk is in de Middeleeuwen al door storm verwoest. Het Oldehoofsterkerkhof is in de jaren vijftig gebruikt als bodeterrein en later als parkeerterrein. Recentelijk heeft de gemeente Leeuwarden het Oldehoofsterkerkhof opgeknapt. In de bestrating was door middel van een markering de oude Sint-Vituskerk aangegeven. Deze markering is vervangen door een markering in de vorm van fonteinen, toen het plein werd herontwikkeld en er een parkeergarage onder werd aangelegd.

Princessehof is een in 1693 gebouwd herenhuis, eigenlijk een klein stadspaleis, aan de Grote Kerkstraat 11 in de stad Leeuwarden. In het gebouw is sinds 1917 het Keramiekmuseum Princessehof gevestigd. Dit museum gebruikt ook het belendende pand, de Papingastins.