Bergportaal

Deze lijst van kapitelen in het westwerk van de Sint-Servaasbasiliek geeft een overzicht van alle 34 romaanse kapitelen in het interieur van het westwerk van de Sint-Servaasbasiliek in de Nederlandse stad Maastricht. De gebeeldhouwde figuratieve kapitelen met voorstellingen uit het dagelijks leven en soms moeilijk te interpreteren beelden uit de middeleeuwse denkwereld worden toegeschreven aan het zogenaamde Heimo-atelier, een Maaslands atelier van steenbeeldhouwers met Noord-Italiaanse wortels. Ze behoren tot de hoogtepunten van de Maaslandse beeldhouwkunst.

Het westwerkaltaar, ook westwerkretabel of dubbelreliëf, is een romaans altaar in het westwerk van de Sint-Servaasbasiliek in de Nederlandse stad Maastricht. Het altaar uit het midden van de twaalfde eeuw wordt toegeschreven aan het zogenaamde Heimo-atelier, een Maaslands atelier van steenbeeldhouwers met Noord-Italiaanse wortels. Het mergelstenen altaar bestaat uit een mensa (altaartafel) en een daarop geplaatst gebeeldhouwd retabel met twee reliëfvoorstellingen. Van dit dubbelreliëf is het onderste deel in de negentiende eeuw zwaar geschonden; het bovenste deel behoort tot de belangrijkste voorbeelden van Maaslandse beeldhouwkunst.

Het Henric van Veldekeplein is een plein in het centrum van de Nederlandse stad Maastricht. Het gebied behoorde lange tijd tot het bezit van het Sint-Servaaskapittel. Het plein is genoemd naar de Maaslandse dichter Henric van Veldeke.

Grameer is de populaire benaming voor een tweetal luidklokken (aangeduid als Grameer I en II) in de Sint-Servaasbasiliek in de Nederlandse stad Maastricht. De oude Grameer uit 1515, oorspronkelijk Sint-Servaasklok genoemd, hing tot 1983 in de middentoren in het westwerk, waarna ze verhuisde naar de pandhof van de kerk. De klok is een gemeentelijk monument. Sinds 1983 hangt de nieuwe Grameer in de zuidwestelijke toren. De klok behoort tot de oudste en zwaarste in Nederland. Het woord Grameer is Maastrichts en afgeleid van het Franse grandmère, dat grootmoeder betekent. De klok wordt enkele keren per jaar geluid door het klokkenluidersgilde "Sint Monulf en Gondulf".

Het westwerk van de Sint-Servaasbasiliek is een romaans westwerk uit de elfde en twaalfde eeuw, dat onderdeel is van de Sint-Servaasbasiliek in de Nederlandse stad Maastricht. Het bouwwerk wordt gezien als een van de invloedrijkste westwerken uit de romaanse periode, met verschillende navolgingen. Opvallende elementen van het exterieur zijn de massieve onderbouw en de bogen over het Sint Servaasklooster. Van het interieur zijn de galerijen met de troonloge en de proostenkapel, en de onafgewerkte Keizerzaal van belang. De gebeeldhouwde westwerkkapitelen worden tot de hoogtepunten van de Maaslandse kunst gerekend.

De Keizerzaal van de Sint-Servaasbasiliek, ook wel Hoogzaal genoemd, is een romaanse zaal op de bovenverdieping van het westwerk van de Sint-Servaasbasiliek in de Nederlandse stad Maastricht. De imposante maar onvoltooide zaal dateert uit de twaalfde eeuw, maar de benaming "Keizerzaal" is pas vanaf de negentiende eeuw gangbaar. Of de ruimte ooit gebruikt is voor koninklijke of keizerlijke ontvangsten is niet bekend.

Het Sint Servaasklooster (Maastrichts: Sintervaoskloester of Op 't Kloester) is een straat in het centrum van de Nederlandse stad Maastricht. Tot aan het einde van de 18e eeuw lag de straat binnen de claustrale singel van het Sint-Servaaskapittel. Het Sint Servaasklooster is nog steeds een rustige en voorname woonstraat met een twaalftal voormalige kanunnikenhuizen en enkele andere religieuze en wereldlijke monumenten.

De Schatkamer van de Sint-Servaasbasiliek is een museum van religieuze kunst en kunstvoorwerpen in de Basiliek van Sint-Servaas in de Limburgse hoofdstad Maastricht. De schatkamer bevat enkele voorwerpen van middeleeuwse edelsmeedkunst die tot de kostbaarste in Nederland behoren en is een belangrijke toeristische attractie in Maastricht.

Met de kapellen van de Sint-Servaasbasiliek worden de circa twintig kapellen bedoeld, die onderdeel zijn of waren van het Sint-Servaascomplex in de Nederlandse stad Maastricht. Behalve de huidige negen zij- en transeptkapellen in de kerk zelf, omvat het overzicht twee niet meer als zodanig in gebruik zijnde transeptkapellen, een kapel in het westwerk, twee kapellen in de kruisgang en drie kapellen, die in de negentiende eeuw of eerder zijn afgebroken. De ondergrondse 'kapellen' of crypten blijven hier buiten beschouwing, evenals de lang verdwenen cella memoriae, de grafkapel waarmee de geschiedenis van de kerk ooit begon.

De Sint-Servaasbasiliek (Limburgs: Sintervaosbasiliek, of kortweg Sintervaos) is een kerkgebouw in het centrum van de Nederlandse stad Maastricht. Het gebouwencomplex is gelegen tussen drie pleinen: het Vrijthof, het Keizer Karelplein en het Henric van Veldekeplein. De kerk is, naar men aanneemt, gebouwd op het graf van Sint-Servaas en wordt beschouwd als de oudste nog bestaande kerk van Nederland. De nog bestaande grotendeels romaanse, driebeukige kruisbasiliek uit de elfde en twaalfde eeuw is opgetrokken uit kolenzandsteen, mergel en andere natuursteen. De voormalige pelgrims- en kapittelkerk fungeert sinds het begin van de negentiende eeuw als parochiekerk van de rooms-katholieke Sint-Servaasparochie en is tevens dekenaatskerk van Maastricht. Sinds 1985 voert de kerk de titel basilica minor ("basiliek"). De basiliek is een rijksmonument en behoort tot de 'Top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg' uit 1990. De kerk, de kloostergangen en de schatkamer zijn dagelijks geopend voor publiek en tegen betaling te bezichtigen.

Het doksaal van de Sint-Servaasbasiliek was een gotisch doksaal met een bijbehorend altaar, het Sint-Servaasaltaar, dat van circa 1300 tot 1732 de koorafsluiting vormde in de Sint-Servaaskerk in de Nederlandse stad Maastricht. Van het doksaal met reliëfvoorstellingen van het leven van Sint-Servaas zijn ongeveer vijfentwintig gebeeldhouwde fragmenten bewaard gebleven in de oostcrypte van de kerk. Deze en het eveneens bewaard gebleven Sint-Servaasbeeld, dat op het Sint-Servaasaltaar stond, zijn belangrijke voorbeelden van Maasgotische beeldhouwkunst uit de late dertiende eeuw.

De kapittelschool van Sint-Servaas was de kapittel- of domschool van het kapittel van Sint-Servaas in Maastricht. De school, die vanaf de middeleeuwen tot aan de opheffing van het kapittel in 1798 bestond, was gevestigd aan de westelijke kruisgang van de Sint-Servaaskerk.