Wiarden

Wangerland is een gemeente in de Duitse deelstaat Nedersaksen. De gemeente maakt deel uit van de Landkreis Friesland. Het telt 9.142 inwoners. De gemeente Wangerland heeft een oppervlakte van 176 km² en is daarmee, gemeten naar oppervlakte, de grootste gemeente van Friesland, en een van de grootste gemeenten van Duitsland. De gemeente werd gevormd in 1971 na de fusie van de vroegere gemeenten Hohenkirchen, Minsen en Tettens. In het westen grenst Wangerland aan de gemeente Wittmund, in het zuiden aan Jever, Schortens en Wilhelmshaven. Wangerland heeft een overwegend landelijk karakter. Het is een vlak landschap met dorpen en gehuchten, gebouwd op terpen, hier warften genoemd, met op de terp vaak een middeleeuwse kerk. Daar verreweg de meeste christenen in de gemeente evangelisch-luthers zijn, zijn deze kerkjes in het algemeen ook luthers. Wangerland is ook de benoeming van een voormalige Friese gouw op het gebied van het huidige Wangerland. Tot het historische Wangerland behoort ook het eiland Wangerooge, dat samen met het onbewoonde Minsener-Oldoog een zelfstandige gemeente vormt.

Hohenkirchen is een dorp in de gemeente Wangerland in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Het maakt deel uit van Landkreis Friesland. Het dorp is zetel van het gemeentebestuur. Hohenkirchen is een terpdorp. De oudste warft (terp) was, blijkens gedane archeologische vondsten, reeds rond het begin van de jaartelling bewoond. In de middeleeuwen ontwikkelde het zich als parochiedorp rondom de kerk (zie onder). Van 1889 tot 1988 was het dorp door middel van een, weinig frequent gebruikt, spoorlijntje verbonden met Jever en Carolinensiel. Het dorp is van 1973 tot 2003 standplaats van een Bundeswehr-kazerne (luchtafweergeschutbatterijen in NAVO-verband) geweest. Hohenkirchen is het bestuurscentrum van de gemeente Wangerland. Ook staat er de enige middelbare school van de gemeente. Het dorp ligt tamelijk centraal in de gemeente: 10 km ten noorden van de stad Jever, 4 km ten zuiden van Medens, 10 km ten noordwesten van Hooksiel, 6 km ten noordoosten van Tettens en 9 km ten zuidwesten van Horumersiel.

Wiefels is een dorp in de gemeente Wangerland in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Het maakt deel uit van Landkreis Friesland. Wiefels ligt in het uiterste zuidwesten van de gemeente. Het ligt slechts 3 km ten noordwesten van het naburige stadje Jever, aan een weg die die stad met Tettens verbindt. De dorpskerk dateert oorspronkelijk uit de dertiende eeuw. In 1450 werd de toen vrijwel volledig vervallen kerk opnieuw opgebouwd. Het onderste deel is gebouwd met veldkeien, daarboven baksteen. De kerk heeft een losstaande klokkentoren. Het rond 1500 gebouwde, kasteelachtige landhuis (steenhuis) Gut Groß-Scheep ligt ongeveer een kilometer ten westen van het dorp. Het als waardevol cultuurmonument geldende landgoed is in 1983 gekocht door een welgestelde particulier, die het zorgvuldig heeft laten restaureren en laten voorzien van een fraaie tuin. Het landgoed is een privé-woning en niet voor publiek geopend.

Wüppels is een klein dorp in de gemeente Wangerland in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Het maakt deel uit van Landkreis Friesland. Wüppels ligt vrij afgelegen, aan een klein, doodlopend weggetje, 2 km ten westen van Hooksiel. Het wordt als een van de schilderachtigste dorpen in de gemeente Wangerland beschouwd. Rondom het dorpje liggen nog enige Warften, waarop telkens één of twee boerderijen staan. Het wierdedorp heeft een dorpskerk uit de dertiende eeuw. Bij de kerk staat een losse klokkentoren uit de zeventiende eeuw. Iets ten oosten van het dorp staat de Burg Fischhausen.

Oldorf is een dorp in de gemeente Wangerland in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Het maakt deel uit van Landkreis Friesland. Oldorf ligt 3 km ten zuiden van het "hoofddorp" van de gemeente, Hohenkirchen en bijna 4 km ten oosten van Tettens. Het ligt aan de weg van Hohenkirchen naar de stad Jever, die 7½ km zuidwaarts ligt. De uit de 13e eeuw daterende Mariakerk in het dorp dateert oorspronkelijk uit de dertiende eeuw. Het is een bakstenen gebouw op een fundament van veldkeien. Omstreeks 1500 werd het kerkje vergroot, en aan de westzijde in 1768 vernieuwd. De klokkentoren dateert uit 1912, maar de twee daarin hangende kerkklokken zijn beduidend ouder (1450 en 1521). Het gebouw is reeds sedert de Reformatie in de 16e eeuw in gebruik bij de Evangelisch-Lutherse Kerk.

Burg Fischhausen is een kasteel in de plaats Wangerland in de Landkreis Friesland in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Het gebouw staat aan de weg van Hooksiel naar Horumersiel. Burg Fischhausen was van oorsprong (15e eeuw) een in opdracht van een hoofdeling uit Oost-Friesland gebouwde waterburcht en werd tot woonkasteel verbouwd door Boing van Waddewarden, een belangrijk leider in Jeverland. Vanaf het midden van de 18e eeuw is Burg Fischhausen niet meer in adellijk bezit. De burcht wordt momenteel bewoond en is niet te bezichtigen. De directe omgeving van het kasteel is sedert 1980 natuurreservaat.

Waddewarden is een plaats in de Duitse gemeente Wangerland, deelstaat Nedersaksen. Waddewarden telt ongeveer 1.000 inwoners. Het dorp ligt ongeveer 7½ kilometer ten zuiden van het hoofddorp van de gemeente, Hohenkirchen en 6 km ten westen van Hooksiel. De stad Jever ligt circa 5½ km ten zuiden van Waddewarden Het gehucht Haddien wordt vaak mede tot Waddewarden gerekend.

De Sint-Johanneskerk (Duits: St.-Johannes-Kirche) is een protestants kerkgebouw in Waddewarden in de gemeente Wangerland (Oost-Friesland). De kerk staat op een warft en werd in de 13e eeuw gebouwd. Bezienswaardig in de kerk zijn met name de fresco's, het doopvont uit de 13e eeuw, een vleugelaltaar uit het jaar 1661 en de kansel uit 1649.

Pakens is een klein dorp in de gemeente Wangerland in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Het maakt deel uit van Landkreis Friesland. Het dorp ligt direct ten westen van Hooksiel. De dorpskerk, gewijd aan het Heilig Kruis, is gebouwd in de tweede helft van de dertiende eeuw. Oorspronkelijk is het gebouwd van veldkeien, maar de westmuur is in 1782 opnieuw gebouwd van baksteen. Deze kerk is bezienswaardig om haar 17e-eeuwse, waarschijnlijk in 1664 voltooide, kerkorgel. Het werd gebouwd door de uit Hamburg afkomstige orgelbouwer Joachim Richborn.

Westrum is een dorp in het uiterste zuiden van de gemeente Wangerland in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Het maakt deel uit van Landkreis Friesland. Het dorp ligt op een 3 ha grote en 5 meter hoge warft waarvan wordt aangenomen dat deze in de zevende eeuw werd aangelegd. Bij het dorp behoort een gehucht met de naam Brakerei. Westrum ligt 7 km ten zuiden van het "hoofddorp" van de gemeente, Hohenkirchen en slechts 3½ km ten noorden van het aangrenzende Jever.

De Sint-Elisabethkerk (St.-Elisabeth-Kirche) is een kerkgebouw in Westrum, Oost-Friesland. Delen van de kerk worden gedateerd op het midden van de 13e eeuw. Het kerkgebouw werd in 1420 grotendeels verwoest en daarna in gewijzigde vorm herbouwd. Sinds 1548 wordt het gebouw gebruikt voor de erediensten van de protestants-lutherse gemeente. In 1999 besloot de kerkenraad de kerk te vernoemen naar Elisabeth van Thüringen, die door haar liefdadigheid ook in protestantse kringen een zekere verering kent. Onbekend is welk patrocinium de kerk vroeger had.

Tettens is een dorp in de gemeente Wangerland in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Het maakt deel uit van Landkreis Friesland. De reeds door de Chauken rond 100 v.Chr. gebouwde Warft (terp) Ziallerns wordt als deel van het dorp beschouwd, evenals de gehuchten Beim Kiefhaus, Busenackshörn, Hammshausen, Huniburg, Klein Wichtens, Kopperburg, Ridder, Tettenser Altendeich, Tettenser Altengroden, Triftsweg, Tettenser Mühle, Harmburg, Kibitznest, Lammertshütte, Middelswarfen, Pievens, Tyedmerswarfen, Ufkenhausen, Ussenhausen, Waterpohl en Wichtens. Tettens ligt op circa 7,5 km ten zuiden van de Noordzeekust en 7 km ten noorden van de plaats Jever.