Veurnesas

De Overlaat van Veurne-Ambacht, is de uitwateringssluis van de Noordvaart. De Noordvaart verzamelt al het water van de polders tussen de IJzer, de Veurnevaart en de Bergenvaart. Ze wordt ook de Aflozingsvaart van Veurne-Ambacht genoemd. De sluis is het tweede kunstwerk op de Ganzepoot, komende van Nieuwpoort. Ze werd in 1875 als eerste kunstwerk van het moderniseringsprogramma in gebruik genomen. De sluis bestaat uit acht doorstroomopeningen, elk twee meter breed en drie en een halve meter hoog. Er is geen schutsluis vermits de Noordvaart niet gebruikt wordt voor scheepvaart.

De Ganzepoot of Ganzenpoot is een sluizencomplex in de achterhaven van de Belgische stad Nieuwpoort. In het complex komen zes waterwegen bij elkaar, die via de Ganzepoot en de IJzermonding met de Noordzee worden verbonden. Vanaf de Langebrug aan de westkant van het complex ziet men in een halve cirkelvorm (vandaar de naam "Ganzepoot"), zes waterbouwkundige kunstwerken. Deze zorgen afwisselend voor de afwatering van een deel van De Polders en voor de scheepvaartverbindingen. De afwatering gebeurt via een overlaat, de binnenschepen passeren een schutsluis. De originele kunstwerken, daterend van de tweede helft van de negentiende eeuw, werden in de Eerste Wereldoorlog volledig vernield. Van hieruit werd bij de Slag om de IJzer de IJzervlakte onder water gezet om de oprukkende Duitsers een halt toe te roepen. De infrastructuur werd onmiddellijk na het beëindigen van de vijandelijkheden in licht gewijzigde vorm heropgebouwd. Van links naar rechts (noord-zuid) ziet men: De Overlaat van het Nieuwbedelf (ook 'Overlaat van de Grote Westwatering' genoemd): bestaat uit drie openingen en verzorgt de afwatering van een deel van de polder van de Grote Westwatering en van de Vladslo Ambachtpolder ten noorden van Diksmuide. Er varen geen schepen op en er staat alleen een spuisluis en geen schutsluis. Het Gravensas: scheepvaartsluis die aansluiting geeft op de Plassendalevaart, de verbinding met de oostkust (Oostende en Brugge) voor binnenvaartschepen. Het kanaal werd in de 17e eeuw aangelegd. Het Springsas: een spuisluis op de Kreek van Nieuwendamme, de vroegere meanderende benedenloop van de IJzer. De Kreek van Nieuwendamme voert neerslagwater af van de Nieuwlandpolder ten noorden van de IJzer. Het huidig uitzicht van dit kunstwerk verschilt van dat vóór 1914 maar er zijn gelukkig nog enkele merkwaardige herinneringen verwerkt in de heropbouw. Het Iepersas: niet meer gebruikte scheepvaartsluis en een overlaat met vijf openingen. In de 17e eeuw werd de IJzer van Nieuwpoort tot de Uniebrug rechtgetrokken door een kanaal en, verder tot Diksmuide, gekanaliseerd. Langs het Iepersas mondt de gekanaliseerde IJzer via de zwaaikom en de havengeul uit in de zee. Langs de overlaat voert de IJzer neerslagwater af van de polder stroomopwaarts van Diksmuide. De Overlaat van Veurne-Ambacht op de Veurne-Ambachtvaart of Noordvaart: langs deze overlaat met acht openingen wordt neerslagwater afgevoerd van de Polder van de Noordwatering Veurne, het stelsel van sloten en kanalen ten zuiden en westen van de IJzer en ten noorden van Veurne. Langs deze overlaat zetten schipper Hendrik Geeraert en kapitein Fernand Umé het gebied tussen de IJzer en de spoorweglijn Nieuwpoort-Diksmuide op 29 oktober 1914 onder water. Dit gebeurde toen nog met de hand, met zwengels en tandwielkasten. Tegenwoordig worden de schuifdeuren met motoren geopend of gesloten. Het Veurnesas: scheepvaartsluis met rechts een overlaat met vier openingen. Geeft toegang tot de Veurnevaart. De Veurnevaart ontsluit de westkust, stroomt door Veurne en verbindt Nieuwpoort met Duinkerke. Langs de overlaat kan de Veurnevaart water afvoeren van de Noordwatering Veurne. In 2019 werd een groot deel van de sluisdeuren van het complex vervangen. Gezien de specificiteit van de vervaardiging en plaatsing van deze deuren is de benodigde investering vrij hoog. Het heeft bijvoorbeeld iets meer dan 450 000 euro gekost om de 2 Iepersluis puntdeuren sets aan de kant van de achterhaven te vernieuwen.

Het Luitenant Calberg monument is een gedenkteken voor een Belgische gevallene van de Eerste Wereldoorlog, Leopold Calberg. Het is een anderhalve meter hoog rechthoekig bakstenen muurtje op een sokkel met ingemetselde hardstenen plaat met opschrift " ICI EST TOMBE LE 16 OCTOBRE 1917 LE LIEUTENANT DU GENIE BELGE LEOPOLD CALBERG DES SAPEURS PONTONIERS R.I.P. Het werd opgericht door zijn nabestaanden bij het sluizencomplex van Nieuwpoort, de plaats waar hij diende en waar hij dodelijk getroffen werd. Het heeft een blijvende betekenis als voorbeeld van de wijze waarop de natie, de wapenmakkers en nabestaanden omgingen en nog omgaan met het verlies van de vele beloftevolle jonge slachtoffers van de oorlog.

Het Iepersas is een kunstwerk op de IJzer, dat bestaat uit een combinatie van een sas of schutsluis (de Iepersluis) en een uitwateringssluis, spuisluis of overlaat. Het Iepersas is het derde kunstwerk op de Ganzepoot, komende van Nieuwpoort. Het sas werd gebouwd in 1877, is 8,50 meter breed en 45 meter lang. De uitwateringssluis heeft vijf doorstroomopeningen, elk 2,10 meter breed met dubbele hefdeuren. Na de Eerste Wereldoorlog werd het Iepersas herbouwd, grotendeels zoals het er voor de oorlog uitzag. Tegenwoordig wordt het Iepersas niet meer gebruikt als scheepvaartsluis, maar alleen maar om het niveau van de IJzer te controleren. Het sas heet Iepersas, omdat het deel is van een ooit druk bevaren gekanaliseerde waterweg tussen Nieuwpoort, Diksmuide en Ieper. Deze waterweg bestaat uit de IJzer en het kanaal van Knokke naar Ieper dat deels de Ieperlee volgt.

Het Springsas, ook gekend als Scheursas of Sas van de Oude IJzer, is een spuisluis of overlaat op de Kreek van Nieuwendamme, de vroegere meanderende benedenloop van de IJzer. Het is het vierde kunstwerk op de Ganzepoot, komende van Nieuwpoort. Het werd gebouwd in 1820-1822 als deel van de Belgische vestingstad Nieuwpoort. Het bestond toen uit twee kokers, elk 36,50 meter lang en 4,30 meter breed. In de jaren 1853-1858 werd elke koker onderverdeeld in twee kokers zodat er nu vier uitwateringskokers zijn van elk 2,05 meter breed. Na de Eerste Wereldoorlog werd het herbouwd zonder centrale muur en deuren aan de kant van de achterhaven.

De Overlaat van het Nieuwbedelf (ook 'Overlaat van de Grote Westwatering' genoemd) is een spuisluis of uitwateringssluis van het afwateringskanaal Nieuwbedelf in de Belgische stad Nieuwpoort. De overlaat is het zesde en laatste kunstwerk op de Ganzepoot, komende van Nieuwpoort. De Overlaat van het Nieuwbedelf werd gebouwd in 1875 en bestaat uit drie doorstroomopeningen van elk 2,10 meter breed. Langs de overlaat voert het Nieuwbedelf neerslagwater af van het deel van de Grote Westwatering tussen de duinen en de Plassendalevaart of Brugse Vaart. Het Nieuwbedelf kan ook water afvoeren van de Vladslo Ambacht polder. De Vladslo Ambacht polder strekt zich uit ten noorden van Diksmuide. Daartoe is het afwateringskanaal van die polder, de Vladslovaart, verbonden met het Nieuwbedelf door een duiker onder de Plassendalevaart ter hoogte van de plaats gekend als de Ketsbrug. Uit het gebied tussen de duinen en de Plassendalevaart wordt overtollig water ook afgevoerd door een sloot gekend als het Geleed. Het Geleed mondt uit in de IJzer tussen de nieuwe jachthaven en het natuurdomein langs een overlaat bekend als het Pietesas.

De N380 is een Gewestweg in België bij Nieuwpoort. De weg heeft een lengte van ongeveer 750 meter en passeert diverse bruggen en sluizen. De gehele route bestond uit twee rijstroken voor beide rijrichtingen samen. Tussen 2009 en 2017 is de verkeerssituatie veranderd, waardoor de route in zijn geheel een eenrichtingsverkeersweg is geworden. Waarbij er alleen vanuit het noorden naar het zuiden gereden kan worden.

Het Gravensas, ook Sas van de Brugsevaart of Sas van de Plassendalevaart genoemd, is een scheepvaartsluis of schutsluis die de Plassendalevaart verbindt met de achterhaven. Het Gravensas is het vijfde kunstwerk op de Ganzepoot, komende van Nieuwpoort. Het werd gebouwd in 1844. De breedte van het sas is acht meter, en de lengte vijfenveertig meter. Het waterpeil van het kanaal wordt altijd op hetzelfde peil gehouden. Het niveau van de achterhaven varieert met het getij van lager naar hoger dan het kanaal. Schepen die van Oudenburg of Brugge komen of Diksmuide, kunnen via de achterhaven naar de voorhaven of via de Veurnevaart naar Veurne en omgekeerd. De Gravensluis krijgt enkel bediening in de periode vanaf 3 uur voor hoogwater tot 3 uur erna.

Het Koning Albertmonument is een oorlogsmonument in de Belgische kuststad Nieuwpoort. Het staat net buiten de oude stadskern, op de rechteroever van de IJzer, bij het sluizencomplex de Ganzepoot. Het monument werd opgetrokken in 1938, naar ontwerp van Julien de Ridder, ter ere van koning Albert I en de Belgische troepen in de Eerste Wereldoorlog.

De Sint-Laurentiustoren, in de volksmond "Duvetorre" genoemd, is een ruïne gelegen in de Belgische havenstad Nieuwpoort. Deze torenruïne is een overblijfsel van de voormalige middeleeuwse parochiekerk Sint-Laurentius die tegen de oostelijke rand van de stadskern lag. Na de belegering van Nieuwpoort door de Engelsen in 1383 werd de kerk verwoest, maar bleef de toren intact en heeft tijdens de verdere geschiedenis van Nieuwpoort meerdere bestemmingen gekend. Op vandaag zijn de overblijfselen als een beschermd monument te bezichtigen op de hoek van de Willem de Roolaan en de Emiel Coppietersstraat.

Het Nieuport Memorial is een gedenkteken dat herinnert aan de Eerste Wereldoorlog en is gelegen in de Belgische havenstad Nieuwpoort nabij de monding van de rivier de IJzer. Op het monument staan 547 namen van Britse officieren en soldaten zonder gekend graf die in 1914 gedood werden bij de belegering van Antwerpen of de verdediging van dit deel van het westfront van juni tot november 1917. Degenen die in 1914 vochten waren lid van de Royal Naval Division. De gevechten in 1917, toen het 15e Legerkorps de lijn van Sint-Joris naar de zee verdedigde, betrof inclusief het gebruik van Duitse chemische wapens, zoals mosterdgas en Blaukreuz. Het gedenkteken is ontworpen door de Schotse architect William Bryce Binnie en is een acht meter hoge zuil van Euvillesteen. De namen van de vermisten zijn te lezen op de bronzen panelen rond de basis van de zuil. Drie leeuwen, gebeeldhouwd door de Britse beeldhouwer Charles Sargeant Jagger, houden de wacht op de hoeken van het driehoekige geplaveid platform waarop het gedenkteken geplaatst is. Het monument werd onthuld op 1 juli 1928 door Sir George MacDonogh, een commissaris voor de Imperial War Graves Commission. MacDonogh was stafofficier en generaal geweest voor de directie van de militaire inlichtingendienst gedurende het grootste deel van de oorlog en werd benoemd tot adjudant-generaal van de strijdkrachten in september 1918. De site staat sinds 2023 op de Unesco-Werelderfgoedlijst als onderdeel van inschrijving Begraafplaatsen en herdenkingssites van de Eerste Wereldoorlog (Westelijk Front).

Het Belfort van Nieuwpoort is een belforttoren in de Belgische stad Nieuwpoort. De 35 meter hoge toren is gebouwd aan de Graanhalle of Stadshalle. Het is een van de 56 belforten in België en Frankrijk die tot werelderfgoed van de UNESCO verklaard zijn. Het belfort is opgevat als gedeeltelijke uitbouw van de voorgevel van het gebouw. Het torent uit boven de rechthoekige hal van 14e-eeuwse oorsprong die behoort tot de grensoverschrijdende baksteengotiek. Tijdens de Eerste Wereldoorlog is de toren gedynamiteerd en de halle, samen met de hele stad, bijna volledig verwoest. In 1921-1923 zijn het belfort en de halle naar historisch model gereconstrueerd. De bekroning is nu uitgewerkt waardoor het belfort meer aanleunt bij de streekeigen kerktorens. De halle heeft hetzelfde uiterlijk als de eerste die vermoedelijk in 1280 werd gebouwd in laatgotische stijl.