De bonte zwaan

Tafereel met gracht is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-West. In de jaren tien en twintig werd er druk gebouwd aan de woonwijk Houthavens. Deze bouw ging gepaard met het aanbrengen van kunstwerken in de (semi-)openbare ruimten. Op kniehoogte verscheen Voortdurend van Marjet Wessels Boer en op dakniveau De spreeuwen van Piet Parra. Naast privé-uitingen van kunst, kwam er in juli 2023 een nieuw kunstwerk bij, niet van erkende kunstenaars, maar van leerlingstratenmakers Manolito van Bommel en Justen Groot. Zij volgden een beroepsopleiding aan SPG Noord-Holland en wonnen daar in maart 2023 met een ontwerp in verplicht werk de gouden straatmakershamer van Het Noord-Hollands Kampioenschap Straatmaken. Dat hun werk daarna naar Amsterdam zou verhuizen vormde een onderdeel van de prijs. Het werd gelegd in de Houthavenkade, een nieuwe kade aan de nieuw gegraven Houthavengracht. De sierbestrating van circa 25 m² bestaat uit een rijtje grachtenhuizen staande op een welfbrug over een gracht.

De Houthavens zijn een groep havens langs het IJ in het Westelijk Havengebied van Amsterdam. Aan de noordkant worden de havens begrensd door de strekdam in het IJ, aan de zuidzijde door de Spaarndammerbuurt. De havens worden voornamelijk gebruikt door de binnenvaart. Aan de zuidelijke oevers van de Houthavens waren houtopslagplaatsen en bedrijven in de houthandel gevestigd. Dit bedrijvengebied is sinds 2010 radicaal aan het veranderen. Een geheel nieuwe woonwijk is in aanbouw op zeven kunstmatige eilanden. De Houthavens bestaan eigenlijk uit vier delen. Van oost naar west zijn dat de: Oude Houthaven Houthaven Nieuwe Houthaven Minervahaven Samen worden ze ook wel de Houthavens genoemd.

De Haparandadam is een dam in Amsterdam-West. De dam vormt de grens tussen de wijk Houthaven en het Westelijk Havengebied. De dam is vernoemd naar de Zweedse havenstad Haparanda aan de Botnische Golf, op de grens met Finland, waar veel hout vandaan naar Amsterdam kwam.

Afzelia is een appartementengebouw op het Wiborgeiland 201-281 in de Houthavens in het Westelijk Havengebied in Amsterdam. Die Houthavens vormde lange tijd letterlijk de houthaven van Amsterdam. Het was een gebied met veel water en aanlegsteigers. Het gebied werd begin 2100 in het kader van herontwikkeling vrijgemaakt voor woon- en winkels etc. Er werd land opgespoten en er werd druk gebouwd. Nadat wooncomplexen waren opgeleverd werden opnieuw grachten uitgegraven, waardoor een eilandachtige indeling zichtbaar werd. Een van de woningbouwverenigingen die hier aan de slag ging was Lieven de Key. Naar eigen zeggen zouden die in deze nieuwe wijk 275 huurwoningen laten bouwen op de (schier-)eilanden. Een van de projecten kreeg de naam Afzelia, een vernoeming naar de gelijknamige houtsoort Afzelia, bekend uit de vroegere scheepsbouw. Andere complexen werden eveneens naar houtsoorten of bomen vernoemd (Lariks, Mahonie, Meranti). Afzelia was daarbij bedoeld voor jonge gezinnen en valt in de typering "Stoere jongens" (grote bouwblokken). Het gebouw valt in twee delen uiteen. Een middenbouw die op pakhuizen uit de Amsterdamse binnenstad lijken. Aan beide kanten wordt dat afgesloten met modernere architectuur. Najaar 2020 konden leden van de corporatie zich melden; het gebouw werd in voorjaar 2021 opgeleverd. Het geheel bevat 41 appartementen. Het complex werd ontworpen door Jeroen Atteveld van Heren 5 architecten. Hij combineerde die pakhuisstijl met invloeden van de Amsterdamse School, die gangbaar is in deze nieuwbouwwijk, maar tevens in de veel oudere nabijgelegen Spaarndammerbuurt. Er is dus veel baksteen te zien. Overeenkomst met de houtsoort in de roodbruine kleur. Voorts is er Braziliaans metselwerk te zien en zijn er nestkasten geplaatst. Vanwege de omschakeling naar een duurzaam beheer werd het complex gasloos opgeleverd. Het gebouw, gebouwd door Hillen & Roosen werd genomineerd voor de Amsterdamse Nieuwbouwprijs 2022; Spaarndammerhart won.

De Wisbybrug (brug 2431) is een vaste brug in Amsterdam-West. De naam verwijst naar de Zweedse Oostzeehaven Visby op Gotland. Deze voetbrug met een overspanning over de Houthavengracht, verbindt de Houthavenkade, onderdeel van het vasteland, met het Wiborgeiland, een kunstmatig aangelegd eiland in de woonbuurt Houthavens die vanaf de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. De brug werd gebouwd toen er in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen was, de geulen die later uitgegraven worden tot grachten waren wel al zichtbaar. Voor de watercirculatie werd nog gebruik gemaakt van een duiker. Deze brug werd als laatste uit een pakket gebouwd en lag in september/oktober 2022 nog als “kale overspanning” over het water. De slanke brug ligt in een voetpad, dat de wijk Houthavens doorsnijdt. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich voor de bruggenserie inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer en hier toch ook door diens opvolger Dick Slebos. Kramers bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Stettineiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. Slebos is verantwoordelijk voor diverse gebogen betonnen overspanningen. De Wisbybrug werd opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt. De naam in een typografie van Janno Hahn zal aan de leuningen gemonteerd worden. De brug ligt voor appartementencomplex Afzelia, dat begin 2022 werd opgeleverd. In augustus 2023 was de situatie nauwelijks veranderd, de brug was nog steeds in aanbouw. Wel staan dan de (nep)hefpoorten op de brug.

De Wismarbrug is een vaste brug in Amsterdam-West. De brug verbindt over de Wismargracht het Wiborgeiland met het Stettineiland in de woonbuurt Houthavens die in de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. De brug werd gebouwd toen in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen was, de geulen die later uitgegraven worden tot grachten waren wel al zichtbaar. Deze brug en de andere bruggen in deze wijk werden kaal opgeleverd omdat er nog druk bouwverkeer over de bruggen moest, alleen de pijlers en overspanning werden neergezet. Nadat de bebouwing gereed is wordt ze afgebouwd. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer. Zijn bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Stettineiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. De brug heeft vanaf boven gezien een vlindervorm met een breed lichaam. Zij werd opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt. De brug is vernoemd naar de Duitse Oostzeehaven Wismar, dat belangrijk was voor de houthandel met Amsterdam. Ook in augustus 2023 ligt de brug nog grotendeels over zand.

Theater Amsterdam is een theater in Amsterdam. Het is voorlopig het enige theater in Amsterdam dat bedoeld is voor voorstellingen die doorspelen zolang het publiek belangstelling heeft. Op 8 mei 2014 opende het theater met de voorstelling Anne, naar het dagboek van Anne Frank. Theater Amsterdam is het eerste theater dat speciaal gebouwd is voor theatersysteem SceneAround, nadat hiervan eerder succesvol gebruikgemaakt was in de musical Soldaat van Oranje in de TheaterHangaar.

De Elseneurbrug is een vaste brug in Amsterdam-West. De brug is vernoemd naar de Deense stad Helsingør in verouderd Nederlands aangeduid als Elseneur/Elzeneur. De voetbrug overspant de Wismargracht tussen het Wiborgeiland en het Stettineiland. in de woonbuurt Houthavens, die in de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. In het verlengde ligt de Wisbybrug, maar die is in augustus 2023 nog niet voltooid. De brug werd gebouwd toen in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen was; de geulen die later uitgegraven worden tot grachten waren wel al zichtbaar. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer. Zijn bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Stettineiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. De brug, gedragen door twee pijlers, heeft vanaf boven gezien een vlindervorm met een smal lichaam. Zij werd opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt. Opvallend aan deze en andere voetbruggen hier is dat zij schuin over de gracht liggen, waarbij ook het doorlopende voetpad de woonblokken schuin doorsnijdt. Verkeersbruggen en –wegen staan loodrecht op de grachten en woonblokken. De naam was eerder gegeven voor de brug die later de Wisbybrug zou heten.

De Pernaubrug (brug 2425) is een vaste verkeersbrug in Amsterdam-West. De naam verwijst naar de Estse Oostzeehaven Pärnu (Duitse spelling Pernau), die belangrijk was voor de houthandel met Amsterdam. De brug overspant de Pernaugracht, vernoemd naar dezelfde havenstad. De brug sluit verkeerstechnisch aan op de Wismarbrug. De brug verbindt het Stettineiland met het Revaleiland in de woonbuurt Houthavens die in de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. De brug werd gebouwd toen in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen was, de geulen die later uitgegraven worden tot grachten waren wel al zichtbaar. Deze brug en de andere bruggen in deze wijk werden kaal opgeleverd omdat er nog druk bouwverkeer over de bruggen moest, alleen de pijlers en overspanning werden neergezet. Nadat de bebouwing gereed is wordt ze afgebouwd. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer. Zijn bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Memeleiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. De brug heeft vanaf boven gezien een vlindervorm met een breed lichaam. Zij werd opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt. Ook in maart 2023 lag de brug nog over zand.

De Pilaubrug (brug 2433) is een toekomstige vaste brug in Amsterdam-West. De naam verwijst naar de voormalige Pruissische Oostzeehaven Pilau (spelling uit 18e eeuw), het huidige Russische Baltiejsk, dat belangrijk was voor de houthandel met Amsterdam. Deze voetbrug verbindt vanaf eind 2018 over de Pernaugracht het Stettineiland met het Revaleiland in de woonbuurt Houthavens die in de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. De brug wordt gebouwd op het moment dat in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen is, de geulen die later uitgegraven worden tot grachten zijn wel al zichtbaar in het landschap. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer. Zijn bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Stettineiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. Zij wordt opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt. Opvallend aan deze en andere voetbruggen hier is dat zij schuin over de gracht komt te liggen, waarbij ook het doorlopende voetpad de woonblokken schuin doorsnijdt. Verkeersbruggen en –wegen staan loodrecht op de grachten en woonblokken. In maart 2023 lag de nog niet geheel voltooide brug over een nog niet afgegraven gracht.

Hotel Boat & Co, ook wel Revaleiland 500 genoemd, is een hotel op het Revaleiland in de wijk Houthaven in Amsterdam-West.

Zen Mast (tatramajjhattata) is een kunstwerk uit 2023 van de kunstenaar Jeroen Doorenweerd. dat in de kom van de Amsterdamse Houthaven ligt. Het werk bestaat uit een 30 meter hoge mast van bewerkt naaldhout, die onder water rust op drie 9 meter lange buispalen, maar die verder vrij lijkt te dobberen. Het werk beoogt een scheepsmast weer te geven, zoals deze vroeger in de haven te zien waren voordat deze plaats over werd gegeven aan de woningbouw. De ondertitel van het werk, tatramajjhattata, verwijst naar het boeddhistische concept "gelijkmoedigheid", hetgeen zou staan voor een innerlijke rust en balans die iemand stabiel zou maken. De mast gesymboliseert deze balans, de mast kan door de wind sterk heen en weer gewiegd worden, maar zal niet omslaan. Boven op de mast zit een rondschijnende lamp, en de mast wordt vanuit de drijver door drie schijnwerpers uitgelicht.