Haarlemmerstraat (Leiden)

De Hartebrugkerk is een kerk in de Nederlandse stad Leiden. De kerk is onderdeel van de Parochie Heiligen Petrus en Paulus. De officiële naam is Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen. De kerk is vernoemd naar de toentertijd ervoor gelegen brug met dezelfde naam. Onder de Leidenaars staat de kerk ook wel bekend als de Coeliekerk, naar het laatste woord van de Latijnse spreuk boven de ingang, Hic Domus Dei est et Porta Coeli (Dit is het huis van God en de poort naar de hemel, Genesis 28.17).

De Binnenstad-Noord is een van de tien districten (wijken) van de Nederlandse stad Leiden. De wijk had op 1 januari 2023 14.960 inwoners.

De Waaghoofdbrug is een voormalige brug in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. De fietsers- en voetgangersbrug verbond het Waaghoofd aan de Aalmarkt met de Stille Rijn.

De Rode Steen bevindt zich in de Nederlandse stad Leiden in de Haarlemmerstraat ter hoogte van de Donkersteeg, op de grens van de parochies Onze-Lieve-Vrouwe (Onze-Lieve-Vrouwekerk) en Sint Pancras (Hooglandse Kerk). De schout van het ambacht Marendorp, dat in 1355 door Leiden werd geannexeerd, sprak hier recht. Leiden kende vanaf het eind van de veertiende eeuw een indeling in bonnen (wijken), maar daarnaast tot de reformatie een indeling naar parochies: de parochie van Sint Pieter, van Sint Pancras en van Onze Lieve Vrouwe. De verschillende stadsparochies werden gemarkeerd met zeshoekige platte stenen in de bestrating: de Rode, Witte en Blauwe Steen. Hiermee werden ook de verschillende rechtsgebieden in de stad van elkaar gescheiden. Dergelijke gerechtsstenen zijn niet specifiek voor Leiden maar komen ook elders voor. Een verklaring voor de kleuren is, dat de Witte Steen de gerechtssteen van de landvorst, de graaf of de ambachtsheer zou zijn, de Rode Steen de steen van de geestelijkheid en de Blauwe Steen de gerechtsplaats van de gemeenten en poortersschappen.

De Aalmarkt is een straat in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. De Aalmarkt ligt langs het water van de Oude Rijn, vlak bij de plek waar de Oude en de Nieuwe Rijn bij elkaar komen. In het centrum van Leiden is de rivier gekanaliseerd, waardoor de indruk van een gracht wordt gewekt. De Aalmarkt ligt buitendijks op de plek waar ooit de rivier stroomde. De straat aan de overzijde van het water heet de Stille Rijn. Leiden kent geen centraal marktplein zoals andere Hollandse steden. De handel werd bedreven langs de kades van de Rijn. Vanuit het westen (stroomafwaarts) ligt de Aalmarkt in het verlengde van de Boommarkt. Stroomopwaarts volgen vervolgens de Vismarkt en de Botermarkt. Op een klein stukje na is de markt van de Aalmarkt verdwenen. Deze vindt nu nog plaats op de andere kades aan weerszijden van de Nieuwe Rijn. In de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw was de 'marktenroute' in de volgorde Botermarkt - Vismarkt - Aalmarkt - Boommarkt een hoofdroute voor het verkeer en het openbaar vervoer. Het eenrichtingsverkeer was tegengesteld aan dat in de parallel lopende Breestraat. Inmiddels is de Aalmarkt in hoofdzaak toegankelijk voor voetgangers en fietsers.

De Sint-Jansbrug is een vaste stenen boog-plaatbrug in de Nederlandse stad Leiden. De brug over de Oude Rijn verbindt de Donkersteeg en de Hoogstraat met elkaar, en ligt net voor het punt waar de Oude en de Nieuwe Rijn weer samenvloeien. De Sint-Jansbrug in de huidige vorm dateert uit 1914. Sinds 1968 is de brug een rijksmonument en staat zij ingeschreven in het monumentenregister.

De Leidse Waag is een rijksmonument gelegen aan de Aalmarkt (nr.21) in Leiden. Het is rond 1657 gebouwd naar een ontwerp van Pieter Post op de plaats van het oude, houten waaggebouw. Dit stond sinds 1455 op de plaats waar de Oude Rijn, de Nieuwe Rijn en de Mare samenkomen. De Waag is gebouwd in de stijl van het Hollands classicisme en is boven zijn poort voorzien van een door beeldhouwer Rombout Verhulst gemaakt reliëf dat het waagbedrijf afbeeldt. De Waag ligt tussen het pand van de voormalige Vroom & Dreesmann en de Mandemakerssteeg en voor het gebouw ligt het zogenaamde Waaghoofd, de kade waar de schepen werden gelost. De kranen die hiervoor werden gebruikt zijn niet meer aanwezig. Het Waaghoofd was een aanlanding van de Waaghoofdbrug, een brug voor langzaam verkeer tussen de Aalmarkt en de Stille Rijn/Stille Mare, die in 2016 is vervangen door de Catharinabrug die aansluit op de nieuwe Catharinasteeg. Het Waaghoofd is nu in gebruik genomen als terras.

De Hoogstraat is een winkelstraat in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden, op de plaats waar de Oude en de Nieuwe Rijn bij elkaar stromen. Deze historische plek vormde samen met de Visbrug en de Sint Jansbrug in de 12e eeuw de enige vaste oeververbinding over de Rijn tussen Utrecht en de Noordzee. (Nieuwenhuijse 2007) Achter de huizen ligt de Leidse Burcht. De straat vormt nu een belangrijke verbinding tussen de Haarlemmerstraat en de Breestraat, twee belangrijke Leidse winkelstraten, en heeft zodoende primair een winkelfunctie. De Hoogstraat is ook letterlijk een hoge straat: de straat ligt op een hoger niveau dan aangrenzende straten en is gelegen bovenop werfkelders.

De Catharinabrug verbindt de Stille Mare met de in 2016 aangelegde Catharinasteeg over de Oude Rijn in de Nederlandse stad Leiden.

De Visbrug is een stenen boogbrug in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. De brug verbindt beide oevers van de Nieuwe Rijn tussen de Hoogstraat en de Aalmarkt. De brug ligt net voor het punt waar de Nieuwe Rijn samenvloeit met de Oude Rijn. De laatstgenoemde rivier wordt minder dan 100 meter ten noorden van de Visbrug gekruist door de Sint Jansbrug.

De Witte Steen bevindt zich in de Nederlandse stad Leiden op de Visbrug, op de grens van de parochies Sint Pancras (Hooglandse Kerk) en Sint Pieter (Pieterskerk). De steen markeerde ook het rechtsgebied van de burggraaf in de Burcht. Leiden kende vanaf het eind van de veertiende eeuw een indeling in bonnen (wijken), maar daarnaast tot de reformatie een indeling naar parochies: de parochie van Sint Pieter, van Sint Pancras en van Onze-Lieve-Vrouwe. De verschillende stadsparochies werden gemarkeerd met zeshoekige platte stenen in de bestrating: de Rode, Witte en Blauwe Steen. Hiermee werden ook de verschillende rechtsgebieden in de stad van elkaar gescheiden. Dergelijke gerechtsstenen zijn niet specifiek voor Leiden maar komen ook elders voor. Een verklaring voor de kleuren is, dat de Witte Steen de gerechtssteen van de landvorst, de graaf of de ambachtsheer zou zijn, de Rode Steen de steen van de geestelijkheid en de Blauwe Steen de gerechtsplaats van de gemeenten en poortersschappen. De huidige steen is een replica van de “witte steen” die werd aangebracht bij de grote restauratie van de Visbrug, de Hoogstraat met de kelders, en de St. Jansbrug.

De Vrouwekerk was een gotische kerk in de Nederlandse stad Leiden. De kerk is in de 14e eeuw gebouwd en heette voor de Reformatie Onze-Lieve-Vrouwekerk. In de 17e eeuw werd de kerk ter beschikking gesteld aan de Hugenoten als Waalse kerk en gingen de Pilgrim Fathers en de eerste kolonisten van Manhattan er ter kerke. Onder meer de uit Frankrijk uitgeweken Carolus Clusius en Josephus Justus Scaliger zijn in de kerk begraven. De kerk werd in de 19e eeuw gesloopt. De ruïne staat aan het Vrouwenkerkhof, het plein tegenover het huidige Rijksmuseum Boerhaave, net ten noorden van de drukke winkelstraat Haarlemmerstraat. Naast het Vrouwenkerkhof herinneren ook de Vrouwenkerksteeg, die van de Haarlemmerstraat naar het Vrouwenkerkhof loopt, en de Vrouwensteeg, tussen Haarlemmerstraat en Breestraat, nog aan de vroegere kerk.