Fotomuseum aan het Vrijthof

Het Spaans Gouvernement is een historisch gebouw aan het Vrijthof in Maastricht. Het is waarschijnlijk het oudst bewaard gebleven woonhuis van Maastricht. Na een aantal grondige restauraties heeft het gebouw sinds 1973 een museale bestemming, sinds 2020 Fotomuseum aan het Vrijthof geheten.

Het Sint-Servaasgasthuis of Sint-Servaashospitaal was een middeleeuws gasthuis of hospitaal aan het Vrijthof in de Nederlandse stad Maastricht. Het in oorsprong elfde of twaalfde-eeuwse gasthuis lag binnen de claustrale singel van het Sint-Servaaskapittel en diende als onderkomen voor de pelgrims die het graf van Sint-Servaas bezochten. Daarnaast diende het als opvang voor zieken en gebrekkigen. In de negentiende eeuw werd het gebouw gesloopt.

Het Sint-Jacobsgasthuis was een middeleeuws gasthuis of hospitaal vlak bij het Vrijthof in de Nederlandse stad Maastricht. Het gasthuis diende als onderkomen voor pelgrims, die op weg naar Santiago de Compostella het graf van Sint-Servaas bezochten. In de zeventiende en achttiende eeuw diende de kapel als parochiekerk voor de uit de Sint-Janskerk verdreven katholieken. In 1803 werd het gebouw gesloopt.

In den Ouden Vogelstruys, ook wel (In) de(n) Vogelstruys, de Struys of de Struisvogel, is een café in het centrum van de Nederlandse stad Maastricht. De horecagelegenheid is wellicht het bekendste café van Maastricht, werd jarenlang beschouwd als het oudste café van de stad en presenteert zichzelf daarnaast als "de huiskamer van Maastricht". Het is gevestigd in een monumentaal pand op de hoek van het Vrijthof en de Platielstraat. Het pand is sinds 1966 een rijksmonument.

Het Vrijthof (Maastrichts: de Vriethof) is een plein in de binnenstad van Maastricht. Het is het grootste plein in het centrum van de Limburgse hoofdstad. Het plein is vooral bekend vanwege de vele monumenten – waaronder een voor Nederland unieke, nog bestaande 'kerkentweeling', diverse culturele voorzieningen, een reeks jaarlijks terugkerende evenementen en de vele caféterrassen. De geschiedenis van het Vrijthof is door het onafgebroken gebruik sinds de Romeinse tijd uniek in Nederland.

De Platielstraat (Maastrichts: Pletielstraot) is een straat in de binnenstad van Maastricht. De straat vormt de verbinding tussen het Vrijthof en het Sint Amorsplein. De Platielstraat is bekend om haar levendige uitgaansleven. In de straat zijn diverse cafés gevestigd die dagelijks een breed publiek trekken. De noordzijde van de straat heeft voornamelijk een winkelfunctie.

De vroegchristelijke grafstenen in de Sint-Servaasbasiliek zijn een vijftal grafstenen met inscripties uit de vroegchristelijke periode in de Sint-Servaasbasiliek in de Nederlandse stad Maastricht. Vier van de vijf grafstenen bevinden zich tegenwoordig in het lapidarium van de kerk in de oostcrypte; één steen is ingemetseld in het westwerk van de kerk. De grafmonumenten uit de vijfde en zesde eeuw zijn, samen met Maastrichtse aardewerkfragmenten met christelijke symbolen, de oudste tastbare bewijzen van christendom in Nederland.

De cenotaaf van Monulfus en Gondulfus, ook wel arca petrina ("stenen ark"), is een romaanse cenotaaf in de Sint-Servaasbasiliek in de Nederlandse stad Maastricht. De zandstenen kist met zadeldak werd in de tweede helft van de elfde eeuw door proost Humbertus opgericht boven het vermeende graf van de heilige bisschoppen Monulfus en Gondulfus. Het monument bevindt zich tegenwoordig in het lapidarium van de kerk in de oostcrypte. De cenotaaf behoort qua functie tot de extremere voorbeelden van middeleeuwse heiligenverering en is, voor zover bekend, qua vormgeving uniek in zijn tijd.

Het Oud Gouvernement is het voormalige provinciehuis van Limburg, gelegen tussen de Bouillonstraat en de Lenculenstraat in het historische centrum van de Nederlandse stad Maastricht. Het gebouw met de markante toren in expressionistische baksteenarchitectuur dateert uit het begin van de jaren 1930, is een rijksmonument en is tegenwoordig in gebruik als universiteitsgebouw.

De Koningskapel was een laatgotische kapel aan het Vrijthof in de Nederlandse stad Maastricht. De in 1478 ingewijde kapel was een stichting van de Franse koningen Karel VII en Lodewijk XI, waarschijnlijk in verband met een miraculeuze genezing. Het aan drie zijden vrijliggende bouwwerk van mergelsteen was onderdeel van de Sint-Servaaskerk en had binnen die kerk een aantal specifieke functies, aanvankelijk vooral gericht op Franse pelgrims. Begin negentiende eeuw werd de kapel grotendeels gesloopt.

De Sint-Janskerk is een gotisch kerkgebouw in het centrum van de Nederlandse stad Maastricht. De protestantse Sint-Jan ligt gebroederlijk naast de rooms-katholieke Sint-Servaas aan het Vrijthof en vormt met die kerk een voor Nederland unieke 'kerkentweeling'.

Herenhuis Hustinx is een gebouw in het Jekerkwartier in de Binnenstad van de Nederlandse stad Maastricht. Het gebouw staat aan de Kapoenstraat 2 op ongeveer 100 meter ten zuiden van het Vrijthof. Het herenhuis staat aan de westkant van een klein pleintje waar de Kapoenstraat begint en de Lantaarnstraat en Sint-Jacobstraat op uitkomen. Sinds 2021 is het pand in gebruik door de rechtenfaculteit van de Universiteit Maastricht. Naar het westen staat achter het herenhuis een ander gebouw van deze faculteit: het Oud Gouvernement.