Tempel van Diana (Rome)

Rome (Italiaans: Roma) is de hoofdstad van Italië en het bestuurlijk centrum van de regio Lazio en de Città Metropolitana di Roma Capitale (voorheen de provincie Rome). De stad heeft ca. 2,75 miljoen inwoners (op 31 augustus 2024), het inwonertal van de metropoolregio bedraagt 4,4 miljoen. Het is de grootste stad van Italië. Door de stad, gelegen in het midwesten van het Apennijns Schiereiland, stromen de Tiber en de Aniene. Bezienswaardig zijn het Colosseum, het Forum Romanum, het Pantheon, de Sint-Pietersbasiliek, de Trevifontein en het Monument van Victor Emanuel II. Doorheen de geschiedenis van ruim 3000 jaar ontwikkelde de stad zich tot een van de belangrijkste steden van de westerse cultuur. Rome was de hoofdstad van het Romeinse Koninkrijk, de Romeinse Republiek en het Romeinse Keizerrijk. Sinds 1871 is het de hoofdstad van Italië. In de dwergstaat Vaticaanstad, een enclave in de stad, zetelt de paus. Het historisch stadscentrum bevindt zich op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Rome is oorspronkelijk gebouwd op zeven heuvels en strekt zich inmiddels uit tot aan de Tyrreense Zee.

De basiliek van Santa Prisca is een basiliek in Rome. De basiliek is gewijd aan de Heilige Prisca. De kerk bevindt zich op de Aventijn, aan de Via di S. Prisca, 11. De kerk werd in de vierde of vijfde eeuw gebouwd, boven een tempel van Mithras. De kerk werd ernstig beschadigd tijdens de inval van Robert Guiscard in 1084 en is verschillende keren gerestaureerd. Voor wat betreft het interieur is de antieke oorsprong alleen nog te herkennen aan de zuilen. In de kerk wordt een doopvont bewaard, dat volgens de overlevering nog door de H. Petrus zou zijn gebruikt. Het altaar in de crypte van de kerk bevat relieken van de H. Prisca. De fresco's in de crypte zijn van de hand van Antonio Tempesta en dateren van het begin van de zeventiende eeuw. Anastasio Fontebuoni maakte de fresco's in het schip van de kerk. Ze stellen heiligen en engelen met instrumenten voor. Het Mithras-heiligdom waar de kerk op is gebouwd, is in de jaren zestig van de twintigste eeuw opgegraven door Nederlandse archeologen. Aan het hoofd van deze opgravingen stonden Mithras-kenner Maarten Vermaseren en Carel Claudius van Essen, toenmalig hoofdarcheoloog van het Nederlands Instituut Rome.

De Thermen van Licinius Sura (Latijn:Thermae Surae) was een thermencomplex in het oude Rome. De thermen werden aan het begin van de 2e eeuw gebouwd door Lucius Licinius Sura, een belangrijke vertrouweling van keizer Trajanus en driemaal consul van Rome. De thermen stonden bij zijn huis op de Aventijn. Het grondplan en de locatie van de thermen is bekend, doordat het complex gedeeltelijk staat afgebeeld op een bewaard gebleven fragment van de Forma Urbis Romae. De thermen bestonden uit een rechthoekig terrein, waarop zuilengangen en de badgebouwen stonden. Het complex stond ten noorden van de huidige kerk Santa Prisca, waar in het verleden ook restanten van de gebouwen zijn teruggevonden. Uit inscripties blijkt dat de thermen tijdens de korte regering van keizer Gordianus III en in het jaar 414 zijn gerestaureerd. Deze laatste restauratie was nodig, omdat het complex tijdens de Gotische inval van Alarik I in 410 was beschadigd. Tijdens de middeleeuwen raakten de Thermen van Licinius Sura buiten gebruik en werd het complex afgebroken. Er zijn tegenwoordig geen bovengrondse restanten van het complex meer zichtbaar.

De Thermen van Decius (Latijn:Thermae Decianae) was een groot openbaar thermencomplex in het oude Rome.

De Aventijn (Latijn (mons) Aventinus, Italiaans Aventino) is de zuidelijkste van de zeven heuvels van Rome. De Aventijn bestaat uit twee delen: de Grote Aventijn en de zuidelijk daarvan gelegen Kleine Aventijn. De beroemdste bezienswaardigheid op de heuvel is de kerk Santa Sabina, de hoofdkerk van de orde der Dominicanen. Vanaf dit punt op de Aventijn heeft men uitzicht op het Vaticaan. Na het stichten van Rome voerden de broers Romulus en Remus een vogelschouw uit om te beslissen over de heerschappij. Romulus zat op de Palatijn en Remus op de Aventijn. Op die laatste heuvel werd Remus ook begraven nadat zijn broer hem had gedood. Op deze in de oudheid druk bevolkte heuvel stond een aantal belangrijke gebouwen. De Tempel van Juno Regina werd al in de 4e eeuw v.Chr. gebouwd en hier werd het uit de veroverde Etruskische stad Veji afkomstige standbeeld van de godin Juno geplaatst. Ook het archief van het plebs bevond zich hier. Het werd, tezamen met de tempel, beheerd door de aediles plebis. Andere tempels op de heuvel waren gewijd aan Bona Dea, Ceres, Diana en de maangodin Luna. Keizer Decius liet er in de 3e eeuw een groot thermencomplex bouwen, de Thermen van Decius. Op de plaats van de vroegere joodse begraafplaats ligt de Roseto Comunale, een rozentuin in de vorm van een menora.

De Porta Raudusculana was een stadspoort in de Muur van Servius Tullius in het Oude Rome. De Romeinse schrijver Marcus Terentius Varro noemt de poort in een serie tussen de Porta Naevia en de Porta Lavernalis in. Het is daardoor waarschijnlijk dat de Porta Raudusculana op de Aventijn stond, in de zuidelijke sectie van de Servische Muur. Volgens Varro betekent de naam Raudusculana "met brons bekleed", afkomstig van het Latijnse woord "Raudus" voor brons. Mogelijk was de poort ter versteviging bekleed met bronzen platen. Volgens de schrijver Valerius Maximus ontleende de poort zijn naam echter aan de bronzen hoorns, die boven de doorgang waren bevestigd. Deze herinnerden aan de legende van praetor Genucius Cipus, bij wie in 263 v.Chr. spontaan twee hoorns op zijn hoofd groeiden toen hij door deze poort de stad verliet op weg naar een oorlog. Dit werd geïnterpreteerd als een teken dat Cipus bij terugkeer koning van Rome zou worden. Dit was in de Republikeinse tijd zeer ongewenst en om te voorkomen dat de voorspelling uit zou komen keerde Cipus niet meer terug naar de stad.

Santa Sabina all'Aventino is een basiliek uit de 5de eeuw, gelegen op de Aventijnheuvel in Rome. In het aangrenzende klooster is het generalaat van de dominicaner orde gevestigd.

Het Circus Maximus (Latijn voor grootste circus, in het Italiaans Circo Massimo) was in de oudheid een groot stadion in het centrum van Rome. Het circus werd voornamelijk gebruikt voor de populaire wagenrennen.

De Porta San Paolo is een stadspoort in de antieke Aureliaanse Muur in Rome. De oorspronkelijke Romeinse naam was Porta Ostiensis. Bij deze poort begint de Via Ostiensis die Rome verbindt met de Romeinse havenstad Ostia. De huidige naam is ontleend aan de basiliek Sint-Paulus buiten de Muren, die een paar kilometer verder aan de Via Ostiensis staat. Vlak bij de poort staat de befaamde Piramide van Cestius.

De Basiliek van Sint-Bonifatius en Alexius (Italiaans: Basilica di Santi Bonifacio e(d) Alessio) is een basiliek te Rome, gelegen op het Piazza Sant'Alessio. Ze werd gebouwd tussen de 3e en de 4e eeuw met de heilige Bonifatius van Tarsus als schutspatroon. Ze werd gerestaureerd in 1216 in opdracht van Paus Honorius III die de kerk tevens wijdde aan de heilige Alexius van Edessa. Rond 1750 werd de basiliek opnieuw verbouwd en van een nieuw hoofdaltaar voorzien door Tommaso De Marchis, en tussen 1852 en 1860 door de Somaschi. De kerk heeft een romaanse campanile. In het zuidschip staat een grafmonument ter ere van Eleonora Boncompagni Borghese uit 1693 naar ontwerp van Giovan Contini Batiste, en in het dwarsschip staat een kapel van Karel IV van Spanje, met een icoon van de Maria-Tenhemelopneming (Madonna di Sant’ Alessio, Madonna dell' Intercessione) , daterend van het jaar 200. Deze icoon zou door Sint Alexius uit het Oosten zijn meegebracht. Verder is er ook nog een graftombe van Peter Savelli, een lid van dezelfde familie als paus Honorius III. Onder de kerk bevindt zich een romaanse crypte, waar relikwieën van Thomas Becket bewaard worden. Op de muren zijn 12e-eeuwse fresco’s te zien van het Agnus Dei en symbolen van de Evangelisten. De basiliek van Sint-Bonifatius en Alexius is sinds 1587 een kardinale titelkerk. Van 1587 tot in de negentiende eeuw werd daarbij alleen Sint-Alexius vermeld. Sinds de negentiende eeuw is de kerk wordt de oude patroon Sint-Bonifatius ook weer genoemd. Sedertdien heet de basiliek officieel Sint-Bonifatius en Alexius. Deze verandering verklaart mogelijk waarom op sommige plaatsen de kerk abusievelijk Sint-Alexius en Bonifatius wordt genoemd. Paulo Costa is sinds 27 augustus 2022 titulair kardinaal van de basiliek.

De Porta Lavernalis was een stadspoort in de Muur van Servius Tullius in het Oude Rome. De poort stond op de heuvel Aventijn. De poort ontleende zijn naam aan het Laverna bos, dat net buiten de muur lag. Door de poort liep in de oudheid een weg die de Vicus Armilustri verbond met de Via Ostiensis. Deze weg komt overeen met de moderne Via di Porta Lavernale. De poort lag vermoedelijk direct ten oosten van het Bastione di Sangallo uit de 15e eeuw. Er zijn geen restanten van teruggevonden.

De Porta Naevia was een antieke stadspoort in de Muur van Servius Tullius in het Oude Rome. De poort stond op de kleine Aventijn en gaf zijn naam aan de Vicus portae Naeviae, die buiten de stadsmuur overging in de Via Ardeatina. De Porta Naevia stond waarschijnlijk iets ten zuiden van de huidige locatie van de Santa Balbina. De poort is mogelijk in de antieke tijd al afgebroken, nadat de Servische Muur zijn verdedigingsfunctie verloor doordat door de grote macht van het Romeinse Rijk geen vijand de stad meer kon aanvallen. Er zijn geen restanten van teruggevonden.