Burgerweeshuis (Kalverstraat Amsterdam)

Het Amsterdam Museum, tot en met 2010 het Amsterdams Historisch Museum, is een Nederlands museum in Amsterdam, gewijd aan het heden en verleden van de stad Amsterdam. Vanwege de verbouwing van de hoofdlocatie is het museum tijdelijk gevestigd in het gebouw de Amstelhof aan de Amstel.

Concordia is een gebouw op de hoek van de Nieuwezijds Voorburgwal en de St. Luciënsteeg in Amsterdam. Het gebouw dateert uit 1859 en werd in 1901 zeer ingrijpend verbouwd. Tegenwoordig wordt het gebruik als kantoor- en woonruimte. Concordia heeft de status van rijksmonument.

Argus is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. In beginjaren twintig van de 21e eeuw werd de Nieuwezijds Voorburgwal tussen de Wijdesteeg en Rosmarijnsteeg heringericht. In plaats van doorgaande rijbanen aan weerszijden van de tramrails, kwam er één doorgaande rijbaan en een ventweg annex fietspad. Op de opengevallen plek, waar voor en na de werkzaamheden de postzegelmarkt werd/wordt gehouden werd een plantsoen (volksnaam Postzegelpark) aangelegd. Voor dat plantsoen maakte kunstenares Saske van der Eerden in opdracht van de Commissie Journalisten onder aanvoering van Paul Arnoldussen en Rudie Kagie een beeld onder de titel Argus. Het genoemde traject van de burgwal stond jarenlang tot de jaren zeventig bekend als de Amsterdamse Fleet Street omdat menige krant er zijn werkzaamheden uitoefende en journalisten er in de diverse kroegen de dag afsloten. Arnoldussen en Kagie werkten in die kantoren en vormden later de redactie van opiniekrant Argus. Argus is daarbij vernoemd naar de stripjournalist uit de Bommelsaga van Marten Toonder. Die journalist heeft het uiterlijk dat enigszins op een rat lijkt, zo ook het beeld. Op de sokkel wordt door middel van een plaquette uitleg gegeven. Het NRC Handelsblad omschreef het 10 juni 2022 als "Monument voor een journalistieke krabbelaar". Het beeld werd 16 juni 2022 onthuld.

Nieuwezijds Voorburgwal 277 te Amsterdam is een gebouw staande aan de Nieuwezijds Voorburgwal in Amsterdam-Centrum. Het gebouw is sinds 22 april 2002 een rijksmonument (nummer 518474).

Waterspeelplaats Het Blad is een waterspeelplaats in Amsterdam-Centrum. In de jaren 2021-2022 werd de Nieuwezijds Voorburgwal aangepakt in het kader van het project Rode Loper. De straat op de voormalige gracht werd opnieuw ingericht, mede om snelverkeer af te remmen dan wel te verminderen. Ter hoogte van de voormalige politiepost Nieuwezijds Voorburgwal 277 werd naast de trambaan ruimte gevonden voor een klein pierenbad. Medewerkers van de gemeente Amsterdam Henk Volkers en Simon Sprietsma, in samenwerking met Rots Maatwerk, kwamen met een pierenbad in een bladvorm. Het bad werd verdiept aangelegd, waarbij de opstaande randen dienen als zitplaatsen (toegepaste kunst). De bladvorm wordt versterkt door nerven, waardoor door bedieningswater kan (weg-)stromen en tevens het verhoogde bladdeel onder water kan zetten (polder). Het geheel is geplaatst in een betonnen bak die het grondwater buiten het badje moet houden. Amsterdam heeft een lange historie op het gebied van pierenbadjes; met name in de jaren vijftig en zestig werden ze naar ontwerp van Aldo van Eyck aangelegd in nieuwbouwwijken. Een aantal daarvan is inmiddels weer uit het straatbeeld verdwenen.

De Begijnensloot is van oorsprong een vaart die deel uitmaakte van de westelijke stadsgrenzen van het zich ontwikkelende stad Amsterdam. Bij het "Groot Privilege van 1342" werd als grens genoemd een nauw vaartje dat overeenkomt met delen van de tegenwoordige Martelaarsgracht, Nieuwezijds Voorburgwal en de Begijnensloot dat doorliep tot aan het Spui.. De Begijnensloot liep van het ongedempte Spui naar de Pijpenmarkt bij de Nieuwezijds Voorburgwal, met een uitloper die ter hoogte van de Wijde Kapelsteeg bij de Kalverstraat doodliep. De sloot is in 1865, na het in onbruik raken, gedempt, mede om gezondheidsredenen. De Begijnensloot liep vanaf de Nieuwezijds Voorburgwal achter de huizen aan de Kalverstraat langs en om het Sint-Luciënklooster en het Begijnhof naar het nog niet gedempte Spui. De naam Gedempte Begijnsloot is in 1914 bij raadsbesluit gelegaliseerd.

De Kalverstraat in Amsterdam loopt van noord naar zuid van de Dam tot het Muntplein, parallel aan het Rokin. De straat is ongeveer één kilometer lang en telt 15 zijstraten en -stegen. Halverwege wordt zij gekruist door het Spui. De Heiligeweg is een belangrijke zijstraat. De Kalverstraat is een winkelstraat met ongeveer 150 winkels. Het is een voetgangersgebied. Aan de Kalverstraat bevinden zich vele (rijks)monumenten, waaronder het voormalige Burgerweeshuis (nu het Amsterdam Museum), de H.H. Petrus en Pauluskerk (De Papegaai) en de Weeshuispoort.

De Nieuwezijds Voorburgwal is een gedempte gracht in het centrum van Amsterdam. Hij verbindt het Spui met de Martelaarsgracht. De straat loopt min of meer noord-zuid, evenwijdig aan de Spuistraat. De Raadhuisstraat loopt vanaf de Nieuwezijds Voorburgwal in westelijke richting. Aan de oostkant van de Nieuwezijds Voorburgwal loopt een reeks steegjes naar de Kalverstraat (en verder naar het Rokin) en de Nieuwendijk (en verder naar het Damrak).

Het Heilig Hartbeeld is een standbeeld in de Nederlandse plaats Amsterdam.

Het Begijnhof in Amsterdam is het enige hofje gesticht in het middeleeuwse Amsterdam, gelegen binnen het Singel. Het Heilig Hartbeeld op het hofje stamt uit 1920, gemaakt door Johannes Petrus Maas. Begijnhoven zijn zeldzaam in Nederland, naast Amsterdam is er ook nog één groot Begijnhof in Breda. Het hofje in Amsterdam ligt bijna een meter lager dan de rest van de binnenstad, op het middeleeuwse straatniveau. Onduidelijk is wanneer het Begijnhof is gesticht. De begijnen woonden in 1346 nog in één huis (in een document uit dat jaar wordt gesproken van een “beghynhuys”). Pas in 1389 wordt voor de eerste keer gesproken van een hof (in een privilegebrief). Oorspronkelijk was het Begijnhof geheel omsloten door water (de Nieuwezijds Voorburgwal, het Spui en de Begijnensloot) met als enige toegang een poortje bij de Begijnensteeg (met een brug over de Begijnensloot welke in 1865 wegens verwaarlozing werd gedempt). De achtergevels stonden dus in het water. De ingang aan het Spui bestaat pas sinds de 19e eeuw. Het Begijnhof is geen gewoon hofje, omdat het geen oudedagsvoorziening gesticht door particulieren was. Het was meer een soort klooster, alhoewel de begijnen meer vrijheid hadden dan nonnen in een klooster: de begijnen legden wel een gelofte van kuisheid af maar mochten op elk moment het hof verlaten om te trouwen. Bovendien staan er hoge, specifiek Amsterdamse stadshuizen (het Begijnhof is het enige hofje waarvan de huizen als adres de naam van het hofje zelf hebben), waaruit het min of meer particuliere karakter van het hof in het oog valt. Hier geen aaneengerijde woninkjes, zoals gebruikelijk en kenmerk van de meeste hofjes. Er staan 47 gewone stadshuizen met elk hun individueel aanzien, de meeste met gevels uit de 17e en 18e eeuw, maar de huizen zijn doorgaans ouder: 18 huizen hebben nog een gotisch houtskelet. Ruime bekendheid heeft Het Houten Huys, Begijnhof 34. Dit huis uit circa 1528 heeft stenen zijmuren en een houten voor- en achtergevel met een karakteristiek middeleeuwse uitkragende zolderverdieping. Geheel houten huizen zijn er niet meer in het oude centrum van Amsterdam. Het stond lange tijd bekend als het oudste nog bestaande houten huis van Nederland. In juni 2012 werd in de Warmoesstraat ontdekt dat achter een onopvallende 19e-eeuwse gevel een woonhuis schuilgaat uit circa 1485, waarmee het nog circa een halve eeuw ouder is dan het huis aan het Begijnhof. Met dit 'oudste bestaande woonhuis van Amsterdam', bestaat er in Amsterdam toch nog een woonhuis uit de 15e eeuw. Het hof heeft twee bleekvelden met de Begijnhofkapel ertussenin. Het oude, in 1907 gerestaureerde poortje aan de Begijnensloot, dateert uit 1574 en heeft een steen waarop Sint Ursula is afgebeeld, de patrones van de Amsterdamse begijnen. Het poorthuis aan de zijde van het Spui, van ongeveer 1725, maakte in 1907 plaats voor het poortgebouw dat er nu staat, een ontwerp van de architect Anton J. Joling. Het Begijnhof bevat een groot aantal gevelstenen, waarvan de meesten een duidelijk rooms-katholiek karakter hebben. Het Begijnhof was de enige katholieke instelling die na de Alteratie van 1578 bleef bestaan; overige katholieke kerken en instellingen werden met geweld gedwongen over te gaan naar het protestantse geloof. De Begijnhofhuizen waren namelijk particulier eigendom van de begijntjes zelf. Wel moest de katholieke kapel aan de Engelse presbyterianen (hervormd-protestanten) worden afgestaan, onder dwang van de protestantse overheden. Sindsdien wordt dit kerkje de Engelse kerk genoemd. Tegenover de ingang van de kapel werden in 1671 door de architect Philips Vingboons twee woonhuizen omgebouwd tot rooms-katholieke schuilkerk: de H.H. Joannes en Ursula Kapel (de beschermheiligen van het Begijnhof). Nadat de Kapel ter Heilige Stede in 1908 is afgebroken werd deze kerk officieel de mirakelkerk. Het beroemdste Begijntje in de geschiedenis van het Begijnhof is Cornelia Arens, overleden op 14 oktober 1654 (geboortedatum onbekend, datum van professie 6 juli 1621). Haar laatste wil was in de goot begraven te worden in plaats van in de “ontheiligde” kapel. Volgens de legende werd zij toch in de kapel begraven maar lag haar kist de volgende dag in de goot naast de kapel (dit herhaalde zich nog tweemaal). Zij werd toen alsnog in de goot begraven. Volgens een andere variant van de legende kon haar ziel geen rust vinden en zwierf zij ‘s nachts over het hof, waarna zij alsnog in de goot werd begraven. Op 23 mei 1971 overleed op 84-jarige leeftijd het laatste Begijntje, "Zuster Antonia", eigenlijk Agatha Kaptein (geboren op 13 april 1887 te Akersloot). Op 26 mei werd zij begraven op het Zustergraf van de Rooms-katholieke Begraafplaats Sint Barbara te Amsterdam. Het Begijnhof had tot de renovatie in 1979 140 woningen (waarvan circa 110 eenkamer- en ca. 25 tweekamerwoningen) bewoond door een gelijk aantal bewoonsters. Na de renovatie zijn er alleen nog twee- en driekamerwoningen. Het aantal bewoonsters is sindsdien constant, namelijk 105. Het Begijnhof is een van de oudste Amsterdamse grachtentuinen die de stad (nog) rijk is. Naast de Oude Kerk uit 1280.

De Papegaai of Sint-Jozefkerk is een rooms-katholieke kerkgebouw aan de Amsterdamse Kalverstraat (huisnummer 58). Het gebouw en de geloofsgemeenschap maken deel uit van de Sint-Nicolaasparochie in Amsterdam-Centrum

De Nieuwezijds Kapel is een kerkgebouw uit 1912 op de plek van de oude Heilige Stede aan het Rokin in Amsterdam. Na de Alteratie van Amsterdam in 1578 kwam de 15e-eeuwse kapel in handen van de Nederlandse Hervormde Kerk. In het begin van de 20e eeuw besloot de Hervormde kerk de oude kapel te vervangen door nieuwbouw. Ondanks protesten is de oude kapel toen gesloopt. Van 1908 tot 1912 werd een nieuw gebouw neergezet naar ontwerp van Christiaan Posthumus Meyjes sr. Het gebouw omvat het merendeel van het bouwblok tussen het Rokin, de Wijde Kapelsteeg, de Kalverstraat en de Enge Kapelsteeg en bevatte een nieuwe hervormde kerk, winkels en woningen. Er zijn elementen van verschillende bouwstijlen opgenomen: art nouveau, berlagiaans rationalisme en Hollandse neorenaissance. Het gebouw is sinds 2001 beschermd als rijksmonument. Op Palmzondag 1956 legde de achttienjarige prinses Beatrix hier belijdenis af van haar geloof ten overstaan van ds. H.J. Kater, die tien jaar later ook haar huwelijk zou inzegenen. De hervormde kerk heeft het gebouw in 1970 verlaten. Sindsdien heeft het kapeldeel verschillende functies gehad, zoals een zalencentrum. Tegenwoordig huisvest het de toeristische attractie Amsterdam Dungeon. Daarnaast zijn er nog steeds winkels en woningen.