place

Prinsengracht 493

Boekhandel in NederlandChristelijke uitgeverijChristendom in NederlandNederlandse illegale pers in de Tweede WereldoorlogRijksmonument in Amsterdam-Centrum
Voormalige Nederlandse uitgeverij
Amsterdam Prinsengracht 493
Amsterdam Prinsengracht 493

Prinsengracht 493 is een rijksmonument in Amsterdam, met bedrijfsruimten in het souterrain en op de bel-etage, en woningen op de bovengelegen verdiepingen. Het is gebouwd halverwege de 18e eeuw. In de tweede helft van de 19e eeuw is het pand vanaf de vierde verdieping verhoogd en onder een nieuwe kap gebracht met een gevel onder een rechte lijst. Van 1897 tot 2010 was hier een vermaarde theologische boekhandel, uitgeverij en antiquariaat gevestigd van gereformeerde signatuur, opgericht door Hendrik Arnold van Bottenburg. Van Bottenburg groeide uit tot een invloedrijke en grote uitgeverij en boekhandel, vooral in de jaren 20 en 30 van de 20e eeuw. Tijdens de Tweede Wereldoorlog had een verzetsgroep er diens thuisbasis. Studenten van de Vrije Universiteit vergaderden er in het geheim, omdat de bezetter studentenorganisaties had verboden. De oprichter van het bedrijf stierf zeer plotseling in 1941. Zijn zoon Arnold zette samen met zijn vrouw Hilly de zaak voort en was actief in het verzet. De eerste nummers van het toen nog ondergrondse verzetsblad Trouw werden er in het diepste geheim gedrukt. De illegale krant verscheen voor het eerst op 18 februari 1943, oorspronkelijk onder de naam Oranje-Bode, op initiatief van een groep orthodox-protestantse verzetsmensen, zoals Gezina van der Molen, Sieuwert Bruins Slot, Jan Schouten en Wim Speelman. De redactie had op een van de bovenverdiepingen van Prinsengracht 493 ook een luisterpost gevestigd van mei 1944 tot oktober 1944, waar clandestien radio-uitzendingen van Radio Oranje uit Londen werden ontvangen. Deze werden opgenomen op grammofoonplaten en elders uitgetypt voor publicatie. Arnold van Bottenburg werd verraden, opgepakt en opgesloten in een concentratiekamp. Hij overleefde de oorlog. Van 1986 tot 1992 was op de beletage het eerste kantoor van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren gevestigd.

Fragment uit het Wikipedia-artikel Prinsengracht 493 (Licentie: CC BY-SA 3.0, Auteurs, Beeldmateriaal).

Prinsengracht 493
Place des Grands Carmes, Marseille 2e Arrondissement

Geografische coördinaten (GPS) Adres Nabijgelegen plaatsen
placeToon op kaart

Wikipedia: Prinsengracht 493Lees verder op Wikipedia

Geografische coördinaten (GPS)

Breedte Lengte
N 52.369444444444 ° E 4.8830444444444 °
placeToon op kaart

Adres

Place des Grands Carmes 23
13002 Marseille, 2e Arrondissement
Provence-Alpes-Côte d'Azur, France
mapOpenen op Google Maps

Amsterdam Prinsengracht 493
Amsterdam Prinsengracht 493
Ervaringen delen

Nabijgelegen plaatsen

Berensluis
Berensluis

Berensluis (brug 65) is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. Ze vormt de verbinding tussen de Berenstraat en de Elandsgracht, ze overspant daarbij de Prinsengracht. In de onmiddellijke nabijheid lag brug 104 in de kade van de Prinsengracht over de Elandsgracht, de brug is na de demping van die laatste opgeruimd. Beide bruggen zijn terug te vinden op de kaart van Joan Blaeu van 1649. In 1890 was de brug in het nieuws tijdens de gesprekken over het dempen van de Elandsgracht, alsmede het bepalen van de toevoer van de nog te bouwen Centrale Markthallen. In 1892 vond de aanbesteding plaats voor het verbreden van de bestaande brug, er moest onder andere 36 ton balkijzer en 11 ton buckplaten geleverd worden voor deze brug en ook brug 112 (in de Prinsengracht over de Lauriergracht). In mei 1893 waren (pas) de benodigde sloopwerken begonnen, terwijl voor voetgangers er noodbruggen lagen. De nieuwe brug bleek in 1928 niet (meer) stevig genoeg voor zwaar verkeer (5500 kg). De huidige brug (gegevens 2017) dateert van 1950, ze werd aangelegd tussen 26 juni en 23 oktober. Het ontwerp voor de ide brug kwam van de Dienst der Publieke Werken, waar Piet Kramer verantwoordelijk was voor de esthetiek van bruggen. Zijn naam wordt echter nergens genoemd, zodat het ontwerp op naam staat van "het bureau van". De hand van Kramer is vooral terug te vinden in de uitkragingen op de brugpijlers, die opnieuw een verbreding dragen. De brug lijdt een anoniem leven, ze lijkt veel te breed voor de hoeveelheid verkeer, maar won aan importantie bij de herwaardering van het winkelgebied de Negen Straatjes. De brug is genoemd naar de Berenstraat waar looierijen gevestigd waren, daarbij werden ook huiden van beren bewerkt.

Brug 47
Brug 47

Brug 47 is een welfbrug in Amsterdam-Centrum. De brug verbindt de Huidenstraat met de Runstraat en voert daarbij over de Keizersgracht in het gebied van de Negen Straatjes in de Amsterdamse grachtengordel. De brug, vanwege haar jonge leeftijd zelf geen monumenten, wordt omringd door rijksmonumenten, behalve aan de zuidoostkant, daar staat (relatieve) nieuwbouw uit het begin van de 20e eeuw. Er ligt hier al eeuwen een brug. Joan Blaeu tekende de brug in op zijn kaart uit 1649, maar ook Pieter Bast en Balthasar Florisz. van Berckenrode hadden de brug al ingetekend op hun kaarten van respectievelijk 1599 en 1625. Ze werd ingetekend als een brug met vijf doorvaarten over de Keysers Graft tussen de Huyde Straet en Run Straet. Reinier Vinkeles schilderde de brug in circa 1762, in een avondgezicht toen op Keizersgracht 384 nog de schouwburg gevestigd was, deze brandde op 11 mei 1772 af. De moderne geschiedenis van de brug begint in 1889. Dan wordt er een verzoek gedaan om de brug te verlagen, ze zou te steil zijn voor het toenmalige verkeer, denk daarbij aan paard en wagen. In 1892 werd gemeld dat de ijzeren liggers van de brug gesteld zijn, zodat zij spoedig open kon voor verkeer. In 1913 werd geopperd om een tram te laten lopen over deze brug, waarbij op de brug een passeerhalte zou worden gelegd; het plan ging niet door. Die brug hield het vol totdat 1981 de gemeente begon aan vervanging van de brug en een brug liet neerleggen, die meer paste bij het historische centrum van de stad. Er werd weer een boogbrug neergelegd. Daartoe moesten wel de houten fundamenten vervangen worden door betonnen palen en kwam er een gewapend betonnen overspanning. De brug beschikt dan over drie doorvaartopeningen, de breedste is 6.70 meter breed en heeft een hoogte van 2,27 meter.

Marten Toonderbrug (brug 48)
Marten Toonderbrug (brug 48)

De Marten Toonderbrug (brug 48) is een gemetselde welfbrug in Amsterdam-Centrum. De brug vormt de verbinding tussen de Wolvenstraat en Berenstraat en overspant daar de Keizersgracht. Er lag hier al eeuwen een brug. De brug die er in 1902 lag kreeg te maken met mankementen door de hoeveelheid verkeer dat er overheen ging. Verrotte houten liggers werden vervangen door liggers van ijzer en ook het metselwerk moest hersteld worden. Er waren plannen gemaakt de brug te verlagen, zodat er geen sprake meer was van een “bochelbrug”. Er kwam een tegenadvies omdat met het verlagen van de brug een "kostbaar uitzicht" in Amsterdam verloren zou gaan. Dat tegenadvies werd door Burgemeester en Wethouders niet overgenomen, de brug werd verlaagd. Dat dat nodig was bleek nog in 1923, toen een paard (van paard en wagen) van de brug afgleed (toen de brug al verlaagd was) en te water raakte (ze werd met het reddingstoestel gered) en in 1925 kantelde er een vrachtauto. In 1926 kon opnieuw een paard een wagen met meelzakken niet in het gareel houden en liep met alles een pianowinkel van Goldschmeding binnen. Omdat het paard rustig enigszins trillend bleef staan kreeg het de bijnaam "Het muzikale paard". In het najaar van 1928 moest de gemeente beslissen dat zwaar vervoer niet meer over de brug mocht. In 1949/1950 moest de brug verbreed worden, waarbij Piet Kramer advies verstrekte. Beginjaren tachtig besloot de gemeente dat de oude brug in oude glorie hersteld moest worden en kreeg de brug drie gewelfde doorvaarten. De brug ging jaren officieus door het leven als Felix Meritisbrug, naar het nabijgelegen Felix Meritis. Die commerciële binding was een van de redenen dat de brug in 2016 ter sprake kwam bij het college van burgemeester en wethouders van Amsterdam. Bij een controle over de brugnamen bleek dat de naam niet voldeed aan de richtlijnen, die gelden om opgenomen te kunnen worden in de Basisregistraties adressen en gebouwen. De brug kwam voor op lijst 2 van twee lijsten met aan te passen officieuze brugnamen (lijst 1 bevat officieuze brugnamen die officieel gemaakt zouden kunnen worden; lijst 2 bevat officieuze brugnamen, waarover na een inspraakronde beslist wordt of de naam officieel erkend wordt, dan wel officieel wordt afgekeurd). Sinds juni 2016 was de brug derhalve officieel (weer) naamloos; in 2022 is de brug vernoemd naar schrijver/tekenaar Marten Toonder, op initiatief van de heer M. Louis, een Amsterdamse inwoner.

Roode Huys
Roode Huys

Het Roode Huys (ook Roode Huijs) is een grachtenpand aan de Keizersgracht nr 321 te Amsterdam. Het dateert uit de 17e eeuw. Het huis is waarschijnlijk in de eerste helft van de 17e eeuw gebouwd en was toen voorzien van een trapgevel in Amsterdamse renaissancestijl, met ontlastingsbogen. Deze voorgevel was opgetrokken uit geslepen bakstenen met een zeer smalle voeg. Doordat de gevel lange tijd bepleisterd was is hij zeer goed bewaard gebleven. Op 11 februari 1716 werd het pand gekocht door Christoffel van Brants. Volgens zijn testament woonde Van Brants er niet zelf; bewoner was Jean Bartholomeus Rietman. Na Van Brants overlijden werd het pand op 20 mei 1740 verkocht door zijn erfgenaam Johan Enno Brants. Rond 1740 werd het pand verhoogd, waarbij de trapgevel werd aangetast. In 1942 is het pand gerestaureerd. Tevens werden aan de achterkamer renaissancebetimmeringen toegevoegd en op de bovenverdieping werd een 16e-eeuwse plafondschildering uit Edam ingebracht. In het najaar van 1943 werd het pand gekocht door de kunstschilder en meestervervalser Han van Meegeren. Na diens dood in 1947 woonde zijn weduwe er nog tot 1954. Op 5 september 1950 is de inboedel van Van Meegeren in het pand geveild. Het pand werd gekocht door de Nederlandse Houtbond, die het in 1950 liet restaureren. De woning en bovenwoning werden ingericht als kantoor, en op de zolder werd een collectie houtmonsters ondergebracht. In 1958 werd de pleisterlaag verwijderd. Het Roode Huys is sinds 1970 rijksmonument. Tot de verhuizing in 2007 naar de Jollemanhof, eveneens in Amsterdam, was in het pand het kantoor van de Bond van Nederlandse Architecten gevestigd.