Checkpoint Charlie

Het Museum Haus am Checkpoint Charlie (ook Mauermuseum genoemd) is een museum in Berlijn. In het museum komen veel aspecten rond de Berlijnse Muur en de Koude Oorlog aan de orde. Het museum werd opgericht in 1962, kort nadat de Berlijnse Muur als onderdeel van het IJzeren Gordijn de stad in 1961 in tweeën had gedeeld, door de geschiedkundige Rainer Hildebrandt. Al in 1963, nog geen acht maanden na de eerste opening, verhuisde het museum naar de huidige locatie vlak naast het toenmalige Checkpoint Charlie.

Kochtraße is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de Friedrichstraße, nabij de kruising met de Kochstraße, in het Berlijnse stadsdeel Kreuzberg. Het station opende op 30 januari 1923 als onderdeel van de Nord-Süd-Bahn, de huidige lijn U6. Tussen 1961 en 1990 lag het metrostation vlak aan de Berlijnse Muur bij Checkpoint Charlie. Kochstraße was in deze periode een grensstation: West-Berlijnse metrotreinen begonnen hier een lange transitrit over Oost-Berlijns grondgebied, waar alle stations behalve Friedrichstraße werden overgeslagen.

De Bethlehemkerk (Duits Bethlehemskirche; ook Böhmische Kirche) was een lutherse en hervormde simultaankerk in het centrum van Berlijn. De in 1737 voltooide kerk werd voor protestantse geloofsvluchtelingen uit Bohemen gebouwd. In 1943 werd de kerk verwoest door geallieerde bombardementen.

Stadtmitte is een station van de metro van Berlijn, gelegen nabij de kruising van de Mohrenstraße en de Friedrichstraße in Berlin-Mitte. Het metrostation heeft perrons voor de U2 en voor de U6, die op enige afstand van elkaar liggen en door middel van een smalle tunnel (Mäusetunnel) met elkaar verbonden zijn. Deze onhandige overstapsituatie ontstond door slechte coördinatie tussen de concurrerende metrobedrijven die de lijnen aanlegden. Station Stadtmitte opende op 1 oktober 1908 aan de huidige U2 en droeg toen de naam Friedrichstraße. Na de ingebruikname van het station van de U6 op 30 januari 1923 onderging het metrostation diverse naamswijzigingen. Tussen 1961 en 1990 passeerde de West-Berlijnse U6 het in Oost-Berlijn gelegen station zonder te stoppen en was de Mäusetunnel afgesloten. Het noordelijker gelegen station van de huidige U2 bleef in gebruik voor treinen van de Oost-Berlijnse lijn A.

De Deutscher Dom is een oude Duitse protestantse kerk aan de zuidkant van de Gendarmenmarkt in Berlijn. Het door Martin Grünberg ontworpen gebouw met een vijfbladige vorm werd in 1708 gebouwd door Giovanni Simonetti. In 1785 werd een toren met koepel toegevoegd die lijkt op die van de Französischer Dom. De kerk ging in 1945 in vlammen op, maar werd in 1993 herbouwd, waarna het godshuis werd ingericht als tentoonstellingsruimte. Te bezoeken is nu 'Fragen an die Deutsche Geschichte' (Vragen aan de Duitse geschiedenis), die eerder in de Rijksdag was te zien.

De Drievuldigheidskerk (Duits: Dreifaltigkeitskirche) was een barok protestants kerkgebouw in het Berlijnse stadsdeel Friedrichstadt. Het kerkgebouw werd in november 1943 verwoest, de ruïne ervan werd in 1947 geruimd.

Het Konzerthaus Berlin is een gebouw in de Duitse stad Berlijn, gelegen aan de Gendarmenmarkt. Het is door de Berlijnse architect Karl Friedrich Schinkel ontworpen als theater.

De Gendarmenmarkt is een van de bekendste pleinen van Berlijn gelegen in het district Mitte. Het plein wordt gekenmerkt door twee identiek lijkende kerken aan weerszijden van het plein. Aan het einde van de zeventiende eeuw ontstond het plein als marktplein van het nieuwe Friedrichstadt. Het plein is vernoemd naar het Regiment Gens d'Armes dat hier zijn kazerne had. Vanaf 1950 heette het plein Platz der Akademie, maar na de hereniging van Berlijn kreeg het plein zijn oorspronkelijke naam terug. Midden op het plein, voor de ingang van het concertgebouw, staat een monument voor de dichter Friedrich Schiller. Het Konzerthaus Berlin werd tussen 1818 en 1821 door de Berlijnse architect Karl Friedrich Schinkel gebouwd als Königliches Schauspielhaus en is een van de best geslaagde gebouwen die deze architect bouwde. De twee kerken aan weerszijden van het plein zien er in eerste instantie hetzelfde uit, maar zijn wel verschillend. De Französischer Dom (aan de rechterzijde van het concertgebouw) is gebouwd tussen 1701 en 1705 voor de hugenoten die Frankrijk ontvlucht waren. De Deutscher Dom is in 1708 gebouwd voor de protestanten.

Mohrenstraße is een station van de metro van Berlijn, gelegen onder de gelijknamige straat en de Wilhelmplatz in Berlin-Mitte, ten oosten van de kruising met de Wilhelmstraße. Het metrostation opende op 1 oktober 1908, toen het stamtracé van de Berlijnse metro verlengd werd naar het stadscentrum. Het station heette aanvankelijk Kaiserhof, wisselde meerdere malen van naam en is tegenwoordig onderdeel van lijn U2. Station Mohrenstraße beschikt over een eilandperron en ligt direct onder het straatniveau. Oorspronkelijk zou het metrostation naar het bovenliggende plein genoemd worden, maar twee jaar voor de ingebruikname was er in Charlottenburg reeds een station Wilhelmplatz (nu Richard-Wagner-Platz) geopend. Men besloot daarop het station naar Hotel Kaiserhof te noemen. Vanwege het statige karakter van de wijk met grote hotels en diverse ministeries besteedde architect Alfred Grenander bijzondere aandacht aan de inrichting van het station. De ingangen kregen rijk gedecoreerde portalen en de wanden van de perronhal werden bekleed met witte en zwarte tegels. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd station Kaiserhof ernstig beschadigd. Pas vijf jaar na de oorlog kon het metrostation heropend worden. Het station had ondertussen een volledige gedaanteverwisseling ondergaan en is sindsdien bekleed met rood marmer, dat naar verluidt uit Hitlers in 1949 afgebroken Neue Reichskanzlei stamde. Na de oorlog kwam het station in de Sovjet-bezettingszone te liggen. Op 18 augustus 1950 hernoemden de DDR-autoriteiten het station tot Thälmannplatz, naar de Duitse communist Ernst Thälmann. Terwijl het metrostation zich oorspronkelijk in het hart van de stad bevond, kwam het door de nabije sectorgrens in de periferie van Oost-Berlijn te liggen. Aanvankelijk reden er nog doorgaande treinen tussen oost en west, maar bij de bouw van de Berlijnse Muur in 1961 werd het spoor richting Potsdamer Platz onderbroken. Thälmannplatz werd het eindpunt van de Oost-Berlijnse lijn A. Nadat de Thälmannplatz in de jaren 1980 volgebouwd was kreeg het metrostation wederom een nieuwe naam. Vanaf 15 april 1986 heette het Otto-Grotewohl-Straße, naar de eerste minister-president van de DDR, Otto Grotewohl. De naam Mohrenstraße kreeg het station twee jaar na de val van de Muur, op 3 oktober 1991, naar de bovenliggende straat. Op 13 november 1993 werden het westelijke en het oostelijke deel van lijn A onder het lijnnummer U2 herenigd. Mohrenstraße was voortaan geen eindstation meer en ligt wederom in het hart van de stad. In de omgeving van het station bevinden zich onder andere enkele ministeries en ambassades, de zetel van de Bundesrat en het Museum für Kommunikation. Het stadsvervoerbedrijf BVG is van plan het station, dat de status van monument heeft, bij de komende saneringsoperatie in zijn oorspronkelijke staat terug te brengen. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw hebben talrijke antiracistische organisaties en bewegingen de naam van de straat of het metrostation bekritiseerd. In de loop van de antiracistische demonstraties en het daaropvolgende debat over het structurele racisme in Duitsland na de dood van George Floyd in juni 2020 kondigden de Berlijnse openbaarvervoersautoriteiten op 3 juli 2020 aan dat het station een andere naam zou krijgen, refererend naar de componist Michail Glinka.. Dit voornemen leidde weer tot kritiek op die naam, want Glinka was antisemiet. De naamswijziging is daarom (vooralsnog?) niet doorgevoerd.

De Französischer Dom is een protestantse kerk aan de Gendarmenmarkt in de Berlijnse wijk Mitte. Strikt genomen wordt met de term Französischer Dom alleen de koepel bedoeld die aan de Französische Friedrichstadtkirche is gebouwd. Deze kerk werd tussen 1701 en 1705 gebouwd voor Franse hugenoten, die na hun verdrijving uit Frankrijk na de herroeping van het Edict van Nantes in 1685 naar het protestantse Berlijn vluchtten. De bescheiden kerk, gebouwd door Louis Cayart en Abraham Quesnay, is geïnspireerd op de in 1688 verwoeste hugenotenkerk in het Franse Charenton. De benaming Dom, die geen kerkelijke functie heeft, slaat in het geval van de Französischer Dom niet op kathedraal (de zetel van een bisschop), maar is afgeleid van het Franse woord dôme, hetgeen koepel betekent. Hetzelfde geldt voor de Deutsche Dom, die zich aan zuidzijde van de Gendarmenmarkt bevindt. Deze kerk heette oorspronkelijk Neue Kirche en kreeg later (na de bouw van de koepel) de huidige naam. Aan beide kerken liet de Pruisische koning Frederik II in 1785 twee bijna identieke, functieloze torens bouwen, die enkel dienden als prestige-objecten en voor de stedenbouwkundige uitstraling. Voorbeeld voor de symmetrische koepeltorens aan Gendarmenmarkt waren de tweelingkerken aan de Piazza del Popolo in Rome. Eveneens als voorbeeld diende het zicht vanaf de Theems in Londen op het complex van het Greenwich Hospital, dat door Christopher Wren is ontworpen. De vormgeving van de koepeltorens aan de Gendarmenmarkt is tot stand gekomen in de traditie van het Palladianisme en verwijst naar het toentertijd in bouw zijnde kerk van Sainte-Geneviève in Parijs, die tegenwoordig bekendstaat als Panthéon. De architecten van de Berlijnse torens waren Carl von Gontard en Georg Christian Unger. Bij de bouw van de Französischer Dom moest de begraafplaats van de hugenoten wijken. In ruil hiervoor kregen de hugenoten het eeuwige gebruiksrecht voor de Dom. De toren is tegenwoordig eigendom van de stad Berlijn. Sinds 1935 bevindt zich in de Französischer Dom het Hugenotenmuseum. De Französischer Dom werd in de Tweede Wereldoorlog verwoest. Na de wederopbouw van de Friedrichstadtkirche werd tussen 1981 en 1987 ook de koepeltoren weer opgebouwd. Ter gelegenheid van het 750-jarig bestaan van de stad Berlijn in 1987 werd een carillon met 60 klokken in de koepel van de Dom gebouwd. Sinds in de wijk Tiergarten een carillon met 68 klokken werd gebouwd, is het carillon in de Französischer Dom het op twee na grootste van de stad. Nu is er het Hugenotenmuseum gevestigd, dat is gewijd aan de geschiedenis van de hugenoten in Frankrijk en Brandenburg. Een 66 m boven de grond gelegen uitkijkplatform is het hoogste historische uitzichtpunt van de stad en biedt een prachtig uitzicht over Berlijn. Van 2004 tot 2006 werd de gevel van de Dom voor € 6 miljoen gerestaureerd. In het kader van deze restauratie werden ook 18 van de 60 bronzen klokken gerepareerd of nieuw gegoten. Voor de reparatie van de klokken stelde het chemieconcern BASF € 50.000 euro beschikbaar. Op 25 augustus 2006 werden de restauratiewerkzaamheden officieel beëindigd met een muziekspel op carillon.Binnen is er een laatbarok orgel uit 1754.

Französische Straße is een voormalig station van de metro van Berlijn, gelegen onder de kruising van de Friedrichstraße en de Französische Straße in de historische binnenstad van Berlijn, nabij de Gendarmenmarkt. Het station opende op 30 januari 1923 als onderdeel van de Nord-Süd-U-Bahn, de huidige lijn U6. Tussen 1961 en 1990 passeerden de treinen van deze West-Berlijnse lijn het station zonder te stoppen. Net als alle andere in Oost-Berlijn gelegen stations op het transittraject werd Französische Straße een spookstation. Op 4 december 2020 is ongeveer 250m noordelijker bij de kruising met de verlengde U5 station Unter den Linden in gebruik genomen. Omdat er tussen deze 2 stations te weinig afstand zit, kwam vanaf dat moment station Französische Straße als haltepunt van de U6 te vervallen en werd gesloten. Over een nieuwe bestemming van de ruimtes in het station wordt nog nagedacht.

De Wilhelmplatz is een vroeger plein in het Berlijnse stadsdeel Mitte op de hoek van de Wilhelmstraße en Voßstraße. Het plein gaf ook zijn naam aan het metrostation, dat later van naam veranderde in Mohrenstraße. Een aantal belangrijke gebouwen werden rond het plein gebouwd, zoals de oude Rijkskanselarij, het gebouw van het ministerie van Financiën en het "grand hotel" Kaiserhof uit 1875. Het plein werd in 1721 aangelegd bij de uitbreiding van Friedrichstadt en kreeg in 1749 de naam Wilhelmplatz, naar koning Frederik Willem I van Pruisen . Het eerste gebouw op het plein was het Ordenspalais uit 1737, aan de noordkant, dat diende als zetel van Orde van de Johannieten. Aan de andere kant van de Wilhelmstraße aan de westzijde ligt het Palais Schulenburg uit 1739. Na de zevenjarige oorlog, kreeg het plein marmeren standbeelden van de legeraanvoerders Kurt Christoph von Schwerin, Hans Karl von Winterfeldt, Friedrich Wilhelm von Seydlitz (door Jean-Pierre-Antoine Tassaert, 1781), James Francis Edward Keith en Joachim von Zieten (door Johann Gottfried Schadow). In 1857 werden de standbeelden vervangen door bronzen kopieën. In 1950 Wilhelmplatz werd het plein herdoopt tot Thälmannplatz, naar de partijleider Ernst Thälmann.