Het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) is een onderzoeksinstituut in de Nederlandse stad Leiden. Het bevordert en voert wetenschappelijk onderzoek uit over Zuidoost-Azië (in het bijzonder Indonesië), over het Zuidzeegebied en het Caraïbisch gebied (in het bijzonder Suriname, Aruba en de Nederlandse Antillen) en richt zich daarbij op onder andere de volgende terreinen: antropologie, taalkunde, geschiedenis en sociale wetenschappen. Het KITLV is sinds 2001 een instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).
Het KITLV houdt zich bezig met verschillende projecten, zoals over de politiek en economie in de Indonesische provincie, postkoloniale migratiestromen, de geschiedenis van Suriname en economische ontwikkeling van Zuidoost-Azië en Afrika. Daarnaast is er het project ‘The Atlantic World and the Dutch, 1500-2000’ (AWAD) over de Nederlandse koloniale aanwezigheid en de gevolgen hiervan, waarvan een digitale gids een van de resultaten is. Het project ‘Indisch Knooppunt’ creëert een onderzoeksgids en een interviewcollectie over de Indische geschiedenis.
Het KITLV voert zelf grote projecten uit in samenwerking met andere instellingen, maar ondersteunt ook individuele projecten.