Zuidasdok

De Zuidas (‘Grootstedelijk gebied Zuidas’) is een wijk in Amsterdam. De Zuidas is vooral bekend als zakendistrict met hoogbouw. Dankzij de strategische ligging, dicht bij Schiphol en de Amsterdamse binnenstad, trekt het gebied nationale en internationale bedrijven en instellingen. Het gebied heeft ook een groot ontwikkelingspotentieel omdat er al een clustering heeft plaatsgevonden in het gebied: in een straal van 10 minuten lopen bevinden zich de Vrije Universiteit Amsterdam inclusief een faculteit "School of Business and Economics" en de RAI Amsterdam: het grootste beurs- en congrescentrum van Nederland. Station Amsterdam Zuid bevindt zich in het centrum van het gebied. Aan de oostkant ligt station Amsterdam RAI. Station Amsterdam Zuid moet volgens de plannen uitgroeien tot een tweede hoofdstation van Amsterdam (Amsterdam heeft hierdoor dan, functioneel gezien, geen echt Centraal Station meer), met haltes voor onder meer de Noord/Zuidlijn, de HSL-Zuid en de Hogesnelheidslijn naar Duitsland (dit project is niet doorgegaan) en voorts de bestaande trein- en metrodiensten. Station Amsterdam Zuid is in de loop der jaren inmiddels uitgegroeid tot een belangrijk station met frequente Intercity-verbindingen naar de belangrijkste steden van Nederland, en Amsterdam Zuid wordt sinds de zomer van 2018 aangedaan door drie metrolijnen. Met al deze verbindingen wordt Amsterdam Zuid voor 3 miljoen mensen binnen drie kwartier bereikbaar. Eind 2009 zijn zowel Amsterdam Symphony als het Mahler4-project opgeleverd. Naast de twee genoemde projecten werden in een eerder stadium onder andere voltooid de hoofdkantoren van de ING Bank en van ABN AMRO. Het in 1985 gebouwde World Trade Center (WTC) werd gerenoveerd en uitgebreid. Volgens de planning van 2016 zou de complete Zuidas rond 2035 klaar moeten zijn.

Brug 1631 is een voormalig kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het kunstwerk werd aangelegd in de late jaren zeventig naar een ontwerp van Rijkswaterstaat. Het bouwwerk was ontworpen als metrotunnel in het traject van Station Amsterdam Zuid richting Buitenveldertselaan. Normaliter werden dergelijke kunstwerken ontworpen door de Dienst der Publieke Werken. Deze tunnel werd echter gebouwd onder de zuidelijke baan van de Rijksweg 10 / Ringweg-Zuid en onder de Schiphollijn, die onder beheer zijn van Rijkswaterstaat. Na het besluit in 1975 om na voltooiing van de Oostlijn geen nieuwe metrolijnen meer aan te leggen, werd de tunnel toch gebouwd, en het traject met de onderdoorgang kreeg de bijnaam Amstelveenboog. De tunnel bleef na de bouw meer dan 10 jaar ongebruikt. Na het besluit tot aanleg van sneltramlijn 51 werd deze ontdaan van groen dat in de loop der jaren in de tunnel was gegroeid. In 1990 kwam de tunnel in gebruik voor sneltramlijn 51 en tramlijn 5 tussen Station Zuid en Amstelveen. Volgens de oorspronkelijke plannen zou lijn 5 via de Strawinskylaan rijden. Omdat deze lijn een halte tussen de perrons van lijn 51 op Station Zuid kreeg, werd deze ook door de tunnel geleid. Het bouwwerk was inclusief paalfundering van gewapend beton. Op 1 mei 2008 verdween tramlijn 5 uit de tunnel om op het hooggelegen station plaats te maken voor de bouwwerkzaamheden voor metrolijn 52. Lijn 5 werd (alsnog) verlegd over de Strawinskylaan en Parnassusweg naar de Buitenveldertselaan, met een nieuwe tramhalte onder het spoorwegviaduct. Ten zuiden van de tramtunnel vond in de loop der jaren een aantal ongevallen plaats met voetgangers en fietsers. Deze verkeersdeelnemers zagen bij de oversteekplaats met name de sneltrams nauwelijks aankomen, terwijl de sneltrambestuurder dacht dat hij of zij een vrije baan had. De overgang kreeg na verloop van tijd het uiterlijk van een spoorwegovergang, echter zonder spoorwegbomen. Op 3 maart 2019 viel het doek voor de tunnel. In verband met werk aan het Zuidasdok werd aan de westkant van Station Amsterdam Zuid gewerkt aan de nieuwe Brittenpassage. De gehele Amstelveenboog moest daarvoor wijken; de tunnel werd ontmanteld en de overgebleven ruimte opgevuld met aarde. Ten oosten van Station Zuid blijft nog wel een metrobrug in de buurt liggen, de Parnassuswegmetrobrug. Ter vervanging van Sneltramlijn 51 kwam er een metrolijn 51, die werd verlegd naar de Isolatorweg. Tramlijn 5 (en van 27 mei 2019 t/m 6 november 2020 ook lijn 6) bleven naar Amstelveen rijden over het tracé via de Strawinskylaan en Parnassusweg. Het restant van de ontmantelde tunnel verdween op 1 juni 2020 na werkzaamheden onder de zuidelijke spoorbaan en autorijbaan.

De Brittenpassage is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het totale complex kent een geplande einddatum voor 2027. Deze passage zal in de toekomst dienen als onderdoorgang van de Schiphollijn en Metrolijn 50 en 51 ten westen van Station Amsterdam Zuid. De passage is vernoemd naar de Benjamin Brittenstraat, die uitkomt op de passage. De bouwwerkzaamheden voor de betonnen bouwconstructie van 70 meter lang, 15 meter breed en 2 meter dik met zijwanden vinden plaats op een terrein tussen de zuidelijke baan van de Rijksweg 10 en de Arnold Schönberglaan tussen het Gustav Mahlerplein en de Parnassusweg.

The Rock is een gebouw aan het Gustav Mahlerplein (Claude Debussylaan 80) dat deel uitmaakt van het Mahler4-complex aan de Zuidas te Amsterdam. Het gebouw heeft 24 verdiepingen en een hoogte van 90 meter. Dit gebouw bestaat uit onregelmatige elementen van glas, aluminium, steen en beton. Het gebouw oogt alsof het bovenste gedeelte veel zwaarder is dan het onderste gedeelte. Het ontwerp is grillig en lijkt op een rots. Het is een van de hoogste gebouwen aan de Zuidas. Niet iedereen is enthousiast over het ontwerp. Zo werd het genomineerd voor het lelijkste gebouw van Nederland door NRC Next, waar het gebouw de strijd aangaat met onder andere het Agoratheater in Lelystad en het KPMG-hoofdkantoor.

Streets of the World is een openbare fototentoonstelling van Jeroen Swolfs. Swolfs fotografeerde gedurende zeven jaar straatbeelden uit 195 hoofdsteden van de wereld, behalve op plaatsen waar dat om militaire redenen niet was toegestaan (b.v. Tsjaad). Hij hanteerde daarbij de filosofie dat juist de hoofdsteden van landen ontmoetingsplaatsen zijn van de algehele bevolking van het bijbehorende land, maar ook vaak van bezoekers van dat land. De foto’s werden in maart 2019 in een 230 meter lange galerij geplaatst op een schutting. Die schutting schermt het bouwterrein van de Brittenpassage af van de kantoorgebouwen langs de Arnold Schönberglaan aan de Zuidas van Amsterdam-Zuid. Het scherm is geplaatst tussen de Parnassusweg en het Gustav Mahlerplein ten zuiden van Rijksweg 10/Ringweg-Zuid. Bezoekers kunnen ongestoord over de Schönberglaan wandelen, want ter begeleiding van het traject is het gebied tot woonerf verklaard (langzaam verkeer gaat voor snelverkeer) maar over de volle lengte van de tentoonstelling is ook een zebrapad aangelegd. De foto van Amsterdam (The Netherlands) hangt tussen Nassau (The Bahamas) en Lhasa (Tibet) en laat twee boogbruggen over grachten zien. De fototentoonstelling trekt de wereld over. Al eerder was ze te zien in Zaandam, Dubai, vanaf mei 2019 op Canary Wharf in Londen. De foto’s zijn terug te vinden in het gelijknamige boek, dat in 2017 verscheen bij uitgeverij Terra (ISBN: 9789089897459)

2Amsterdam is een gebouwencomplex aan de Eduard van Beinumstraat in Amsterdam-Zuid. De twee gebouwen, voorheen aangeduid als De Tweeling of The Twins werden gebouwd op het terrein van een voormalig hoofdkantoor van de Nederlandse Middenstandsbank. Architect W.Th. Ellerman ontwierp voor deze plek, die tussen de Strawinskylaan en de Rijksweg 10 ligt, twee bijna identieke kantoortorens tussen het World Trade Center Amsterdam en kantoorcomplex Atrium. Het was een toevoeging aan het financieel centrum aan wat later de Zuidas zal worden genoemd. Vanaf 1989 werd er nog tegen de zin van de plaatselijke schoonheidscommissie gebouwd en in 1992 werden de gebouwen geopend. De torens van 68 en 76 meter hoog (respectievelijk 17 en 20 verdiepingen) kregen destijds de naam De Stibbe Torens mee, vernoemd naar de eerste gebruiker van de torens, advocatenkantoor Stibbe, die vanaf 1992 in beide torens gevestigd was. AkzoNobel (vanaf 2007) en andere firma’s traden op den duur op als medegebruiker van een van de torens. De torens vielen bij oplevering op vanwege hun witte kleur. Bovendien volgden ze een trend die begin 21e eeuw heerst in de Europese architectuur, namelijk dat ze de indruk wekken uit het lood te staan. De gevels die naar elkaar kijken leken daarbij een soort schild te hebben. Zowel Stibbe als AkzoNobel verlieten de torens om zich te vestigen aan de Beethovenstraat/Beethovenplein. Dat maakte de torens vrij voor een aanzienlijke verbouwing, waarbij de gelijkenis tussen de gebouwen zal verdwijnen. De westelijke toren wordt verhoogd en zal gaan dienen tot hotel. De oostelijke toren krijgt een geheel nieuw uiterlijk en behoudt haar kantoorfunctie, maar dan niet voor een gebruiker, maar voor meerdere. De plinten van beide gebouwen zullen zoveel mogelijk hetzelfde uitgevoerd worden, net als de glasgevels, zodat er toch enigszins sprake is van een ensemble. De verbouw vindt plaats onder begeleiding van KCAP-architecten en begon in najaar 2018. De verbouw zal 2,5 jaar in beslag nemen mede door de realisatie van ondergrondse parkeergarages. Er wordt daarbij gestreefd de gebouwen uiteindelijk te laten voldoen aan BREEAM Excellent.

Het Baker McKenzie House, tot 2016 Baker & McKenzie House, is een kantoorgebouw aan de Claude Debussylaan in het gebied Mahler4 op de Zuidas te Amsterdam. Het is in gebruik bij de Nederlandse vestiging van het Amerikaanse advocatenkantoor Baker McKenzie. Het gebouw is ontworpen door de Amerikaanse architect Michael Graves (1934-2015). Het is een van de laagste gebouwen op de Zuidas; de gebouwen rondom zijn veelal veel hoger. Op het platte dak zijn graszoden neergelegd. De inrichting is gedaan door JHK Architecten.

De Benjamin Brittenstraat is een straat in Buitenveldert, Amsterdam-Zuid.

Mahler4, of Mahler, is een van de deelplannen van de Amsterdamse wijk Zuidas. Het project is gelegen tussen Gustav Mahlerlaan, Gustav Mahlerplein, Ringweg A10 en de Parnassusweg. Met Mahler4 werd begonnen in 2002 en daarmee was het een van de eerste projecten van de Zuidas. De kantoren in Mahler4 bieden plaats aan ruim 6.000 arbeidsplaatsen van gerenommeerde bedrijven in de zakelijke dienstverlening. Diagonaal door de rechthoekige bouwkavels loopt de voetgangersstraat Claude Debussylaan richting station Amsterdam Zuid.

New Amsterdam is een woontoren in Amsterdam aan de Zuidas. New Amsterdam is onderdeel van het Mahler4 bouwproject. Het bestaat uit 24 woonlagen, met een bruto oppervlakte van 42.435 m² met 174 huurappartementen, 20 koopappartementen en 3.500 m² commerciële ruimtes, waarvan de bovenste 4 lagen uit penthouses bestaat. De penthouses variëren van 2 tot 4 miljoen euro. Het project werd opgestart in 2000. Het is ontworpen door de Architekten Cie. De bouwperiode was van 2004 tot 2007.

UNStudio Tower is een gebouw aan de Zuidas te Amsterdam, op de hoek van de Gustav Mahlerlaan met de Parnassusweg. Het gebouw heeft 21 verdiepingen en een hoogte van 85 meter. Het is het laatste gebouw in het blok Mahler4 en evenals de andere (aanvankelijk) genoemd naar de ontwerpers, in dit geval UNStudio. Het gebouw wordt ook wel RBS-toren genoemd. Het gebouw wordt naarmate het hoger wordt in enkele stappen smaller. In de zijkanten zijn inwendige balkons gemaakt, die elk een eigen kleur hebben. De witte randen op het gebouw zijn een bescherming tegen direct zonlicht. Deze randen, van aluminium, zijn ontworpen volgens de principes van het Moiré-effect. Het is pand is in gebruik genomen in 2009. De grootste huurder van ruimte is tot en met 2015 de Royal Bank of Scotland (RBS), die sinds oktober 2007 ook eigenaar is van een deel van ABN Amro, dat aan de andere kant van het Gustav Mahlerplein gevestigd is. In maart 2015 maakte RBS bekend in de periode 2015-2018 haar aanwezigheid in Nederland drastisch te verminderen, zodat er ruimte vrijkomt.

De Aaron Coplandstraat is een straat in Amsterdam-Zuid. De straat is per raadsbesluit op 17 december 2002 vernoemd naar componist Aaron Copland. Alle straten in de buurt zijn vernoemd naar componisten. De Aaron Coplandstraat werd aangelegd in het kader van het project Mahler4; een deelproject van het totaalproject Zuidas. Ze begint aan de Arnold Schönbergstraat, kruist de Claude Debussylaan en eindigt aan de Gustav Mahlerlaan. Opvallend is dat de muziekstijlen van de naamgevers Aaron Copland (Amerikaans), Arnold Schönberg (twaalftoonsmuziek), Claude Debussy (impressionisme) en Gustav Mahler (romantiek) nauwelijks iets gemeen hebben. De straat is geheel ingesloten door vier kantoorgebouwen uit de 21e eeuw. Ze kent in 2018 slechts 4 huisnummers, aan de even zijde 6, 8 en 10 en aan de oneven zijde 7.