Rijksbeschermd gezicht Leeuwarden

Leeuwarden (; Stadsfries en Stellingwerfs: Liwwadden of Leewadden; Fries: Ljouwert ([’ljɔ.ṷ(ə)t], [’lɔ.ṷət]), Bildts: Luwt) is een stad in het noorden van Nederland en de hoofdstad van de provincie Friesland, de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente Leeuwarden en een van de oudste steden van Noord-Nederland. Belangrijke sectoren in de stad zijn de financiële en zakelijke dienstverlening, de overheid en de non-profitsector. De stad is de grootste van de Friese elf steden. In 2023 telde de stad 95.890 inwoners. In het postcodegebied van de stad liggen de buurtschappen Barrahuis en Vierhuis. Ook verschillende andere plaatsen zijn in Leeuwarden opgenomen, zoals het voormalige dorp Huizum en de voormalige buurtschap Schilkampen. Als agglomeratie telt de stad 151.812 inwoners (per 2020).

Het Stadhuis van Leeuwarden is het stadhuis aan het Hofplein in Leeuwarden. Het stadhuis werd gebouwd door stadstimmerman Claes Bockes Balck. De eerste steen werd gelegd op 1 april 1715 door de drie jaar oude Willem Karel Hendrik Friso (1711-1751), Prins van Oranje en Nassau. Het classicistische drielaags gebouw heeft een voorgevel met 27 ramen. Boven de deur in de middenrisaliet staat in gouden letters het opschrift "Pace et Justitia" (Vrede en Gerechtigheid). De twee beelden boven de entree zijn van de hand van Gerbrandus van der Haven. Pieter Nauta maakte het fronton, met daarin de Stedemaagd, geflankeerd door putti. In 1760 werd aan de achterzijde een nieuwe raadzaal gebouwd naar ontwerp van Pieter de Swart. Op 12 augustus werd de eerste steen gelegd door Willem V van Oranje-Nassau (1748-1806). In 1847 kwam op de plaats van de naastgelegen Hoofdwacht een gebouw naar ontwerp van Thomas Adrianus Romein, waarin de nieuwe Raadkamer werd gevestigd. Het stadhuis onderging een aantal wijzigingen, waaronder het bordes. De Leeuwarder schilder Johan Joeke Gabriël van Wicheren heeft portretten gemaakt van de koningen Willem I, Willem II en Willem III. In 1915 werd in de achtkante lantaarn een beiaard geplaatst. Oorspronkelijk kwam dit carillon uit de in 1884 afgebroken Sint-Jacobstoren (Nieuwetoren). In 1944 werd het carillon weer verwijderd en opgeslagen in de werkplaats van klokkengieter Van Bergen. In 1945 keerden de klokken terug maar werden niet meteen teruggeplaatst van wegen instortingsgevaar. In 1972 werd het carillon uiteindelijk teruggebracht in het koepeltje. Er hangen klokken van de gieters: Hans Falck (1632), Claude Fremy, de opvolger van de gebroeders Hemony (1686), Petrus Overney (1689) en van Eijsbouts (1972). In totaal bestaat het carillon uit 39 klokken. Op 27 mei 2005 heropende Prinses Margriet der Nederlanden het stadhuis na een restauratie vanaf 2002.

Us Heit is een standbeeld van de beeldhouwers Bart van Hove en Willem Molkenboer in de Nederlandse stad Leeuwarden.

Het Stadhouderlijk Hof te Leeuwarden is een voormalig paleis van de koninklijke familie en was in haar bezit tot 1971.

De Waalse kerk is een kerkgebouw in Leeuwarden in de Nederlandse provincie Friesland.

De Binnenstad is een wijk in de stad Leeuwarden, in de Nederlandse provincie Friesland, die bestaat uit het winkelcentrum en het Stationskwartier, dat net buiten de oude stadswallen ligt. De binnenstad telt ruim 6250 inwoners.

Het Oud Sint Anthonygasthuis is een monumentaal pand in Leeuwarden in de Nederlandse provincie Friesland.

Nijehove was een Fries terpdorp, dat samen met Hoek en Oldehove op 3 augustus 1435 Leeuwarden werd. Dit werd besloten door het landsbestuur van Oostergo en Westergo. In datzelfde jaar kreeg Leeuwarden stadsrechten. Nijehove was de eerste van de drie dorpen die Leeuwarden werd genoemd, al werd het destijds Liowerd genoemd. Volgens een bepaalde bron was dit al rond 1190. Een Duitse oorkonde noemt Oud-Leeuwarden (Nijehove) al in 1285 een stad. Er zijn echter geen documenten gevonden waarin dit wordt bevestigd. Het genoot in ieder geval enig stedelijk aanzien vanwege de stadsgrachten die tegenwoordig de binnengrachten (oa. Voorstreek en de Eewal) vormen en deels gedempt zijn. Nijehove was volgens een oorkonde in 1333 kerkelijk gezien zelfstandig geworden. Later werd Liowerd verenigd met de naburige dorpen Hoek en Oldehove. Toen de drie dorpen nog afzonderlijk bestonden werd er Fries gesproken. Later toen de stad één werd, werd de nationale taal gebruikt. Pas laat in de 16e eeuw begon men er weer meer Fries te praten. Er wordt ook een eigen dialect van stadsfries gesproken (Liwwadders). Op Nijehove stond de Sint-Mariakerk van Nijehove.

De Waag is een waaggebouw in de Nederlandse stad Leeuwarden.

De Keimpemastins is een van oorsprong middeleeuwse stins aan de Grote Kerkstraat in de Friese stad Leeuwarden. De stins is gebouwd in het begin van de 14e eeuw en zou daarmee een van de oudste stenen huizen van Leeuwarden zijn.

De Sint-Mariakerk was een van de drie middeleeuwse parochiekerken in de Nederlandse stad Leeuwarden (de andere twee waren de Sint-Vituskerk van Oldehove en de Sint-Catharinakerk van Hoek).

De Kleine Kerkstraat is een winkelstraat in de binnenstad van Leeuwarden in de Nederlandse provincie Friesland.