Schiedam

Het Stadscentrum van Schiedam is het historische centrum van de jeneverstad Schiedam. Het centrum wordt begrensd door de Noordvest in het noorden, de Nieuwe Haven (met de Westvest) in het westen en de Buitenhaven en de Broersvest in het oosten. Het centrum van Schiedam telt ruim 4300 inwoners.

Het Zakkendragershuisje is een voormalig gildehuis van het zakkendragersgilde in Schiedam. Het werd in 1725 gebouwd. Het gebouw heeft een toren met bijhorende klok.

De Schiedammer Korenbeurs of Koopmansbeurs is een rijksmonument uit 1786-'92. In de Korenbeurs werden moutwijn, granen en spoeling verhandeld. Deze handel stond in direct verband met de in Schiedam gevestigde stokerijen voor jenever. De Beurs wordt gezien als een van de monumenten van de Schiedamse jeneverindustrie.

De Korte Havenbrug is een dubbele ijzeren ophaalbrug in het centrum van de Zuid-Hollandse gemeente Schiedam. De brug is gelegen over de Korte Haven, direct langs de linkeroever van de Lange Haven. De brug is vervaardigd in 1849 door ijzergieterij Nering Bögel uit Deventer. De brug is een rijksmonument onder nummer 33148.

De Waag van Schiedam aan de Nieuwstraat 36 is aangebouwd aan de toren van de Grote of Sint-Janskerk Schiedam kreeg een eerste waag in 1339 in de ruimte onder het Stadhuis, die ook als laken- en vleeshal dienstdeed. In 1579 verhuisde de waag naast de toren van de Grote Kerk. De functie als waag is pas in 1930 opgeheven. De Waag is in 1990 gerestaureerd, zodat het kerkelijk bureau van de Hervormde Gemeente hier kantoor kon houden. Na een grote renovatie is sinds juni 2016 de Stichting Promotie Schiedam gevestigd in De Waag. De weegschaal aan de gevel is weer terug op zijn plek, nadat er onderdelen werden gevonden in de achtertuin van het Stedelijk Museum Schiedam in 2003. De horizontale (ijzeren) balk van de weegschaal ontbrak bij de opgraving. In 2016 maakte de Schiedamse smid Rookbaard een nieuwe balk. De Waag is een rijksmonument (33254).

Het Oude stadhuis van Schiedam is gelegen op de Grote Markt. Het in 1538 opgetrokken gebouw werd na brand (1604) in 1606 herbouwd, en in 1637 van de huidige topgevels voorzien. De dubbele trap dateert uit 1717-1718. In 1782 werd het door toenmalig stadsarchitect Rutger van Bol'es gemoderniseerd . De laatste vergadering van de gemeenteraad werd hier in januari 1973 gehouden. In een gedeelte van het stadhuis is een restaurant gevestigd, het andere deel wordt weer gebruikt voor trouwerijen, vergaderingen en representatieve doeleinden. Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven opende op 22 oktober 2004 het gerestaureerde Stadhuis, een restauratie die anderhalf jaar geduurd heeft en mogelijk gemaakt werd door een Kanjersubsidie van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. Bij de restauratie van het oude stadhuis zijn zowel het interieur als het exterieur aan bod gekomen. Het schilderwerk, de plafonds en de inrichting van diverse kamers zijn onder handen genomen. Ook is de buitengevel hersteld en het torentje gerestaureerd.

Lange Haven 141 is een Nederlands koopmanshuis in de gemeente Schiedam en heeft de beschermde status van rijksmonument (33208). Het hoge koopmanshuis met rijk geprofileerde kroonlijst en hardstenen vensterdorpels staat op de hoek van de Lange Haven met de Korte Haven. Het pand heeft een curieuze winkelpui en binnenpui. Ervoor staat nog één stoeppaal. De gevel is in het 4e kwart van de 18e eeuw gebouwd, terwijl het pand zelf mogelijk van oudere datum is. Het huidige systeem van huisnummering is pas aan het einde van de 19e eeuw ingevoerd. In de periode daarvoor is het pand aangeduid met Lange Haven, wijk A, nr. 150.

Het Wennekerpand is een cultureel verzamelgebouw met een kleine theaterzaal met 204 zitplaatsen in Schiedam. Theater aan de Schie, welke op vijf minuten loopafstand van het Wennekerpand ligt, gebruikt de kleine zaal voor voorstellingen.

't Huis te Poort is een gebouwencomplex aan de Dam te Schiedam. Het bestaat uit een zaalkerk en een pastorie van de Oudkatholieke Kerk. De kerk is gewijd aan de heilige Johannes de Doper en sinds een parochiefusie in 1990 ook aan Maria Magdalena en Laurentius.

De Noord aan de Noordvest 38 is met 33,3 meter de hoogste molen van de vijf Schiedamse molens, en de hoogste ter wereld. Sinds 3 maart 2006 staat er in Schiedam De Nolet, een windturbine opgebouwd als een traditionele Schiedamse molen die hoger is. De eerste stenen windmolen op deze plaats - genaamd De Noort Moole - is gebouwd in 1707 als een vervanging voor de houten standerdmolen uit rond 1400. In 1803 wordt de oude molen afgebroken en daarna dichter bij de waterkant herbouwd, als de 'nieuwe' huidige molen De Noord. De stichtingsstenen van beide molens zijn onder elkaar in de muur gemetseld. De molen maalde mout voor de Schiedamse branderijen. In het begin van de 20e eeuw wordt er in de molen veevoeder (en later tarwemeel voor de bakkers) gemalen. In de jaren 30 wordt geen gebruik meer gemaakt van windaandrijving. Het bovendeel van de molen - de kap, het wiekenkruis, het staartwerk en de balie - wordt in 1937 verwijderd, zodat een peperbus met twee zolders overblijft. Rond 1955 koopt de gemeente Schiedam de peperbus terug om hem weer tot een maalvaardige molen te restaureren. De restauratie (in twee fasen, rond 1962 en 1971) richtte zich meer op de verwijderde delen (kap, staartwerk, wiekenkruis en balie) dan op het overige gebouw (inrichting, maalwerk). In de jaren ’70 kon er weer graan op de wind gemalen worden. Na de restauratie wordt in de molen een proeflokaal geopend - nu een restaurant. Naast de molen ligt een historische spoelingschuit.

De Sint-Janskerk, ook wel de Grote Kerk, is een driebeukige hallenkerk in Schiedam, die werd gebouwd op de plaats waar in de 13e eeuw al een kerk had gestaan.

De Lange Haven is een haven met een lengte van ongeveer 550 meter in het centrum van de Zuid-Hollandse plaats Schiedam. De Lange Haven vormt de verbinding tussen de Schiedamse Schie ter hoogte van de Beursbrug en de Buitenhaven ter hoogte van de Koemarktbrug. Halverwege de Lange Haven ligt de Appelmarktbrug, een gietijzeren ophaalbrug die gebouwd is rond 1860. Wanneer een boot door de haven vaart, wordt deze brug door twee brugwachters met de hand omhoog getrokken. Aan het einde van de Lange Haven ligt de Koemarktbrug. Tussen de Appelmarktbrug en de Koemarktbrug ligt de Taanbrug. Deze is, in 2017, in dezelfde stijl gebouwd als de Appelmarktbrug. Langs de Lange Haven staan enkele tientallen rijksmonumenten waaronder: de Korenbeurs het Jenevermuseum (Schiedam) de Sint-Jan-de-Doperkerk of Havenkerk Gatenburgh, het patriciërshuis aan de Lange Haven 107 Het koopmanshuis aan de Lange Haven 141 Het Huis Nolet Langs de walkanten van de Lange Haven staat een reeks decoratieve ijzeren gaslantaarns, tegenwoordig ingericht voor natriumlicht, die eveneens als 'rijksmonument' gelden. In het water liggen een aantal woonschepen waarvan een aantal eveneens de status Rijksmonument is toebedeeld.