Gedenkraam in de Sint-Martinuskerk (Arnhem)

De Sint Martinuskerk is een rooms-katholieke kerk in de Steenstraat bij het Velperplein in de Nederlandse stad Arnhem en is vernoemd naar Martinus van Tours. De kerk is een rijksmonument. De kerk is gebouwd in de jaren 1874 tot 1876 en werd ontworpen door architect Alfred Tepe. De kerk is een driebeukige kruisbasiliek in een op de Nederrijnse gotiek geënte neogotische stijl. Ongebruikelijk voor Tepe is de toepassing van natuursteen voor tracering en andere details. De kerktoren is 70 m hoog en heeft een zeskantige ingesnoerde spits. In de kerk staat een Mariabeeld uit de late gotiek. Het orgel uit 1890 van de orgelbouwers Gradussen, heeft 21 registers, twee manualen en een vrij pedaal. In de klokkenstoel bevinden zich vier luidklokken, waaronder een uit 1671 van Pieter Hemony met een diameter van 86 cm. Een zilveren reliekschrijn met de schedel en de tong van Sint Eusebius, een heilige uit de tweede eeuw na Christus, staat na diverse omzwervingen, in de Martinuskerk. De reliekbuste van Sint Eusebius (circa 1455) is een zilveren reliekbuste van de patroonheilige van Arnhem en van de gelijknamige Sint-Eusebiusparochie in Arnhem en omgeving. Het is het absolute topstuk van de Arnhemse religieuze kunstvoorwerpen. De reliekbuste bevat van oudsher de schedel van de heilige Eusebius. Vanaf de tweede helft van de 17e eeuw werd ook de tong van de heilige Eusebius in de reliekbuste bewaard. De rechthoekige houten sokkel met zilverbeslag dateert 1669. Eind 16e eeuw is de reliekbuste tijdelijk naar Deventer verhuisd waarna het rond 1625 weer terugkeerde in Arnhem. Tot 1984 was de buste onderdeel van de inventaris van de (grote) Eusebiuskerk. Deze kerk werd in 1984 aan de eredienst onttrokken waarna de buste verhuisde naar de Sint Walburgiskerk. Toen deze kerk eind 2018 overging in particuliere handen werd het kunstwerk tijdelijk ondergebracht in het Catharijneconvent te Utrecht. Begin 2024 kwam de buste weer terug naar Arnhem en kreeg het een prominente plek in de St. Martinuskerk. De kerk werd snel te klein voor alle parochianen uit de buurt en 20 jaar later werd in de nabijheid de Sint-Jan de Doperkerk gebouwd. Boven de entree in de toren werd in 1934 een Heilig Hartbeeld geplaatst. Het was een geschenk van de parochianen aan pastoor W.G.A.H. van Berkel ter gelegenheid van diens 40-jarig priesterjubileum. Tien jaar later kreeg hij een elektrisch uurwerk voor de toren als cadeau. Tijdens de Slag om Arnhem in 1944, waarbij de strijd rondom de nabijgelegen Rijnbrug hevig was, heeft de kerk amper schade opgelopen. Alleen enige ruiten sneuvelden na een granaatinslag. Tussen 1994 en 1998 is de kerk gerenoveerd. In 1998 werd een herdenkingsraam geplaatst, waarin de Slag om Arnhem is weergegeven. De kerk wordt momenteel ook gebruikt door de Poolse gemeenschap.

Het Heilig Hartbeeld is een sculptuur in de Nederlandse stad Arnhem, in de provincie Gelderland.

De Steenstraat in Arnhem is een winkelstraat tussen het centrum en station Arnhem Velperpoort. De naam stamt uit de 13de eeuw, toen dit stukje weg naar Velp als enige bestraat was. In de straat staat de neogotische Sint-Martinuskerk (1876), een vroeg werk van architect Alfred Tepe. Het in de Tweede Wereldoorlog verwoeste Rembrandttheater, dat gevestigd was waar een Kruidvat en Foto Video Smits te vinden zijn, is na 1954 verplaatst naar een nieuw gebouw aan het Velperplein. In 2011 is het wegprofiel van de Steenstraat ingrijpend gewijzigd en verdween de trolleybus uit het straatbeeld. De Steenstraat is bekend van de Nederlandse versie van het bordspel Monopoly, waar het samen met de Ketelstraat en het Velperplein "Arnhem" vormt.

De Evangelisch-Lutherse Kerk was een kerk in de Nederlandse stad Arnhem waar gelovigen van de evangelisch-lutherse gemeente samenkwamen. De kerk is gebouwd rond 1898 naar ontwerp van architect A.R. Freem en nam de vieringen over van de vorige kerk, de Lutherse Kerk aan de Korenmarkt. Het gebouw is in neogotische stijl gebouwd en uitgevoerd als een zaalkerk. Het koor van kerk is gericht naar het koor van de nabijgelegen Sint-Martinuskerk. De kerk is een rijksmonument. In 2017 werd de kerk uit haar functie ontheven en verkocht. Reden was de kerkgemeenschap het onderhoud van de kerk niet meer kon betalen. Het aanwezige orgel van Van Vulpen werd aan een klooster in Vilnius verkocht. De gemeenschap gaat verder kerken bij de Sint-Willibrorduskerk van de oudkatholieken. Sinds 2018 is in het kerkgebouw een hotel-restaurant gevestigd.

Musis Sacrum (Latijn voor 'gewijd aan de Muzen'), is een concertgebouw, gelegen aan het Velperplein en Park Lauwersgracht in Arnhem. Het gebouw, dat kortweg ook wel Musis genoemd wordt, stamt uit 1847 en is ontworpen door de architect Hendrik Willem Fromberg. Het is de thuisbasis van Phion, voorheen Het Gelders Orkest. Daarnaast worden er concerten, dansvoorstellingen en clubavonden gegeven.

Het Velperplein is een enigszins langgerekt plein in het centrum van Arnhem, waaraan onder meer het Musis Sacrum en het Rembrandt Theater zijn gelegen. Het plein is gelegen aan de noordoostelijke zijde van het winkelcentrum van Arnhem. Het Velperplein vervult een belangrijke rol in de roulatie van het auto- en (trolley)busverkeer in Arnhem. Tussen ca. 1995 en 2005 is het plein ingrijpend verbouwd met nieuwe rijwegen en fiets- en voetpaden en/of de verlegging ervan. Ook kwam er aan de zuidzijde een geheel nieuw busstation en een tunnelingang naar de parkeergarage aldaar. Het plein is bekend van de Nederlandse versie van het bordspel Monopoly, waar het samen met de Ketelstraat en de Steenstraat "Arnhem" vormt. Op 8 mei 2016 was het Velperplein de finishplaats voor de derde etappe van de Giro d'Italia in Gelderland.

Arnhem (uitspraak: of , Arnhems: Ernem) is een stad en gemeente in Nederland en de hoofdstad van de provincie Gelderland. De gemeente telt 167.632 inwoners en is daarmee de in grootte dertiende gemeente van Nederland. Ze heeft een totale oppervlakte van 101,54 km², waarvan 97,82 km² land en 3,72 km² water (22 november 2024, Bron: CBS). Tot de gemeente Arnhem behoren, behalve de stad Arnhem zelf, ook de dorpen Elden en Schaarsbergen, de buurtschappen De Praets en 't Vlot, en delen van de buurtschappen Terlet en Deelen. Arnhem maakt deel uit van het samenwerkingsverband Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen (tot 2015 Stadsregio Arnhem Nijmegen). Arnhem ligt aan de rivier de Nederrijn (kortweg ook Rijn genoemd), de IJssel en de Sint-Jansbeek. De stad ligt aan beide zijden van de Nederrijn. Vooral het zuidelijke stadsdeel heeft zich na de Tweede Wereldoorlog grootschalig ontwikkeld. De stad is internationaal vooral bekend door de Slag om Arnhem in 1944: toen speelde Arnhem een belangrijke hoofdrol vanwege de luchtlanding en veldslag van de geallieerde troepen in september 1944, als onderdeel van Operatie Market Garden. Op verschillende plekken in de stad markeren monumenten de plekken waar tijdens de oorlog hevig werd gevochten. De rechtbank Gelderland en het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden zijn in de stad gevestigd, en het is de basis van de landelijke militaire kamer en de luchtmobiele brigade. Daarnaast is de stad standplaats van een aantal nationale en internationale bezienswaardigheden, waaronder het Nederlands Openluchtmuseum en dierentuin Koninklijke Burgers' Zoo.

De Slag om Arnhem was een luchtlanding en veldslag tijdens de Tweede Wereldoorlog die van 17 tot 25 september 1944 in en rond de stad Arnhem plaatsvond, als onderdeel van Operatie Market Garden. Het is, na de Slag om de Schelde, de grootste operatie op Nederlands grondgebied tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het was voor de geallieerden en Nederland grotendeels een mislukking doordat de brug in Arnhem over de Rijn niet kon worden ingenomen. Mede hierdoor werd het noorden en westen van Nederland niet bevrijd en kreeg men hier te maken met de hongerwinter.

De evacuatie van Arnhem was het door de Duitse Wehrmacht gedwongen vertrek van tienduizenden inwoners van de Nederlandse stad Arnhem en plaatsen in de directe omgeving van 23 tot 25 september 1944 gedurende de Slag om Arnhem in de Tweede Wereldoorlog. De Duitse bezetter besloot hiertoe om de stad makkelijker te kunnen verdedigen tegen de geallieerde aanval en om beslag te kunnen leggen op de goederen in de stad. De evacuatie verliep ongeorganiseerd en moeizaam en had een zware impact op veel inwoners, die alleen de hoogstnoodzakelijke spullen mee mochten nemen, niet wisten waar ze heen moesten, wanneer ze weer terug zouden kunnen keren en in welke staat hun woningen en overige spullen zich zouden bevinden (zeer slecht, zoals zou blijken). Pas na de geallieerde bevrijding van Arnhem op 14 april 1945 konden de evacués in principe terugkeren, maar praktisch was dat vaak zeer moeilijk omdat verreweg de meeste huizen onbewoonbaar waren geworden door oorlogsschade en plunderingen. Sommigen keerden pas in september 1945 terug, anderen keerden nooit meer terug. De evacuatie van Arnhem heeft mogelijk wel honderden extra burgerslachtoffers voorkomen, aangezien het in de maanden daarna, net als het bevrijde Nijmegen aan geallieerde zijde, aan het front kwam te liggen en regelmatig werd beschoten. Nijmegen is echter nooit geëvacueerd tijdens de vijf maanden dat het door de Duitsers vanaf de noordoever van de Waal werd bestookt, waardoor honderden Nijmeegse burgers om het leven kwamen. Bij de uiteindelijke geallieerde bevrijding van Arnhem in april 1945 werd er daarom weliswaar grote schade aan gebouwen aangericht, maar vielen er bijna geen burgerdoden, behalve tijdens de Slag om de Geitenkamp (12–13 april 1945), waarin een Brits-Canadees bombardement veel doden veroorzaakte onder de allerlaatste overgebleven bewoners (voornamelijk dwangarbeiders en NSB-gezinnen).

Stadsbioscoop Rembrandt was een bioscoop in het gebouw Rembrandt Theater, gelegen aan het Velperplein in de Nederlandse stad Arnhem.

Het Luthers Hofje is een hofje in de Nederlandse stad Arnhem. Het hofje is gelegen in de wijk Klarendal, net ten noorden van de spoorlijn Arnhem - Leeuwarden, op gronden die waren aangekocht van het burgerweeshuis. Het hofje is waarschijnlijk gesticht in 1860 (datering stichtingssteen) door de Evangelisch-Lutherse Kerk als bejaardenwoningen. Aanvankelijk had het hofje 22 woningen, maar dat is teruggebracht naar 13 adressen. Het geld voor de financiering van de woningen kwam beschikbaar doordat eigendom van de kerk nabij de Rijnpoort werd onteigend. De huizen zijn in samenspraak met de stadsarchitect Hendrik Jan Heuvelink ontworpen door de heren Traanboer en Beijer.

Station Klarendal is een restaurant in de Arnhemse wijk Klarendal, boven het restaurant zijn een brouwerij en twee atelierwoningen gevestigd. Het gebouw is het vroegere stationspostkantoor, dat plaats moest maken voor het tijdelijke station te Arnhem. In de jaren 2005-2008 is dit pand op advies van het architectenbureau K3 architectuur in 125 stukken gedemonteerd en tijdelijk opgeslagen. Aan de kop van de Klarendalsweg te Arnhem zijn de geveldelen weer opgebouwd tot het huidige gebouw. De draagconstructie en het interieur van het pand is hierbij geheel vernieuwd.