Twee silhouetten

De Muiderpoort in Amsterdam is een stadspoort op het Alexanderplein, bij de kruising van de Plantage Middenlaan met de Sarphatistraat. De poort maakte deel uit van de vestingwerken van Amsterdam. Ter weerszijden van de poort liggen brug 264 (over de Plantage Muidergracht bij Artis) en brug 265 (over de Singelgracht naar Het Tropenmuseum aan de Mauritskade). Het is een rijksmonument.

Het Alexanderplein in Amsterdam is een plein in Amsterdam-Centrum. Het ligt aan het oostelijke einde van de Plantage Middenlaan, bij de kruising met de Sarphatistraat. Ter weerszijden liggen de Jules Schelvisbrug (brug 264, over de Plantage Muidergracht bij Artis) en Muiderpoortbrug (brug 265, over de Singelgracht naar het Tropeninstituut aan de Mauritskade). De Alexanderstraat en de Alexanderkade grenzen aan het plein. Het Alexanderplein is in 1886 vernoemd naar Prins Alexander (1851-1884), jongste zoon van Koning Willem III. Op het Alexanderplein staat de Muiderpoort, gebouwd in 1770 op de plek van een oudere stadspoort uit 1663. Voor de Vierde Uitleg bevond zich hier het dorp Oetewaal. Op dit plein kruisen de tramlijnen 7 en 14 elkaar en slaat tramlijn 19 af naar het Wereldmuseum. In 2004 werd de toenmalige tramlijn 10 vanaf het Alexanderplein via de Sarphatistraat verlengd naar het Azartplein in het Oostelijk Havengebied. Dit traject werd op 22 juli 2018 overgenomen door lijn 7.

De Henriëtte Pimentelbrug (brug 265 - ook bekend als Muiderpoortbrug) is een vaste brug op de grens tussen Amsterdam-Centrum en Amsterdam-Oost. De granieten leuningen zijn de meest opvallende details aan de brug. Tramlijn 14 en 19 maken gebruik van de brug.

Jules Schelvisbrug (brug nr. 264) is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. De brug is gelegen in de Plantage Middenlaan en overspant de Plantage Muidergracht richting de Muiderpoort. Hier lag in eerste instantie een houten brug. In 1857 maakte stadsarchitect Bastiaan de Greef een ontwerp voor een vervangende brug met drie doorvaarten, maar de brug is vermoedelijk niet volgens het ontwerp aangelegd (zie de foto uit 1895, één doorvaart). In 1906 werd door de gemeente een uitbesteding uitgezet voor de sloop en nieuwbouw (geschatte kosten 47.500 gulden) van wederom een nieuwe versie. Het ontwerp van deze brug is eveneens afkomstig van de Dienst der Publieke Werken. De architect destijds daar was Hendrik Leguyt, maar het is onbekend of hij het ontwerp daadwerkelijk heeft gemaakt, de dienst werkte als collectief. Echter de stenen balustrades op de landhoofden wijzen wel in die richting; Leguyt was qua stijl een overgangsarchitect tussen de neo-stijlen uit de late 19e eeuw en de modernere stijl van Hendrik Petrus Berlage. Die stenen balustrades vindt men namelijk ook terug op de Nieuwe Amstelbrug waarvan Berlage het esthetisch ontwerp had gemaakt. De overspanning wordt gedragen door ijzeren liggers, waarop gietijzeren balustrades met siersmeedwerk zijn geplaatst. De brug stond meer dan een eeuw officieus bekend als de Artisbrug, naar het noordoostelijk gelegen Artis. Begin 2016 wilde de gemeente Amsterdam af van officieuze benamingen en stelde voor of de naam officieel te maken, of de naam te schrappen. Het werd het laatste, op initiatief van de Amsterdammer Jeroen van Nes (eigenaar van AnneFrankWalkingTour, die rondleidingen geeft door de buurt van Anne en haar familie) , waarop de brug haar officiële naam kreeg: Jules Schelvisbrug naar de in 2016 overleden Jules Schelvis, een Amsterdammer die ternauwernood de Holocaust overleefde en erna onder meer veel over die periode zou publiceren. Over de brug rijdt sinds jaar en dag tramlijn 14. Tot 22 juli 2018 reed hier ook tramlijn 9.

De Volharding is een museumgebouw geopend in 1888 in de dierentuin Artis in Amsterdam ontworpen door architect Dolf van Gendt voor de huisvesting van het ethnographisch museum. Het etthnographisch museum was ondergebracht in 'Sociëteit Amicitiae': het 'Kleine Museum'. Vanwege de uitbreiding van de collectie werd besloten tot het oprichten van een speciaal museumgebouw. Op de plaats van een rijstpakhuis met de naam de 'De Volharding' werd een nieuw gebouw neergezet met op de begane grond dierenverblijven en op de eerste verdieping grote zalen met galerijen rondom. Het gebouw De Volharding is na de verplaatsing in 1921 van de etnografische collectie voor de Universiteit van Amsterdam verbouwd door Bert Johan Ouëndag en in 1923 in gebruik genomen als het Zoölogisch Laboratorium dat sinds 1882 gevestigd was in het Aquariumgebouw. In 1958 werd ook het Dierfysiologisch Laboratorium hier gevestigd. In 1975 werden de laboratoria van de universiteit verplaatst naar de Watergraafsmeer, het latere Amsterdam Science Park. Sinds 1986 zijn op de bovenverdiepingen de kantoren van Artis gevestigd In 2023 werd gestart met de verduurzaming (renovatie buitengevel, dak en installaties) van De Volharding.

Het Ethnographisch Museum Artis (ook Museum voor Land- en Volkenkunde) was een volkenkundig museum in Amsterdam dat tot 1921 onderdeel uitmaakte van de dierentuin Artis. Dat een 19e-eeuwse dierentuin er een etnografische collectie op na hield was niet ongewoon en vloeide voort uit de wens de schepping te doorgronden, zoals Linnaeus dat ook had geprobeerd. De Schepping bestond volgens Linnaeus uit een ladder van laag naar hoog waaraan de mens bovenaan stond. Daarom kon men in Artis dieren houden, maar ook objecten van de mens verzamelen. Het Amsterdamse museum was naast het 's Rijks Ethnographisch Museum in Leiden en het Museum voor Land- en Volkenkunde in Rotterdam het derde volkenkundige museum in Nederland, en hoewel kleiner dan voornoemde twee beslist niet onbelangrijk.

Het Aquariumgebouw is een gebouw voor aquaria in dierentuin Artis in Amsterdam. Het rijksmonument aan de Plantage Middenlaan 53 werd in 1881 gebouwd door architect G.B. Salm. Salm had voor Artis in de jaren daarvoor al veel andere gebouwen en verblijven getekend. Hij deed dit samen met zijn zoon Abraham Salm. De gevel is gebouwd in Neoclassicistische stijl. Het gebouw valt op door de enorme trappartij, de zuilen en de koepel. De koepel aan de oostzijde van het Aquariumgebouw diende als collegezaal, later bood het plaats aan het Heimansdiorama over het landschap op Texel. Het gebouw is in de lengte doormidden gedeeld. Aan de straatkant bevonden zich hoogleraarkamers, een collegezaal en een museumruimte. De aquaria bevinden zich aan de tuinzijde. Om het gewicht van de vele aquaria en de glasruiten van de aquaria te kunnen dragen werden 1740 houten heipalen geslagen. De kelders bevatten reusachtige reservoirs met grind en grof zand voor het zuiveren van het aquariumwater. In 1882 werden de zoet- en zoutwater bassins gevuld met vissen uit de Noordzee en zoetwatervissen uit eigen land. Pas na de Eerste Wereldoorlog werd een grote kolenkachel geplaatst om de aquaria en het gebouw te verwarmen. In 1977 werd het pand gerenoveerd en werd het Zoölogisch Museum Amsterdam van de Universiteit van Amsterdam er in ondergebracht. De collectie bestond uit ongeveer vijftien miljoen objecten voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs.

De Mauritskade loopt evenwijdig aan de Amsterdamse Singelgracht tussen de Amstel tot aan de Zeeburgerdijk in Amsterdam-Oost. De straat maakt deel uit van een reeks van drie kades: de Mauritskade, de Stadhouderskade en de Nassaukade die aansluitend op de S100 de buitenring langs de oever van de Singelgracht vormen. De Mauritskade is in 1880 genoemd naar Maurits van Oranje (1567-1625), stadhouder van Holland en Zeeland. De kade werd voordien aangeduid met Buitensingel. De belangrijkste straten die door de Mauritskade worden gekruist zijn: Wibautstraat, 's-Gravesandestraat, Linnaeusstraat, Dapperstraat en Pontanusstraat. Aan de rotonde bij de kruising met de Linnaeusstraat ligt het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Tussen het Alexanderplein en de Linnaeusstraat reed tramlijn 9 van 1903-2018 en Lijn 14 is er in 1986 bij gekomen. Tussen Linnaeusstraat en Zeeburgerdijk reed in 1901 de tweede elektrische tramlijn van Amsterdam. Dat was lijn 6 naar de Cruquiusweg. Later kwamen hier andere tramlijnen. Sinds 1940 was dat lijn 10. Ook lijn 6 van 1986-1998 en lijn 7 van 1998-2004 hebben hier gereden.Sinds lijn 10 in 2004 via de Sarphatistraat naar de Czaar Peterstraat en het Oostelijk Havengebied is gaan rijden, heeft lijn 14 deze route overgenomen. Lijn 9 werd op 22 juli 2018 vervangen door lijn 19. Vroeger bevond zich ook het Weesperpoortstation langs de Mauritskade. Aan Mauritskade 14-19 stond vanaf de jaren 70 van de negentiende eeuw bijna honderd jaar de Beiersch-Bierbrouwerij De Amstel, de eerste brouwerij van Amstel. De brouwerij werd al snel een geduchte concurrent waaraan andere brouwerijen amper het hoofd konden bieden. Enigszins afgelegen van de straat staan de gebouwen Mauritskade 56, Amsterdam en Mauritskade 57, Amsterdam, waar in beginsel een openluchtschool respectievelijk een laboratorium was gevestigd. Ze staan tegen de rand van het Oosterpark.

43 kinderen is een oorlogsmonument in Amsterdam-Oost.

Het Amstellyceum was een montessorischool voor voortgezet onderwijs aan de Mauritskade in Amsterdam. Deze school is in 2012 opgeheven en sinds 2014 is er het Metis Montessori Lyceum (MML) gevestigd.

Here comes the sun is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost. Het uit 2018 stammende werk van Chris Kabel (Bloemendaal, 1975) bestaat uit 4500 transparante glazen lenzen en filters die geplakt lijken tegen de gevels van de nieuwbouw van het Metis Montessori Lyceum aan de Mauritskade 58. Dat gebouw, ontworpen door architectenbureau Atelier PRO, heeft weliswaar een adres aan de kade, maar is terug te vinden aan de noordelijke rand van Oosterpark. De achtergrond bestaat uit beweegbare zwartkleurige gevelpanelen die hier en daar geperforeerd zijn. Het in de lokalen binnenvallende licht is constant in beweging en verkleurt. Het lenzenpatroon geeft de golven en deeltjes binnen het licht weer.

De Limietpalen Oosterpark zijn twee zuilen in Amsterdam-Oost. In het Oosterpark staan twee bijna identieke limietpalen (die de grens tussen twee gemeenten aangaven) of banpalen (1,5 mijl buiten de gemeente grens; de grens tot waar bannelingen de stad mochten naderen). Beide zuilen vermelden limietpaal en 1838 in het steen, maar één vermeldt ook Kom der Gemeente Amsterdam en laat een zwarte pijl zien. Beide palen zijn van elders afkomstig. De twee zuilen belandden in 1947 in de tuinen van het Stedelijk Museum Amsterdam. Toen dat museum een deel van haar tuin opofferde voor een nieuwe vleugel (1954) verhuisden de twee zuilen naar het Beatrixoord dat aan de noordzijde van het Oosterpark gevestigd was. Ze kregen daarbij gezelschap van de Banpaal Spaarnwouderdijk. De twee palen vormden een soort poort in een hekwerk tussen sanatorium en park. Een soortgelijke limiet- of banpaal is te zien op een schilderij van Mattheus Ignatius van Bree (Intocht van Napoleon te Amsterdam, 9 oktober 1811). Van Bree schilderde het moment dat Napoleon Bonaparte de stadssleutels van Amsterdam overhandigd krijgt in de buurt van de Linnaeusstraat die langs het Oosterpark loopt. De gemeentegrens van Amsterdam lag tussen wat later de Derde Oosterparkstraat en de Vrolikstraat werden, die eveneens in de buurt van het Oosterpark liggen. Gerrit Lamberts tekende even later ook een soortgelijke limiet of banpaal. De palen in het Oosterpark dateren echter van voor 1810 of na 1813. In de periode tussen 1810 en 1813 werd het Wapen van Amsterdam dat de palen dragen afgesloten met een vogel (zie Van Bree); daarvoor en daarna met een gravenkroon (zie Lamberts).