Schatkamer van de Dom van Aken

Aken (Duits: Aachen, Akens dialect: Oche, Frans: Aix-la-Chapelle) is een stad in het Regierungsbezirk Keulen in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. De stad telt 248.878 inwoners (31 december 2020) op een oppervlakte van 160,85 km². De stad ligt in de Noord-Eifel, dicht bij de grens met België en Nederland, tegen het Limburgse Vaals en in de buurt van het Luikse Kelmis, ongeveer 55 km ten westen van Keulen. Bestuurlijk vormt Aken een kreisfreie Stadt binnen de Stadsregio Aken in het Regierungsbezirk Keulen. De agglomeratie van Aken is grensoverschrijdend en omvat plaatsen als het Nederlandse Vaals en Kerkrade en het Belgische Kelmis. Aken is een stad met een lange geschiedenis, waarvan talrijke monumenten getuigen, waaronder de Dom. Het is tevens een industrieel centrum in een steenkoolgebied en een spoorwegknooppunt met aansluiting op de hogesnelheidslijn naar Keulen en Luik en de Montzenroute naar de Antwerpse haven. Het vliegveld van Aken, Maastricht Aachen Airport, ligt op Nederlands grondgebied, zo'n 30 km van de stad, nabij het Limburgse Beek. De RWTH Aken (Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule) behoort tot de grootste en meest gerenommeerde technische universiteiten van Europa. Een onderdeel vormt het Universitair Ziekenhuis Aken op de Campus Melaten, een van de grootste ziekenhuizen van Duitsland.

Het Katschhof is een centraal gelegen openbaar plein in de stad Aken. De naam is afgeleid van Kaxhoff, later Kackshoff of Katzhoff en is daarmee een aanduiding van de locatie van de voormalige schandpaal ("Katz" / "Kaks"). Tussen 1847 en 1902 werd de Katschhof ter ere van de Akense burgemeester Gerhard Chorus Chorusplatz genoemd, waarna het plein weer de oude historische naam terugkrijgt en de toelopende straat de naam Ritter-Chorus-Straße behoudt. Door de ligging tussen de Dom van Aken en het stadhuis van Aken alsook het naar een middeleeuwse plan gemodelleerd bebouwing, straalt het een bijzondere sfeer uit. Grote evenementen zoals concerten, wekelijkse markten, festivals en de Akense kerstmarkt vinden hier plaats.

De Akense koningspalts was een verzameling van gebouwen, met vooral een politieke- en religieuze functie. Deze palts werd in opdracht van Karel de Grote gebouwd en in gebruik genomen als het voornaamste machtscentrum van het Karolingische Rijk. De palts stond in wat anno 2023 het centrum van de stad Aken is, en was misschien wel de belangrijkste architectonische component van de Karolingische renaissance. De palts werd ontworpen door Odo van Metz en er werd vooral in de jaren 790 aan gebouwd, hoewel het werk ook na de dood van Karel de Grote in 814 doorging. Het grootste deel van de palts bestaat niet meer, maar een deel van de oorspronkelijke hofkapel is opgenomen in de Dom van Aken. De Aula Regia van de palts is later omgebouwd tot het stadhuis van Aken. De centrale binnenplaats van de palts is nog steeds herkenbaar als het plein het Katschhof tussen de Dom en het raadhuis. Aan de noordzijde lag de Aula Regia, waar het kroningsmaal plaatsvond, met aan de oostzijde de Granusturm. Aan de westzijde van het atrium lag er een stenen verbindingsgang naar de porticus op de plaats waar de huidige Ritter-Chorus-Straße gelegen is en in de Karolingische periode als keizerlijk gerechtsgebouw diende. Aan de oostzijde van het atrium lag een houten wandelgang. Direct achter die houten wandelgang lag het gebied van de Romeinse baden, waar zich het badhuis van Karel de Grote, het Akense Keizerbad bevond. En de huidige bebouwing rond het Domhof heeft een gelijkaardige structuur als het eerdere Karolingische atrium aan de voorkant van de paltskapel.

De Paltskapel is het oudste deel van de Dom van Aken en werd gebouwd in 796. De latere delen van de Dom zijn eromheen gebouwd. Met de Paltskapel wilde keizer Karel de Grote opnieuw Romeinse elementen in Aken introduceren. De hernieuwde belangstelling voor deze kunst is later aangeduid als Karolingische renaissance en kan verklaard worden uit het feit dat de levensomstandigheden voor de mensen in de 8ste en 9de eeuw verbeterden. Toen het christendom een officiële godsdienst werd, ging men op zoek naar gebouwen waarin men deze godsdienst kon uitoefenen. De multifunctionele basilica's waren hier uitstekend geschikt voor. Ze hadden, een grote, ruime, lange zaal die geen associaties had met andere godsdiensten. Ook waren ze makkelijk aan te passen en zelf te bouwen. De keuze voor de basiliek was dan ook een functionele keuze en geen liturgische. Afwijkende vormen kwamen echter ook voor, zoals de centraalbouw, waarvan de Paltskapel een voorbeeld is. Deze bouwwijze gaat terug op de traditie van het mausoleum en baptisterium en is ook aan te wijzen in klassieke tempels zoals het Pantheon in Rome.

Het stadhuis van Aken is het historische raadhuis van de Duitse stad Aken. Het stadhuis ligt pal tegenover de Dom van Aken, tussen de pleinen Katschhof en Markt. Het is, naast de Dom, het meest prominente gebouw in het historische centrum van Aken. Eén toren dateert nog uit de tijd van Karel de Grote. De Kroningszaal in het verder grotendeels 14e-eeuwse stadhuis werd eertijds gebruikt voor het kroningsmaal volgend op de kroning van de Rooms-Duitse koningen.

De Sint-Michaëlkerk in het centrum van de Duitse stad Aken is tegenwoordig de kerk van de Grieks-orthodoxe gemeente Agios Dimitrios. Oorspronkelijk werd de Sint-Michaël in 1628 voor de Jezuïeten gebouwd. Na de opheffing van de orde werd Sint-Michaël een rooms-katholieke parochiekerk. Sinds de kerk werd overgenomen door de Grieks-orthodoxe geloofsgemeenschap luidt de officiële naam Kerk van de Aartsengel Michaël-Sint Demetrius (Duits: Kirche des Erzengels Michael-Sankt Dimitrios, Grieks: Ναός Αρχαγγέλου Μιχαήλ - Αγίου Δημητρίου, Naós Archangélou Michaíl - Agíou Dimitríou).

Het Rijk van Aken (Duits: Aachener Reich) was vanaf de middeleeuwen tot eind achttiende eeuw een territorium binnen het Heilige Roomse Rijk. Het omvatte de vrije rijksstad Aken en een aantal buiten de Akense stadsmuren gelegen gebieden, de zogenaamde kwartieren. In 1500 werd de stadstaat ingedeeld bij de Nederrijns-Westfaalse Kreits.

De Granusturm is een monumentale toren in de binnenstad van de Duitse stad Aken. De toren hoorde oorspronkelijk bij de Akense koningspalts en is onderdeel van het stadhuis van Aken.

De Dom van Aken (Duits: Aachener Dom), vroeger ook wel Munster van Aken genoemd, is de bisschoppelijke kerk van Aken. Otto I was in 936 de eerste van dertig koningen die in deze dom werden gekroond. Tot de oprichting van bisdom Aken in 1802 was het een kapittelkerk van het Mariastift. Het gebouw ligt aan de zuidzijde van het Katschhof, dat vroeger het centrale binnenplein van de palts was. Aan de noordkant van dit plein ligt het stadhuis van Aken. Ten westen van de Dom ligt het Domhof met een gelijkaardige structuur als het eerdere Karolingische atrium. Ten noordwesten van de Dom ligt de schatkamer van de Dom van Aken.

Het Couvenmuseum is een museum van kunst, toegepaste kunst en lokale geschiedenis in het centrum van de Duitse stad Aken in de deelstaat Noordrijn-Westfalen. Het museum is genoemd naar de Akense barokarchitecten Johann Joseph Couven en Jakob Couven en is gevestigd in het door Jakob Couven ontworpen Haus Monheim. De drie etages van het huis zijn ingericht als stijlkamers, die gezamenlijk een indruk geven van de Akense wooncultuur in de 17e, 18e en vroege 19e eeuw, en met name van de Luiks-Akense meubelstijl.

De Scherptor was een stadspoort en maakte deel uit van de tussen 1171 en 1175 gebouwde binnenste stadsmuren van de Duitse stad Aken. De stadspoort bestaat niet meer.

De Marschiermitteltor of Burtscheider Mitteltor was een stadspoort en maakte deel uit van de tussen 1171 en 1175 gebouwde binnenste stadsmuren van de Duitse stad Aken. De stadspoort bestaat niet meer.