Stettineiland

De Pilaubrug (brug 2433) is een toekomstige vaste brug in Amsterdam-West. De naam verwijst naar de voormalige Pruissische Oostzeehaven Pilau (spelling uit 18e eeuw), het huidige Russische Baltiejsk, dat belangrijk was voor de houthandel met Amsterdam. Deze voetbrug verbindt vanaf eind 2018 over de Pernaugracht het Stettineiland met het Revaleiland in de woonbuurt Houthavens die in de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. De brug wordt gebouwd op het moment dat in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen is, de geulen die later uitgegraven worden tot grachten zijn wel al zichtbaar in het landschap. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer. Zijn bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Stettineiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. Zij wordt opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt. Opvallend aan deze en andere voetbruggen hier is dat zij schuin over de gracht komt te liggen, waarbij ook het doorlopende voetpad de woonblokken schuin doorsnijdt. Verkeersbruggen en –wegen staan loodrecht op de grachten en woonblokken. In maart 2023 lag de nog niet geheel voltooide brug over een nog niet afgegraven gracht.

De Elseneurbrug is een vaste brug in Amsterdam-West. De brug is vernoemd naar de Deense stad Helsingør in verouderd Nederlands aangeduid als Elseneur/Elzeneur. De voetbrug overspant de Wismargracht tussen het Wiborgeiland en het Stettineiland. in de woonbuurt Houthavens, die in de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. In het verlengde ligt de Wisbybrug, maar die is in augustus 2023 nog niet voltooid. De brug werd gebouwd toen in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen was; de geulen die later uitgegraven worden tot grachten waren wel al zichtbaar. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer. Zijn bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Stettineiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. De brug, gedragen door twee pijlers, heeft vanaf boven gezien een vlindervorm met een smal lichaam. Zij werd opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt. Opvallend aan deze en andere voetbruggen hier is dat zij schuin over de gracht liggen, waarbij ook het doorlopende voetpad de woonblokken schuin doorsnijdt. Verkeersbruggen en –wegen staan loodrecht op de grachten en woonblokken. De naam was eerder gegeven voor de brug die later de Wisbybrug zou heten.

De Wismarbrug is een vaste brug in Amsterdam-West. De brug verbindt over de Wismargracht het Wiborgeiland met het Stettineiland in de woonbuurt Houthavens die in de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. De brug werd gebouwd toen in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen was, de geulen die later uitgegraven worden tot grachten waren wel al zichtbaar. Deze brug en de andere bruggen in deze wijk werden kaal opgeleverd omdat er nog druk bouwverkeer over de bruggen moest, alleen de pijlers en overspanning werden neergezet. Nadat de bebouwing gereed is wordt ze afgebouwd. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer. Zijn bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Stettineiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. De brug heeft vanaf boven gezien een vlindervorm met een breed lichaam. Zij werd opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt. De brug is vernoemd naar de Duitse Oostzeehaven Wismar, dat belangrijk was voor de houthandel met Amsterdam. Ook in augustus 2023 ligt de brug nog grotendeels over zand.

De Wisbybrug (brug 2431) is een vaste brug in Amsterdam-West. De naam verwijst naar de Zweedse Oostzeehaven Visby op Gotland. Deze voetbrug met een overspanning over de Houthavengracht, verbindt de Houthavenkade, onderdeel van het vasteland, met het Wiborgeiland, een kunstmatig aangelegd eiland in de woonbuurt Houthavens die vanaf de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. De brug werd gebouwd toen er in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen was, de geulen die later uitgegraven worden tot grachten waren wel al zichtbaar. Voor de watercirculatie werd nog gebruik gemaakt van een duiker. Deze brug werd als laatste uit een pakket gebouwd en lag in september/oktober 2022 nog als “kale overspanning” over het water. De slanke brug ligt in een voetpad, dat de wijk Houthavens doorsnijdt. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich voor de bruggenserie inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer en hier toch ook door diens opvolger Dick Slebos. Kramers bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Stettineiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. Slebos is verantwoordelijk voor diverse gebogen betonnen overspanningen. De Wisbybrug werd opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt. De naam in een typografie van Janno Hahn zal aan de leuningen gemonteerd worden. De brug ligt voor appartementencomplex Afzelia, dat begin 2022 werd opgeleverd. In augustus 2023 was de situatie nauwelijks veranderd, de brug was nog steeds in aanbouw. Wel staan dan de (nep)hefpoorten op de brug.

De Kronstadtbrug (brug 2423) is een vaste brug in Amsterdam-West. De naam verwijst naar de Russische Oostzeehaven Kronstadt, dat belangrijk was voor de houthandel met Amsterdam. De brug verbindt het Stettineiland met het Revaleiland in de woonbuurt Houthavens die in de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. De brug werd gebouwd toen in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen was, de geulen die later uitgegraven worden tot grachten waren wel al zichtbaar. Deze brug en de andere bruggen in deze wijk werden kaal opgeleverd omdat er nog druk bouwverkeer over de bruggen moest, alleen de pijlers en overspanning werden neergezet. Nadat de bebouwing gereed is werd ze afgebouwd. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer. Zijn bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Narva-eiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. De brug heeft vanaf boven gezien een vlindervorm met een breed lichaam. Zij werd opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt. De brug was in augustus 2018 in zoverre af dat leuningen, naamplaat en balusters afgewerkt waren. De naamplaat kreeg in opdracht van de architect een lettertype mee van Janno Hahn. De balusters kregen een nep-edelsteen als dekplaat, een herinnering aan de dekplaatjes die Piet Kramer gebruikte bij zijn bruggen in het Amsterdamse Bos. De brug vormt samen met de Helsingforsbrug en Rostockbrug de zuidelijke verkeersverbinding in de wijk.

De Pernaubrug (brug 2425) is een vaste verkeersbrug in Amsterdam-West. De naam verwijst naar de Estse Oostzeehaven Pärnu (Duitse spelling Pernau), die belangrijk was voor de houthandel met Amsterdam. De brug overspant de Pernaugracht, vernoemd naar dezelfde havenstad. De brug sluit verkeerstechnisch aan op de Wismarbrug. De brug verbindt het Stettineiland met het Revaleiland in de woonbuurt Houthavens die in de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. De brug werd gebouwd toen in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen was, de geulen die later uitgegraven worden tot grachten waren wel al zichtbaar. Deze brug en de andere bruggen in deze wijk werden kaal opgeleverd omdat er nog druk bouwverkeer over de bruggen moest, alleen de pijlers en overspanning werden neergezet. Nadat de bebouwing gereed is wordt ze afgebouwd. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer. Zijn bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Memeleiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. De brug heeft vanaf boven gezien een vlindervorm met een breed lichaam. Zij werd opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt. Ook in maart 2023 lag de brug nog over zand.

De Rostockbrug (brug 2422) is een vaste brug in Amsterdam-West. De naam verwijst naar de Duitse Oostzeehaven Rostock, dat belangrijk was voor de houthandel met Amsterdam. De brug verbindt over de Wismargracht het Stettineiland met het Wiborgeiland in de woonbuurt Houthavens die in de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. De brug werd gebouwd toen in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen was, de geulen die later uitgegraven worden tot grachten waren wel al zichtbaar. Deze brug en de andere bruggen in deze wijk werden kaal opgeleverd omdat er nog druk bouwverkeer over de bruggen moest, alleen de pijlers en overspanning werden neergezet. Nadat de bebouwing gereed is wordt ze afgebouwd. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer. Zijn bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Stettineiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. De brug heeft vanaf boven gezien een vlindervorm met een breed lichaam. Zij werd opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt. De brug was in augustus 2018 in zoverre af dat leuningen, naamplaat en balusters afgewerkt waren. De naamplaat kreeg in opdracht van de architect een lettertype mee van Janno Hahn. De balusters kregen een nep-edelsteen als dekplaat, een herinnering aan de dekplaatjes die Piet Kramer gebruikte bij zijn bruggen in het Amsterdamse Bos. De brug was nog geblokkeerd voor verkeer (er reed hier nog veel bouwverkeer). Samen met de Helsingforsbrug en de Kronstadtbrug verzorgt ze de zuidelijke verbindingsroute in de wijk. De naam Rostockbrug was tot midden 2018 toegeschreven aan een soortgelijke brug, die over de Pernaugracht het Stettineiland met het Revaleiland verbindt (Pernaubrug). Bij de uitvoer werden echter de naam van de Rostockbrug (leuning) en het bijbehorend brugnummer (randplaat) op de brug geplaatst.

Afzelia is een appartementengebouw op het Wiborgeiland 201-281 in de Houthavens in het Westelijk Havengebied in Amsterdam. Die Houthavens vormde lange tijd letterlijk de houthaven van Amsterdam. Het was een gebied met veel water en aanlegsteigers. Het gebied werd begin 2100 in het kader van herontwikkeling vrijgemaakt voor woon- en winkels etc. Er werd land opgespoten en er werd druk gebouwd. Nadat wooncomplexen waren opgeleverd werden opnieuw grachten uitgegraven, waardoor een eilandachtige indeling zichtbaar werd. Een van de woningbouwverenigingen die hier aan de slag ging was Lieven de Key. Naar eigen zeggen zouden die in deze nieuwe wijk 275 huurwoningen laten bouwen op de (schier-)eilanden. Een van de projecten kreeg de naam Afzelia, een vernoeming naar de gelijknamige houtsoort Afzelia, bekend uit de vroegere scheepsbouw. Andere complexen werden eveneens naar houtsoorten of bomen vernoemd (Lariks, Mahonie, Meranti). Afzelia was daarbij bedoeld voor jonge gezinnen en valt in de typering "Stoere jongens" (grote bouwblokken). Het gebouw valt in twee delen uiteen. Een middenbouw die op pakhuizen uit de Amsterdamse binnenstad lijken. Aan beide kanten wordt dat afgesloten met modernere architectuur. Najaar 2020 konden leden van de corporatie zich melden; het gebouw werd in voorjaar 2021 opgeleverd. Het geheel bevat 41 appartementen. Het complex werd ontworpen door Jeroen Atteveld van Heren 5 architecten. Hij combineerde die pakhuisstijl met invloeden van de Amsterdamse School, die gangbaar is in deze nieuwbouwwijk, maar tevens in de veel oudere nabijgelegen Spaarndammerbuurt. Er is dus veel baksteen te zien. Overeenkomst met de houtsoort in de roodbruine kleur. Voorts is er Braziliaans metselwerk te zien en zijn er nestkasten geplaatst. Vanwege de omschakeling naar een duurzaam beheer werd het complex gasloos opgeleverd. Het gebouw, gebouwd door Hillen & Roosen werd genomineerd voor de Amsterdamse Nieuwbouwprijs 2022; Spaarndammerhart won.

De Kalmarbrug is een vaste voetbrug in Amsterdam-West. De naam verwijst naar de Zweedse Oostzeehaven Kalmar, die belangrijk was voor de houthandel met Amsterdam. De verkeersbrug vormt over de Kolberggracht de verbinding tussen het Revaleiland en het Narvaeiland in de woonbuurt Houthavens die in de jaren tien van de 21e eeuw wordt aangelegd. De brug wordt gebouwd als er in verband met de bouwactiviteiten er nog geen water te bekennen is, de geulen die later uitgegraven worden tot grachten zijn wel al zichtbaar. Deze brug en de andere bruggen in deze wijk worden kaal opgeleverd omdat er nog druk bouwverkeer over de bruggen moet, alleen de pijlers en overspanning worden neergezet. Nadat de bebouwing gereed is wordt ze afgebouwd. Ze zorgt samen met de Wisbybrug, Elseneurbrug, Pilaubrug en Windaubrug de voetverbinding tussen de eilanden in de wijk. Het ontwerp is afkomstig van Verburg Hoogendijk Architecten, Parkland Landschapsarchitecten en Paul de Kort. Zij lieten zich inspireren door dé bruggenarchitect van Amsterdam Piet Kramer. Zijn bruggen volgen qua ontwerp veelal de Amsterdamse School, een bouwstijl die alhoewel gemoderniseerd wordt teruggevonden in de bebouwing van het Stettineiland, maar ook in de Spaarndammerbuurt, gelegen net ten zuiden van de nieuwe woonwijk. De ontwerpers kozen daarbij voor de pylonen van de P.L. Kramerbrug (brug 400), maar dan in gemoderniseerde en afgeslankte vorm. De brug heeft vanaf boven gezien een vlindervorm met een breed lichaam. Zij werd opgebouwd uit prefab-betonelementen (zorgde voor minder vervuiling tijdens transport) waarin gerecycled betongranulaat (in het kader van duurzaam bouwen) is verwerkt.

Ventilatietorens Spaarndammertunnel is toegepaste kunst in Amsterdam-West. Gemeente Amsterdam bouwde van 2015 tot en met 2017 aan de Spaarndammertunnel. Diezelfde gemeente gaf aan kunstenaar Frank Tjepkema, kortweg Tjep, de opdracht vorm te geven aan de vier ventilatietorens nabij en voor die tunnel, terwijl ze ook moesten passen in het aan te leggen Houthavenpark, een groenstrook tussen de Spaarndammerbuurt en Houthavens. Tjep ontwierp vier torens van elk zes meter hoogte in de vorm van in zijn woorden een origami van filigreinpatronen. De torens zijn opgebouwd uit hoekige vlakken, zodat de constructies volgens sommigen doen denken aan kristalvormen. Het uiterlijk bestaat uit microscopische beelden van bladeren, een verwijzing naar fotosynthese en de bomen, die dan of net aangeplant zijn of nog aangeplant moeten worden. De torens zijn van roestvast staal en zijn volgens de kunstenaar door hun vorm zelfdragend. Het proces van fabricage nam twee jaar in beslag; de torens werden in juli 2019 geplaatst door aannemer Max Bögl, bouwer van de tunnel.

Narva-eiland is een rechthoekig kunstmatig eiland en een straat in Amsterdam-West. De naam verwijst naar de Etse Oostzeehaven Narval, die belangrijk was voor de houthandel met Amsterdam. Het eiland ligt op de plaats waar tot en met begin 21e eeuw een deel van de Houthavens waren gesitueerd. Dat terrein lag er steeds meer verlatener bij en Amsterdam had behoefte aan ruimte voor woningbouw. Het terrein ligt in het gebied dat begrensd wordt door de Pontsteiger (in het oosten), de Tasmanstraat/Spaarndammerdijk met ondergronds de Spaarndammertunnel (in het zuiden) en de Haparandaweg (noordwesten). Het werd gesaneerd en opnieuw opgespoten met zand om het terrein bouwrijp te maken. Omdat het wateroppervlak ter plaatse ongeveer gelijk moest blijven werd gekozen voor een eilandconstructie, maar tijdens de bouw waren de grachten tussen de bouwblokken nog grotendeels verzand. Sinds 2014 werd er aan de uitbreiding alhier gewerkt. Op Narva-eiland worden koopwoningen gebouwd aan weerszijden van de straat, de meeste woningen worden als zijnde losse bouw gerealiseerd (geen rijtjeswoningen). De straat wordt vrijgehouden van verkeer, doordat onder de woningen parkeergarages zijn gebouwd. De gevels van de woningen verschillen constant. In 2018 werden de eerste woonhuizen opgeleverd, het waren klimaatneutraal gebouwde woningen variërend van appartementen, maisonettes, penthouses en herenhuizen. Het Narva-eiland wordt door middel van bruggen met de twee aangrenzende eilanden verbonden (er is geen verbinding met het vasteland). De bruggen en wegen voor het snelverkeer staan loodrecht op de eilanden/straten, de voet- en fietsbruggen/-paden doorsnijden het gebied in een hoek. Naar en van het Revaleiland liggen van noord naar zuid de Kolbergbrug (snelverkeer) en de Kalmarbrug (langzaam verkeer). Naar het Memeleiland komt de Koningsbergenbrug (snelverkeer) en Windaubrug. Die laatste brug leidt voor voetgangers en fietsers direct de wijk uit naar het Houthavenpark aan te leggen/aangelegd op de Spaarndammertunnel. Van de bruggen werd tijdens de bouw alleen de kale pijlers en kale overspanning neergelegd, zodat bouwverkeer er al gebruik van kon maken. Kunst is hier en daar te vinden in de vorm van baksteenmozaïeken.

De Helsingforsbrug (brug 2421) is een vaste brug in Amsterdam-West. De naam verwijst naar de Finse Oostzeehaven Helsinki. Amsterdam koos bij de vernoeming voor de Zweedse tenaamstelling "Helsingfors", omdat tijdens de houthandel met de Oostzeegebieden Finland een onderdeel uitmaakte van Zweden.