Noorderstraat (Amsterdam)

De Noorderdwarsstraat is een straat gelegen in Amsterdam-Centrum.

De Noordse Bos is een subwijk in het zuidoosten van Amsterdam-Centrum. De wijk ligt globaal ten noorden van de Lijnbaansgracht, ten zuiden van de Prinsengracht, ten westen van de Reguliersgracht en ten oosten van de Vijzelgracht.

De Fokke Simonszstraat 45-49 te Amsterdam is een gebouw in Amsterdam-Centrum, Weteringbuurt. Het gebouw dateert uit 1907/1908 en heeft dus de periode dat de Fokke Simonszstraat nog Nieuwe Looiersgracht was niet meegemaakt (demping circa 1875). De Fokke Simonszstraat laat een mengeling zien van allerlei bouwstijlen, in de loop der jaren verdween de originele bebouwing, maar ook de daaropvolgende gebouwen doorstonden de tand des tijds niet allemaal. Dit schoolgebouw uit 1908 is ontworpen door Peter Bekkers, die hier om de hoek woonde aan de Prinsengracht. Hij kreeg de opdracht van de parochianen van Sint-Willibrordus binnen de Veste, de latere Kerk De Duif. Er werd hier op 1 januari 1908 alleen een jongensschool (een zogenaamde R.K. Parochiale Armenschool) met de naam St. Antoniusschool geopend met daaraan gelieerd het St. Willibrorduspatronaat; tot in de jaren zestig hield de school het vol, al was het dan al wel een gemengde school. Toen was de buurt minder kinderrijk; het gebouw kreeg keer op keer een herbestemming. Er is sprake van enig siermetselwerk, maar het wordt overheerst door een sobere bouwstijl. Opvallend zijn drie tegeltableaus in de gevel aan de Fokke Simonszstraat met afbeelding van de heilige Sint Franciscus, Sint Antonius en Sint Willibrordus. Daaronder is een tegeltableau te zien met de naam. Het gebouw heeft net als andere gebouwen aan deze straat een achtergevel aan de achterliggende Nieuwe Looiersstraat; (huisnummer 100) deze is zo mogelijk nog soberder uitgevoerd. Na de diverse herbestemmingen werden er appartementen in gebouwd. Het gebouw is sinds 2006 een gemeentelijk monument.

Fokke Simonszstraat 59-63 is gebouwencomplex aan de Fokke Simonzstraat in de Weteringbuurt in Amsterdam-Centrum. Hier staat al eeuwen bebouwing, al uit de tijd van de Nieuwe Looierssloot. De originele bebouwing is al lang gesloopt en er werd opnieuw gebouwd. In de 21e eeuw herhaalde deze geschiedenis zich. Er stond toen een buitendienstzijnde school die nog even tot daklozenopvang diende. Het naderde de toestand van verval en er werd daarom tot nieuwbouw besloten. Naar ontwerp van Ronald Janssen werd er rond 2019 een hoekig appartementencomplex neergezet. Het valt op door haar terugspringende vensters inclusief begane grond. De bovenste vierde bouwlaag is eveneens teruggetrokken. Jaap Huisman omschreef het in Het Parool van 13 maart 2020 als een "rijtje geschakelde appartementen"; hij typeerde het verder met gekleurd glas en gepigmenteerd beton. Het geheel straalt een "abgestraheerde versie van een klassiek grachtenpand", aldus Huisman; hij omschreef het eerder als compromisloos. Architectenweb meldde dat er meer opvallende zaken zijn te vinden. Zo loopt de verticale geleding taps (kolommen onder smal, boven breed) en komen de inspringende ramen naar boven toe steeds verder naar voren, dat laatste lijkt een referentie naar de grachtenpanden die ook enigszins naar voren (lijken te) hellen. In horizontale zin past het toch veertig meter lange blok binnen de oudere panden die het belenden. Bovendien lijkt de architect zich bewust geweest van het feit dat door de geringe breedte van de straat het gebouw nooit frontaal gezien wordt, maar altijd in perspectief. Een tegenhanger was te vinden in de mening van Bernard Hulsman van het NRC; hij schaalde het in als een moderne versie van het Maupoleum, noemde de bouwstijl neobrutalisme en typeerde het als skelettendoos. Het complex werd in maart 2020 genomineerd voor de Amsterdamse Architectuur Prijs.

De Nieuwe Looiersstraat 68-70 te Amsterdam is een gebouw te Amsterdam-Centrum, Weteringbuurt. Het gebouw dateert uit circa 1940. De Nieuwe Looiersstraat laat een mengeling zien van allerlei bouwstijlen, in de loop der jaren verdween de originele bebouwing, maar ook de daaropvolgende gebouwen doorstonden de tand des tijds niet allemaal. Deze portiekwoningen uit 1940 zijn ontworpen door Pieter Rinze Bloemsma en Justus Hendrik Scheerboom. Het gebouw op zich is niet van bijzondere architectuur binnen de stijl het Nieuwe Bouwen. Wel valt het op door de toepassing van die bouwstijl binnen de Amsterdamse grachtengordel en de daardoor opvallende moderniteit in deze straat, die zeker tot 1940 veel 19e eeuwse gebouwen bevatte. Het gebouw heeft een betegelde portiek, inpandige garens en is strak rechthoekig vormgegeven. Een andere bijzonderheid is niet vanaf de straat te zien. Een aantal huizen aan de Nieuwe Looiersstraat is verbonden met de huizen in de achterliggende Fokke Simonszstraat. Dat geldt ook voor dit pand, op de Fokke Simonszstraat 27-29 staat een broertje, maar dan met een lagere portiek. De duopanden werden in november 2006 tot gemeentelijk monument verklaard. Het adres aan de Fokke Simonszstraat heeft een “eerste steen” in de gevel.

De Fokke Simonszstraat 27-29 te Amsterdam is een gebouw te Amsterdam-Centrum, Weteringbuurt. Het gebouw dateert uit circa 1940 en heeft dus de periode dat de Fokke Simonszstraat nog Nieuwe Looierssloot was niet meegemaakt (demping 1873). De Fokke Simonszstraat laat een mengeling zien van allerlei bouwstijlen, in de loop der jaren verdween de originele bebouwing, maar ook de daaropvolgende gebouwen doorstonden de tand des tijds niet allemaal. De portiekwoningen uit 1940 zijn ontworpen door Pieter Rinze Bloemsma en Justus Hendrik Scheerboom. Het gebouw op zich is niet van bijzondere architectuur binnen de stijl het Nieuwe Bouwen. Wel valt het op door de toepassing van die bouwstijl binnen de Amsterdamse grachtengordel en de daardoor opvallende moderniteit in deze straat, die zeker tot 1940 veel 19e eeuwse gebouwen bevatte. Het gebouw heeft een betegelde portiek, inpandige garages en is strak rechthoekig vormgegeven. Een andere bijzonderheid is niet vanaf de straat te zien. Een aantal huizen aan de Fokke Simonszstraat is verbonden met de huizen in de achterliggende Nieuwe Looiersstraat. Dat geldt ook voor dit pand, op de Nieuwe Looiersstraat 68-70 staat een broertje, maar dan met een hogere portiek. De duopanden werden in november 2006 tot gemeentelijk monument verklaard. Het adres aan de Fokke Simonszstraat heeft een "eerste steen" in de gevel.

De Fokke Simonszstraat is een straat in Amsterdam-Centrum.

Het Hilmanhofje (Hilmanshofje of Hilman's hofje) was een hofje in Amsterdam-Centrum. Het was gevestigd tussen de Nieuwe Looiersstraat 146-152 en Fokke Simonszstraat in de Weteringbuurt nabij de Reguliersgracht. Het Hilmanhofje kwam voort uit de Willem Hendrik Hilmanstichting. Dat was een stichting opgericht door schrijver Johannes Hilman die de naam draagt van zijn zoon Willem Hendrik Hilman die op zeer jonge leeftijd overleed. Hilman had via een erfenis een aanzienlijk bedrag tot zijn beschikking gekregen en liet diverse gebouwen neerzetten, zoals ook een eigen woning aan genoemde gracht. Het Hilmanhofje bood onderdak aan een twintigtal eenkamerwoningen bedoeld voor alleenstaande vrouwen, maar werd steeds meer bewoond door dienstboden die te ziek waren om hun taken uit te voeren of aan de slag te kunnen. Voorwaarde was wel dat de aanstaande bewoonsters konden aantonen minstens tien jaar lid van die gemeente te zijn geweest. Na oplevering schonk Hilman het gebouw aan de Diaconie van de Hervormde Kerk in Amsterdam. Net als meerdere van dit soort instelling taande met de toenemende welvaart de interesse voor dit soort kleine woningen en in de jaren zeventig werd het dan ook grotendeels bewoond door studenten. Daarop liet de diaconie het complex renoveren; een aantal kamers werd samengetrokken tot driekamerwoningen; andere behielden hun grootte en werden geschikt gemaakt voor begeleid wonen. Hilman schakelde architect Nicolaas Redeker Bisdom in voor dit gebouw. Het gebouw heeft een gevel in neorenaissancestijl. De naam van het hofje is terug te vinden in een cartouche aan de Nieuwe Looiersstraat 146-150 met de tekst: Willem Hendrik Hilman’s Stichting 1875. In de gevel aan de Fokke Simonszstraat is in een sierlijk lint in de gevel de tekst leesbaar Ter zijner nagedachtenis. Hilman, de stichter, overleed niet veel later in 1881. Het gebouw werd in november 2006 tot gemeentelijk monument verklaard.

Vijzelgracht 1 is een gebouw in Amsterdam-Centrum. Het gebouw staat op de hoek Vijzelgracht en Prinsengracht. Het staat aan de Vijzelgracht tegenover Vijzelgracht 2a. Het gebouw is sinds 7 juni 1978 opgenomen in het monumentenregister, die het gebouw als volgt omschreef: Hoekpand uit de 17e eeuw met klokgevel, voorzien van hoekvoluten en bekronen gebogen fronton. Er is een houten onderpui uit de tweede helft 19 eeuw. Het pand is bij de restauratie in de oude vorm herbouwd (gegevens 14 maart 2019). Op de kaart van Jacob Bosch met een plattegrond met de vierde uitleg, die omstreeks 1680 is uitgeven is het terrein onbebouwd, terwijl een plattegrond uit 1675 het gebouw wel al laat zien. Het gebouw bleef er al die tijd staan en zag de Vijzelgracht rond 1933 gedempt worden. Dit betekende kennelijk het begin van de onttakeling van het gebouw. Allereerst verloor het rondom die tijd haar oorspronkelijke klokgevel. Op een foto uit 1942 is te zien dat alleen nog het onderstuk van het gebouw overgebleven is; het gebouw is boven de houten onderpui afgebroken. In 1962 is ook dat deel in zo’n deplorabele staat dat het wordt afgebroken. In 1968 wordt Stadsherstel Amsterdam in de gelegenheid gesteld de hele hoek te kopen (Vijzelgracht 1-5 en Prinsengracht 646 en 648) om vervolgens de panden in hun oude luister terug te bouwen. Architect Gerard Prins (1929-2017) begeleidde de (her)bouw; hij was via Stadsherstel betrokken bij meerdere van dit soort projecten. Het was destijds het 1000e pand dat Stadsherstel zou bezitten. In 1971 werd de hoek opgeleverd. Rond mei 1971 werd er aan de zijde van de Prinsengracht een gevelsteen geplaatst met ”Int root schaep“, een eerbetoon aan C.P. Schaap, opzichter bij de voorloper van Bureau Monumenten en Archeologie, betrokken bij de herbouw destijds. De gevelsteen is afkomstig van het gesloopte pand Sint Nicolaasstraat 2-4. In juni 2018 werd voor het pand het metrostation Vijzelgracht in gebruik genomen.

De Nieuwe Waalse Kerk is een 19e-eeuws kerkgebouw aan Keizersgracht 676 in Amsterdam. Het gebouw is aangewezen als rijksmonument. De kerk is een zeldzaam voorbeeld van neoromaanse architectuur in Amsterdam.

Patisserie Holtkamp is een banketbakker die sinds 1969 is gevestigd aan de Vijzelgracht in Amsterdam. In 1886 richtte George van Nie in dit voormalige herenhuis koek- en banketbakkerij Van Nie op en in 1928 gaf zijn zoon de winkel het huidige aanzien en het art deco-interieur. In 1954 werd de zaak overgenomen en sinds 1969 is dit het familiebedrijf van de Holtkamps, waar dochter Angela sinds 2002 de dagelijkse leiding heeft. Het winkelpand is door de gemeente Amsterdam aangemerkt als gemeentelijk monument. Het is voorzien van een houten puilijst in de stijl van de Amsterdamse School.

De Walenweessluis (brug 70) is een vaste brug in Amsterdam-Centrum. Sluis staat hier voor stenen brug. De brug vormt de verbinding tussen de Vijzelstraat en de gedempte Vijzelgracht. Ze is gelegen over de Prinsengracht. De naam Walenweessluis is een vernoeming naar het weeshuis voor kinderen uit de Franse of Waalse kerk. Het gebouw is in de 20e eeuw beter bekend als Maison Descartes, het Franse culturele centrum. De brug is reeds ingetekend op de ontwerpplattegrond van Jacob Bosch uit circa 1681, waarop ook het weeshuis is ingetekend. In 1850 kwam een eerdere versie van de brug in het nieuws doordat een steigerend paard van een vuilniskar neerkwam op de brugleuning en ter plaatse overleed. De huidige brug (gegevens 2017) is afkomstig van "het bureau van" Piet Kramer, bruggenarchitect van de Dienst der Publieke Werken. Kramer ontwierp voor de Vijzelstraat de bruggen naar buiten toe. Brug 30, brug 41, brug 70 en brug 86 zijn voor wat dat betreft zusjes van elkaar. Doordat de demping van de Vijzelgracht vertraging opliep, was deze brug de laatste die opgeleverd werd. Het is dan 1935. De brug is tussen 9 juli 1934 en 8 juni 1935 in twee fasen aangelegd (bouwvlakken naast elkaar) om het verkeer doorgaand te houden. Toen het nieuwe deel klaar was en men het oude gedeelte wilde vernieuwen, stuitte de aannemer op de houten paalfundering van een oudere versie, men schatte toen in uit 1770. De stijl van Kramer is in alles herkenbaar, maar het was crisis en de ontvoering daarvan is daarom sober gehouden. Van Kramers hand zijn is de Amsterdamse Schoolstijl van de landhoofden in baksteen. Voorts verraden de wisselwerking met natuursteen, de brugpijlers, de siersmeedijzeren balustrades en de (eenvoudige) beeldhouwwerken Kramers hand. Na de aanleg is het rustig gebleven rond de brug. Over de brug reden jarenlang de tramlijnen 16, 24 en 25. Ze hadden zelfs een halte op de brug (zoals nog steeds het geval is op de bruggen in de Leidsestraat). In 1975 werd de brug heringericht en verdwenen de haltes naar de kaden. Op 14 december 2013 verdween tramlijn 25 uit het straatbeeld, op 22 juli 2018 lijn 16 en op 8 december 2023 verdween lijn 24 van de brug. In de eerste twintig jaar van 21e eeuw werd de brug steeds opnieuw ingedeeld, al naargelang de behoefte was tijdens de bouw van de Noord-Zuidlijn. In 2020/2021 wordt de brug in delen uit elkaar gehaald en vervolgens weer in elkaar gezet. De brug had last van verzakkingen, maar moest wel functioneel blijven voor voetgangers en fietsers, die naar en van de binnenstad reden. De trams werden in die periode omgeleid. Bij die opknapbeurt kwam voor de buitenstaander aan het licht hoeveel kabels er in het brugdek verwerkt waren. Er waren twee noodbruggen noodzakelijk om de verbindingen in stand te houden.