Zaaiersweg

Rijksmonument 335363 is een blokje woningen met hoekwinkel aan de Landbouwstraat, Betondorp, Amsterdam-Oost. Ze heeft betrekking op Landbouwstraat 72-78. Het blokje werd op 20 oktober 1988 opgenomen in het monumentenregister. De Landbouwstraat is een straat die de Brink van noordoost naar zuidwest doorkruist. Landbouwstraat 72-78 ligt aan de oostzijde van het plein en is via een poortconstructie verbonden met Brink 4 tot en met 22 (Rijksmonument 335357). Het blokje is opgetrokken naar ontwerp van architect Dick Greiner en uitgevoerd in korrelbeton, naamgever van de wijk. Het geheel is net als de andere bebouwing kubistisch van opzet, rechte bouwlijnen uit het Nieuwe bouwen met hier en daar nog invloeden van de Amsterdamse School. Het gebouw kent een soort terrasachtige opbouw. Er zijn drie bouwlagen. Het winkelgedeelte heeft in principe één bouwlaag, maar daarop zijn het balkon en uitbouw van de eerste verdieping geplaatst. De uitbouw van de eerste verdieping dient dan weer tot balkon van de tweede verdieping. Een weerspiegeling van dit gebouw is te vinden aan de Veeteeltstraat 118-120 (Rijksmonument 335369). Toch is er een aantal verschillen: de etalageruiten van het winkelgedeelten met toegangsdeur zijn anders geplaatst; toegang tot de woningen heeft een luifel met daarboven drie vensters met glas-in-lood aansluitende bebouwing heeft geen teruggetrokken rooilijn hemelwaterafvoeren zijn hier recht.

Rijksmonument 335357 omvat een blok woningen aan de noordzijde vande Brink en zijstraten in Betondorp, Amsterdam-Oost. Ze heeft betrekking op de adressen Brink 4-22. Het blok werd op 20 oktober 1988 tot rijksmonument verklaard, deel uitmakend van het grotere monumentencomplex Brink (rijksmonument 335305). De noordzijde van het plein was ingeruimd voor een bouwblok met middenstadswoningen. De geschakelde woningen bestaan uit drie bouwlagen. De eerste laag volgt de rooilijn, de tweede is een uitkraging daarboven, de derde is juist weer teruggetrokken. Het geheel is uitermate hoekig en kubistisch uitgevoerd. Opvallende details zijn dat de toegangen aan het eind van de set een portiekje kregen met luifel, daar waar de andere deuren aan de rooilijn staan. Bovendien zijn de uitkragende schoorstenen weggewerkt in de balkonafscheidingen, die op zich weer de hemelwaterafvoeren ondersteunen. Beide uiteinden van het blok gaan over in een stenen erfafscheiding met openingen in de vorm van rondbogen. Architect van het gehele plein was Dick Greiner.

Spelende kinderen ook wel Kinderfiguren of De engeltjes is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost. Kunstenaar Gerrit Bolhuis maakte voor begraafplaats De Nieuwe Ooster een beeldengroep. Die groep, door de begraafplaats aangeduid als Engelenbak, bestaat in basis uit zes zandstenen sokkels. Slechts vier sokkels zijn gevuld met bronzen beelden die geposeerd en gekleed zijn als engelen. De naam Engelenbak verwijst naar de plaats; ze staan in een verzonken laagte op de begraafplaats aangeduid als vak 70, alwaar geen graven (meer) liggen. De opdracht voor de beelden kwam in 1965 van de gemeente Amsterdam. In november 1967 werd de groep overgedragen aan de begraafplaats. Bolhuis probeerde het kinderspel in de beelden te vatten. Gezien de reactie van collega Mari Andriessen, hij was verrukt van de beeldengroep, is Bolhuis daarin geslaagd. De gemeente noemde het in hun persbericht een “symphonie van het leven”. Gieterij Binder en Schmidt uit Haarlemmerliede verzorgde het gietwerk; de Dienst Begraafplaatsen de sokkels. De beelden wordt regelmatig behangen met allerlei siersels van kinderen. Gerrit Bolhuis ligt zelf met vrouw en kleinzoon elders begraven op deze begraafplaats; het graf is opgesierd met een beeld van hem. De Nieuwe Ooster is de opvolger van de Oosterbegraafplaats. Op dat geruimde terrein werd later het Oosterpark aangelegd. Daar staat het beeld Bokkenrijder van Bolhuis. In dat park staat tevens Spelende kinderen van Gerda Rubinstein. Aan de zuidzijde van vak 70 staat een Sequoiadendron giganteum, in 2017 geplant ter nagedachtenis van kunstenares Micha de Ruwe (1969-2017); de boom maakt deel uit van het Arboretum De Nieuwe Ooster.

Rijksmonument 335369 is een blokje woningen met hoekwinkel aan de Veeteeltstraat, Betondorp, Amsterdam-Oost. Ze heeft betrekking op Veeteeltstraat 118-120. Het blokje werd op 20 oktober 1988 opgenomen in het monumentenregister. De Veeteeltstraat is een straat die de Brink van oost naar west doorkruist. Veeteeltstraat 118-120 ligt aan de westzijde van het plein en is via een poortconstructie verbonden met Brink 4 tot en met 22 (Rijksmonument 335357). Het blokje is opgetrokken naar ontwerp van architect Dick Greiner en uitgevoerd in korrelbeton, naamgever van de wijk. Het geheel is net als de andere bebouwing kubistisch van opzet, rechte bouwlijnen uit het Nieuwe Bouwen met hier en daar nog invloeden van de Amsterdamse School. Het gebouw kent een soort terrasachtige opbouw. Er zijn drie bouwlagen. Het winkelgedeelte heeft in principe maar één bouwlaag, maar daarop zijn het balkon en uitbouw van de eerste verdieping geplaatst. De uitbouw van de eerste verdieping dient dan weer tot balkon van de tweede verdieping. Het enige rondingen aan het gebouw zijn de later aangebracht hemelwaterafvoeren. De aansluitende bebouwing aan de Veeteeltstraat (122-130) kent een teruggetrokken rooilijn. Rijksmonument 335363 met Landbouwstraat 72-78 vormt de weerspiegeling aan de andere zijde van het plein.

Het Asbestemmingsgebied van De Nieuwe Ooster is een onderdeel van De Nieuwe Ooster, grootste begraafplaats van Nederland. De Nieuwe Ooster werd in drie fases opgebouwd. De eerste fase werd aangelegd in 1889; een tweede volgde in 1918. Beide werden ontworpen door Leonard Springer. In 1928 volgde aan de achterzijde tegen de Zaaiersweg een deel dat ingericht werd door de Dienst der Publieke Werken. Dat laatste gedeelte raakte na diverse herinrichtingen een overzichtelijke indeling kwijt. Dat gebied van 2 hectare werd na jaren planning omgebouwd tot een asbestemmingsgebied, de begraafplaats had een aantal jaren eerder een crematorium gekregen. Onder ontwerp van Karres en Brands Landschaparchitecten (Sylvia Karres, Bart Brands en Lieneke van Campen) werd er tussen 2005 en 2009 een nieuwe indeling met stroken gemaakt waarbij op veldjes van 1 bij 1 meter urnen konden worden gezet. Het terrein werd toen tevens voorzien van een modern columbarium en vijver. Het genoemde architectenbureau was van mening dat er een eigen identiteit aan deze ruimte gegeven moest worden, zodat een duidelijk onderscheid is terug te vinden tussen de eerste en tweede fase enerzijds en deze derde fase anderzijds. De vijver, op bestelling geleverd, want de begraafplaats wilde een waterpartij, biedt plaats aan een aantal drijvende urnen naar ontwerp van kunstenaar Maria van Kesteren, toepasselijk Charon genaamd. Over de vijver loopt een aantal bruggen over de vijver. Een aantal daarvan volgen nog de patronen van de oude wandelpaden; een andere brug dient om de drijvende urnen te kunnen bereiken. Langs de vijver ligt enerzijds een zeventigtal keldergraven, aan de andere zijde ligt een stalen strip met daarop de naam van as van overledene. Het columbarium heeft aan de buitenzijde een gesloten karakter, voor een relatief groot gebouw vond men het onopvallend. De binnenzijde is open en ingedeeld in wit beton; het gebouwen lijkt in brokken uiteen te vallen. Het heeft geen echt dak; de hemel moet het dak vormen. Het geheel werd in 2016 onderscheiden met de International Funeral Award.

Brink is een plein in Amsterdam-Oost, Watergraafsmeer.

Rijksmonument 335347 omvat een bouwblok aan de rand van Brink, Betondorp, Amsterdam-Oost. Het omvat de gebouwen Brink 1 en 2, Landbouwstraat 51-57, Brinkstraat 82-88 en 151-157 en Veeteeltstraat 106-116. Het maakt deel uit van het monumentencomplex Brink (rijksmonument 335305).

Betondorp is een buurt in het Amsterdamse stadsdeel Oost. De buurt werd als tuindorp gebouwd in de Watergraafsmeer tussen 1923 en 1925 als Tuindorp Watergraafsmeer. Het was na het complex Kossel I (1921-1922) in de Rotterdamse wijk Bloemhof het tweede woningbouwproject waarbij veel beton werd toegepast bij de bouw. Daardoor ging het in de volksmond al snel 'Betondorp' heten. De bouw was net als in Rotterdam bedoeld als experiment om de mogelijkheden te verkennen van de toepassing van beton in de volkshuisvesting. Naar aanleiding van een aanvraag van Heemschut werd de wijk op 20 november 2022 aangewezen als beschermd stadsgezicht.

Gedenkteken Johan Cruijff is een artistiek kunstwerk in de vorm van een gedenkteken. In de Amsterdamse wijk Watergraafsmeer herinneren diverse artistieke en bouwkundige kunstwerken aan voetballer Johan Cruijff. Zo zijn er bijvoorbeeld de Muurschildering Johan Cruijff en de Johan Cruijffbrug, beide zijn geplaatst in de wijk Park de Meer, de wijk waar Cruijff voetbalde. De wijk Betondorp waar hij geboren was moest het tot 2021 doen zonder monument. In dat jaar kwam er onder initiatief van de bewoners van die wijk dan eindelijk een gedenkteken voor de voetballer. De bewoners zamelden door middel van een petitie handtekeningen in om hun beweging te ondersteunen en Stadsdeel Oost nam het initiatief over. Kunstenaar Steffen Maas, die in de buurt enige bekend heeft vanwege zijn Rue des Reves, werd gevraagd het monument te ontwerpen. Hij kwam met een constructie opgetrokken uit baksteen; die bakstenen werden overigens ook gestoken in den nieuwe bestrating van het omliggende plein Brink. Het grootste deel van het beeld bestaat uit een sokkel opgetrokken uit bruin en geel baksteen. Op de strekzijden worden 14 (shirtnummer van Cruijff) en een voetbal weergegeven, op de korte zijden de initialen J en C geplaatst. Het eigenlijke gedenkteken bestaat uit een voetbalschoen opgetrokken uit zwarte en witte bakstenen, een verwijzing naar de Pumaschoenen die Cruijff droeg. Het beeld zou in december 2021 onthuld worden, maar de lockdowns in het kader van de coronapandemie verhinderden dat.

Rijksmonument 335325 omvat een blok woningen in de nabijheid van Brink en zijstraten daarvan in Betondorp, Amsterdam-Oost. Ze heeft betrekking tot de adressen en aanbouwsels aan de Veeteeltstraat 127-145. Het blok werd op 20 oktober 1988 te rijksmonument verklaard, deel uitmakend van het grotere monumentencomplex Brink (rijksmonument 335305). Dit blok wordt ook wel omschreven als de "Westelijke reeks woningen", wijzend op de plaatsing ten opzichte van Brink. Naar ontwerp van architect Dick Greiner werd hier in de periode 1924-1926 een blok woningen neergezet. Het blok staat los van het woon/winkelblok aan de Brink; er loopt een nauw voetpad tussen. Het bouwblok kent twee bouwlagen met aan het westelijk uiteinde een iets hogere en naar voren geplaatst hoekdeel met een overkraging; deze zijde is tevens voorzien van een geïntegreerde bloembak. Het geheel wordt gekenmerkt door twee lange ramenrijen, op de begane grond onderbroken door toegangsdeuren. De beide uiteinden worden bediend door twee deuren aan de kopse kant van het blok; één van die deuren in rechthoekig, de ander juist getoogd (ronde vorm). Opvallend aan die westzijde zijn ook de raampjes voor de trap naar de bovenverdieping. Het complexje is uitermate hoekig uitgevoerd.

Rijksmonument 335310 omvat een blok woningen en winkels rondom de Brink en zijstraten in Betondorp, Amsterdam-Oost. Ze heeft betrekking op Brink 24-32 en aanbouwsels in zowel de Veeteelt- (huisnummers 123-125) en Landbouwstraat (80-82). Het blok werd op 20 oktober 1988 tot rijksmonument verklaard, deel uitmakend van het grotere monumentencomplex Brink (rijksmonument 335305). Dit complex staat aan de zuidwestelijke rand van het plein. Naar ontwerp van Dick Greiner werd hier in de periode van 1924 tot 1926 een blok winkels met bovenwoningen neergezet. Het centrale deel bestaat uit een viertal winkels met bovenwoningen. Boven de winkeldeuren zijn twee (2x huisnummer 26 en huisnummers 30-32) om twee luifels geplaatst met daarboven lichtstroken. De etalageruiten en deuren zijn daarbij ook twee om twee gespiegeld. De deuren hebben daarbij een vlakverdeling die doet denken aan de werken van Piet Mondriaan (rechthoekig en vierkant met klein vlak in het midden, alleen kleuren blauw en wit). De vier etalageruiten bestaan uit een rechthoekig groot deel, vervolgens een kalf. Boven de kalf twee kleine ruiten geflankeerd door zeven ruitjes in trapmodel. Boven de winkels is enigszins teruggetrokken een galerij annex balkon geplaatst met toegangsdeuren en ruiten. Boven de bouwstrook met ramen en deuren vindt middels een uitkraging aansluiting met het platte dak plaats. Aansluitend op deze vier eenheden is aan beide zijden onder stompe hoek een afwijkend woon- en winkelhuis (huisnummers 24 en 32) geplaatst Hier is geen balkon/galerij aan de voorzijde gebouwd, boven de winkels loopt de gevel direct naar het dak. Beide hoeken zijn spiegelbeelden van elkaar. De toegangspartijen van deze twee gebouwen zijn naar voren geplaatst, waarbij die naar voren geplaatste delen juist wel weer een balkon bevatten. De deuren zijn van dezelfde constructie als die van de vier eerdergenoemde winkels, maar worden geflankeerd door eerdergenoemde raampjes in trapmodel. Achter deze hoekgebouwen loopt de bebouwing de Landbouw- en Veeteeltstraat in. Het bovengenoemde ensemble gaat hier over in een gebouw met drie bouwlagen, dat rechttoe rechtaan is gebouwd. Opvallend zijn daarbij de teruggetrokken vensters op de tweede verdieping en een knalgele deur opnieuw in Mondriaanmotief. Er wordt afgesloten met blokje van slechts twee bouwlagen met raamstroken. In de vooral hoekige constructie van het geheel bevinden zich hier portieken met rondbogen.

Oneindigheid is een artistiek kunstwerk op begraafplaats De Nieuwe Ooster in Amsterdam-Oost. Begraafplaats De Nieuwe Ooster werd rond 1894 ingericht als opvolger en vervanger van de volle Oosterbegraafplaats. Nieuwe graven werden sowieso naar De Nieuwe Ooster gebracht, maar ook een hele reeks graven van de Oosterbegraafplaats werd naar de nieuwe plek gebracht. Na een ruiming kwam het Oosterpark over de Oosterbegraafplaats te liggen. In 1955 werd nog een oproep geplaatst naar degenen die hun dierbaren wilden laten overbrengen. Men ging nog een keer ruimen. In de jaren tien van de 21 eeuw werd er groot onderhoud verricht in het Oosterpark en daarbij kwamen opnieuw beenderen tevoorschijn; de ruiming was niet zorgvuldig genoeg gedaan. Die beenderen werden ten slotte begraven in een verzamelgraf aan de zuidkant van De Nieuwe Ooster. Dat verzamelgraf werd aangewezen tot het onderbrengen van alle lichamelijke resten, die op welke locatie dan ook bij archeologisch onderzoek in Amsterdam tevoorschijn komen. Tot dan toe werd vaak gekozen voor herbegraven. Het abstracte beeld is gemaakt door kunstenaar Mies Wubs, die het zelf Poort van de ziel noemde. Het beeld is uitgevoerd in diabas en meet 85 bij 45 bij 45 centimeter. Het beeld werd op 3 maart 2022 onthuld.