Koningstraat (Haarlem)

Het Huis van Schagen is een complex en huis in de Nederlandse stad Haarlem. Het huis is gelegen in het centrum van de stad en ligt aan de Koningstraat. Het huis dateert uit het midden van de 15e eeuw en is vernoemd naar Johan van Beyeren van Schagen. Van Schagen bewoonde het huis van 1584 tot 1601 en liet het belangrijk verbouwen. De toegangspoort dateert uit 1631. De bovenkant van deze poort wordt gekenmerkt door de toegepaste Hollands classicisme. Het complex werd in de periode 1882-1883 verbouwd tot een rooms-katholieke school van de St. Antoniusparochie. Tijdens deze verbouwing kreeg het complex een gevel in neorenaissancestijl. Rond deze periode van verbouwing is ook een neogotische kapel geplaatst in het verlengde van de 17e eeuwse toegangspoort. Het huis betreft sinds 18 mei 1971 een rijksmonument. Sinds 2003 herbergt het gerestaureerde complex op de begane grond winkels en op de verdiepingen en in de kapel woningen.

Het Prinsenhof in Haarlem is een gebouw in het centrum van deze stad tegenover de Hortus Medicus aan het Prinsenhof. Oorspronkelijk maakte het gebouw deel uit van het Predikherenklooster, ook wel Jacobijnenklooster of Dominicanenklooster genoemd. Het gebouw kreeg vanaf 1590 de functie van logement voor de stadhouder en is hierbij in het complex van het Stadhuis van Haarlem opgenomen. Cornelis Cornelisz van Haarlem schilderde in opdracht van het stadsbestuur schilderijen. In 1708 vestigde zich op de eerste verdieping de bibliotheek van Haarlem. In 1797 werden de schutterijen opgeheven. Negen grote schuttersstukken uit de verenigingsgebouwen werden in het stadhuis opgehangen. Vier van de negen waren geschilderd door Frans Hals. Het gebouw werd aldoende gebruikt om de stedelijke collectie schilderijen te tonen. Vanaf 1602 had de conciërge het verzoek gekregen bezoekers niet te weigeren en vanaf 1780 werd een bezoekerslijst bijgehouden. Hiermee was het een van de vroegste musea van Nederland. In 1860 werd de tentoonstellingsfunctie geformaliseerd door de gemeenteraad. In 1861 werd een eerste tentoonstelling over de productie van de Nederlandse nijverheid georganiseerd. Op 30 juni 1862 werd het Stedelijk museum van schilderijen (later hernoemd tot Frans Hals Museum) geopend. De zalen werden bestemd voor permanente expositie van de gemeentelijke bezittingen. Er werden 123 schilderijen getoond. De verzameling werd gestaag uitgebreid met schenkingen en een groot bruikleen van het Sint Elisabeth Gasthuis. De hoofdmoot van deze bezittingen vormde in de 19e eeuw een verzameling schuttersportretten van Frans Hals, welke in 1828 op het stadhuis was ondergebracht. Door aankopen en schenkingen groeide het stedelijk kunstbezit zo gestaag, dat in 1908 besloten werd om een nieuw museum in te richten. Hiertoe werd het Oudemannenhuis aan het Groot Heiligland bestemd, dat op 14 mei 1913 als museum in gebruik genomen werd. In 1921 werd de bibliotheek uitgebreid met een openbare leeszaal. Tot aan 1974 bleef de bibliotheek van de gemeente Haarlem gevestigd in het Prinsenhof.

Het Verwulft is een plein in het centrum van Haarlem, daar, waar de Gedempte Oude Gracht kruist met de Grote Houtstraat, de Koningstraat en de Gierstraat. Tevens grenst het Verwulft aan de Botermarkt. Verwulft betekent letterlijk overwelfd. Dit zou kunnen slaan op het feit dat de (toen nog ongedempte) Oude gracht onder al deze straten doorliep. Tegenwoordig kenmerkt het Verwulft zich als een druk verkeerskruispunt met in- en uitstapplaatsen voor veel stadsbussen en het R-net.

De Wilhelminakerk in Haarlem staat in het centrum van de stad aan de Gedempte Oude Gracht. Het kerkgebouw is ontworpen door Arie de Maaker en gebouwd vlak na de Eerste Wereldoorlog. De kerk werd op 31 augustus 1921 (Koninginnedag) in gebruik genomen.

Het stadhuis van Haarlem bevindt zich op de Grote Markt. Op dezelfde locatie stond eerder een jachtslot van de graven van Holland en het door Floris V in 1296 gestichte Dominicanenklooster. Het jachtslot, dat dienstdeed als militair en bestuurlijk centrum, werd in de 14de eeuw door brand verwoest. Het stadhuis, een rechthoekig gebouw bestaande uit het Zaalgebouw en de Gravenzaal, met kantelen en een toren, werd in 1370 op dezelfde plaats opgericht. In de eeuwen daarop werden diverse verbouwingen uitgevoerd. De stadhuistoren werd tussen 1465 en 1468 opgetrokken, maar in 1772 afgebroken en pas in 1913 herbouwd. Na de opheffing in 1578 van het Dominicanen- of Jacobijnenklooster werden de kloostergebouwen en het pandhof in het stadhuiscomplex geïntegreerd. De tweebeukige kloosterkerk werd in 1579 gesloopt. Tussen 1622-1630 werd een nieuwe vleugel in de Hollandse renaissancestijl gebouwd naar ontwerp van Lieven de Key. De stadhuisgevel werd in de periode van 1630-1633 in classicistische stijl vernieuwd. In 1764 werd een nieuwe vleugel, de Weeskamer genoemd, aan de Koningstraat opgericht. Een grote uitbreiding vond in de jaren 1885-1891 aan de kant van de Koningstraat en Jacobijnenstraat plaats. In de hal van het stadhuis hangt een gedenkbord, geschilderd door Han Bijvoet, ter herinnering aan de tien mensen die na de aanslag op Alois Bamberger in 1943 werden gefusilleerd. De Gravenzaal is toegankelijk tijdens open monumentendagen en voor huwelijken. Er hangen 19 panelen met in totaal 32 graven en gravinnen van Holland, deze zijn omstreeks 1493 geschilderd voor het Karmelietenklooster aan de Grote Houtstraat.

De Hortus Medicus is een stadstuin en voormalige medische kruidentuin in Haarlem aan de Prinsenhof en de Jacobijnestraat.

Het Stedelijk Gymnasium Haarlem is een zelfstandig gymnasium in Haarlem. De school is opgericht in 1389 en daarmee een van de oudste scholen van Nederland. Het Stedelijk Gymnasium Haarlem is midden in de binnenstad gevestigd in twee gebouwen achter het stadhuis van Haarlem. Het hoofdgebouw is gevestigd op Prinsenhof 3, met daar tegenover een dependance aan de Jacobijnestraat 24. Beide gebouwen zijn een rijksmonument. Tussen de gebouwen ligt de Hortus Medicus. De school telde in het schooljaar 2019-20 862 leerlingen, 72 docenten en 21 onderwijsondersteunende medewerkers. De leerlingen komen uit de hele regio Zuid-Kennemerland, het overgrote deel komt echter uit de gemeentes Haarlem, Bloemendaal en Heemstede.

Het rijksmonument aan de Grote Houtstraat 70 te Haarlem is gebouwd als warenhuis van Vroom & Dreesmann aan de Grote Houtstraat in het centrum van de stad.

Gezicht Haarlem is een van rijkswege beschermd stadsgezicht in Haarlem in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De procedure voor aanwijzing werd gestart op 15 juni 1982. Het gebied werd op 5 december 1990 definitief aangewezen. Het beschermd gezicht beslaat een oppervlakte van 268,7 hectare. Panden die binnen een beschermd gezicht vallen krijgen niet automatisch de status van beschermd monument. Wel zal de gemeente het bestemmingsplan aanpassen om nieuwe ontwikkelingen in het gebied te reguleren. De gezichtsbescherming richt zich op de stedenbouwkundige en cultuurhistorische waardering van een gebied en wil het toekomstig functioneren daarvan veiligstellen.

De Apostolische Kerk is een kerk van de Hersteld Apostolische Zendinggemeente in de Jacobijnestraat in Haarlem. Het gebouw dateert uit de tweede helft van de 19e eeuw, volgens een gevelsteen anno 1868. Sinds 1925 is het gebouw in gebruik als kerk. Het gebouw is een rijksmonument.

De Verweyhal is een voormalige herensociëteit van Trou moet Blijcken aan de Grote Markt en Grote Houtstraat in Haarlem en maakt tegenwoordig deel uit van Museum De Hallen. Het pand is uitgevoerd in neoclassicistische stijl: eind 19e eeuw in de mode, maar later verguisd. In de eerste helft van de 20e eeuw was er veel kritiek op het gebouw. Het werd veel te groot en pompeus gevonden. ’Een voorwerp van algemene verachting’, zo luidde de omschrijving van de deftige herensociëteit. ’Een weinig geslaagde blokkendoos’ werd het pand genoemd in 1947 door rijksbouwmeester Gijsbert Friedhoff, die het pand wilde afbreken en vervangen door traditionele gevels. In de jaren zeventig trad er een verandering op in de meningen over het gebouw en waren er voor het eerst weer waarderende woorden over te horen. Inmiddels is het pand een monument.

Op 23 juni 1944 werd een mislukte overval gepleegd op het distributiekantoor aan de Zijlstraat 70 in Haarlem. De kraak werd gepleegd in opdracht van Johannes Post. De kassier van de distributiedienst, J.J. Barthel, zorgde ervoor dat de overvallers een sleutel kregen. Barthel zou zich op de dag van de overval ’s avonds in de kluis laten insluiten om de bonkaarten alvast in zes zakken in te pakken. Toen de overvallers na zessen in het gebouw binnendrongen bleken daar schoonmaaksters aan het werk te zijn. Die slaagden erin de politie te waarschuwen. Met slechts een kleine buit maakten de overvallers zich uit de voeten. Toch is een van hen, Jan Wildschut, gepakt. Dit gebeurde door toedoen van een NSB’er, die zijn fiets voor Wildschut gooide waardoor hij viel. Wildschut werd naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam gebracht. Een poging om hem te bevrijden mislukte (zie: Overval op het Huis van Bewaring) en leidde onder meer tot de arrestatie en executie van zijn goede vriend Johannes Post.