Kennemerbrug (Alkmaar)

Christus Koning is een standbeeld en oorlogsmonument in de Nederlandse stad Alkmaar.

De Sint-Josephkerk is een voormalige rooms-katholieke kerk aan de Nassaulaan 4 in Alkmaar. In 1908 werd besloten tot de bouw van een bijkerk voor de Sint-Dominicuskerk. De architect was Albert Margry, die werd bijgestaan door zijn compagnon Jos Snickers. Margry ontwierp ook de naasgelegen pastorie. In januari 1909 werd gestart met de voorbereidende werkzaamheden, waarna op 26 maart van dat jaar de eerste steen werd gelegd. Op 31 december 1909 kon de kerk al worden ingewijd. Op 25 april 1910 werd de kerk officieel geconsacreerd. Op 15 november 1922 werd de nieuwe parochie Sint-Joseph opgericht en ging de kerk zelfstandig verder. Het is een driebeukige kruiskerk in neogotische stijl. Aan beide zijden van de voorgevel staat een kleine traptoren. Voor de kerk staat een beeld van Christus Koning. Na de liturgische wijzigingen van het Tweede Vaticaans Concilie in de jaren 1960 werd het interieur gewijzigd. De vloer van het priesterkoor werd verhoogd en altaren, de preekstoel en communiebanken werden verwijderd. Tussen 2006 en 2007 werd de kerk nogmaals heringericht, waarbij ontmoetingsruimten en kantoren zijn ingebouwd. De kerk werd tot 2019 gebruikt door de "Parochie van de HH Matthias Laurentius te Alkmaar". Op 1 juli van dat jaar werd de kerk gesloten en ging de parochie verder in de Pius X-kerk en de Sint-Laurentiuskerk. Het kerkgebouw is als Rijksmonument beschermd en kan niet worden gesloopt. De kerk wordt verbouwd tot appartementencomplex en er komt een kleine openbare kapel. Het Christusbeeld voor de kerk blijft staan.

De Groot of de Molen van Piet is een ronde stenen stellingmolen-korenmolen in de Nederlandse stad Alkmaar. De molen werd gebouwd als walmolen op het Clarissenbolwerk nabij de vroegere Kennemerpoort en domineert aldaar nog steeds het stadsbeeld. In 1884 werd de molen gekocht door Cornelis Piet, die onder in de molen een woning liet maken. De familienaam van deze molen bleef in de volksmond verbonden aan deze molen, en de oude naam De Groot wordt nog nauwelijks gebruikt. De molen is sinds 1955 uitgerust met fokwieken. Er liggen 3 koppel maalstenen in de molen. De koningsspil van de molen is een oude scheepsmast en dus waarschijnlijk ouder dan de molen zelf. De molen is tegenwoordig eigendom van de gemeente, maar wordt nog steeds bewoond en bemalen door een lid van de familie Piet.

De Lindegracht is een straat in het centrum van de Nederlandse stad Alkmaar. De Lindegracht loopt vanaf Geest en de Clarissenbuurt tot Ritsevoort, Koorstraat en de Oudegracht waar hij in overgaat. Deze straat is ongeveer 150 meter lang. Op de Lindegracht komt één zijstraat uit, dat is de Heul. Aan de Lindegracht bevindt zich één monumentaal pand op nummer 23 en een monumentale brug. Hier vinden jaarlijks, in de maanden juli en augustus, concerten plaats onder de naam Lindegrachtconcerten.

Een van de bekendste Alkmaarse hofjes is het Provenhuis van Margareta Splinter aan het Ritsevoort. Veel Alkmaarse stadswandelingen voeren langs dit hofje. De stichtster van het hofje, Margareta Splinter, was van zeer goede komaf. Haar vader was schatkistbewaarder van de Staten Generaal, een neef van haar was burgemeester van Den Haag. Waarschijnlijk is Margareta in Alkmaar geboren. Na een eerder huwelijk, trouwde ze in 1613 met Floris van Jutphaas, een hoge beroepsmilitair. Zij bleef in Alkmaar wonen, hij reisde steeds met de legers mee. Hij overleed in 1644 en Margareta in 1645. Een portret van Margaretha bevindt zich nu in het Stedelijk Museum Alkmaar. Margareta was kinderloos en had al voor de dood van haar man besloten dat ze een hofje wilde stichten. In haar testament legde ze vast dat het bedoeld was voor acht ongetrouwde dames zonder kinderen, die tot armoede waren vervallen. Het hofje (ook hier sprak men van ‘provenhuis’) is 1646 nieuw gebouwd. In 1648 betrokken de eerste bewoonsters het nieuwe hofje. Bij Splinter lag het bedrag van de gratis ‘prove’ voor de bewoonsters een stuk hoger dan bij de andere hofjes. De dames kregen een ‘prove’ van 100 gulden per jaar. Het gratis wonen en de royale uitkering vergoelijkten veel, want het leven in het hofje was strikt gereglementeerd. Tegenwoordig betalen de bewoonsters gewoon huur; proven worden al sinds 1948 niet meer verstrekt. Vanouds werd het hofje bestuurd door een college van regenten. Margareta had in haar testament bepaald dat onder meer de familie Van Foreest er zitting in moest hebben. Nog steeds is dit het geval en wordt er recht gedaan aan het testament van Margareta uit 1645. Het Hofje van Splinter bezit een portret van Margaretha Splinter uit 1632 welke sinds 1902 in bruikleen is gegeven aan het Stedelijk Museum Alkmaar. Het portret, ooit toegeschreven aan Cesar van Everdingen, hangt op zaal en is te zien op de beeldbank.

De Koorstraat is een winkelstraat in het centrum van de Nederlandse stad Alkmaar. De Koorstraat loopt vanaf de Kerkplein, Langestraat en de Sint Laurensstraat tot de Oudegracht, Lindegracht en Ritsevoort waar hij in overgaat. Deze straat is ongeveer 300 meter lang. Zijstraten van de Koorstraat zijn de Kerkstraat, Heul en de Laat. Aan de Koorstraat bevinden zich tal van monumentale panden waaronder ook de voormalige Nederlandse Hervormde Kerk de Grote of Sint Laurenskerk op nummer 2 uit 1520. Nu is in deze voormalige kerk het centrum voor kunst, cultuur en maatschappelijke activiteiten gevestigd. Aan de Koorstraat bevindt zich ook de Burgemeester Wendelaarlantaarn.

Nassuakwartier en Hout is een buurt in Alkmaar, onderdeel van de wijk Zuid. De buurt bestaat uit de Alkmaarderhout en de woonbuurt Nassaukwartier. Deze woonbuurt is grotendeels aangelegd in de Geesterhout, dat onderdeel uitmaakte van de Alkmaarderhout. Een groot deel van deze buurt valt onder het rijksbeschermd gezicht Westerhoutkwartier.

Het pand aan de Kanisstraat 1 is een 16e-eeuws pand in de Nederlandse stad Alkmaar. Het pand is tegelijkertijd gebouwd met het huis Geest 10-12 en was vroeger ook een geheel. Dat pand behoorde toen nog tot het hofje Paling en Van Foreest. Het huidige pand Kanisstraat 1 deed toen dienst als winkel, het huidige pand Geest 10-12 deed functie als de achterliggende woning. Het pand is in de huidige vorm op 10 december 1969 in het rijksmonumentenregister ingeschreven.

Het bij de Bergerbrug gelegen provenhuis van Paling en Van Foreest is het oudste hofje van Alkmaar dat nog steeds als zodanig functioneert. Al honderden jaren wordt het hofje bestuurd door een regentencollege waarin leden van de familie Van Foreest zitting hebben. Het provenhuis moet zijn ontstaan in of kort na 1522. De stichters waren het echtpaar Pieter Claesz. Paling en Josina van Foreest. In de Grote of Sint-Laurenskerk in Alkmaar is hun koperen grafplaat nog aanwezig. Paling, lange jaren burgemeester en rentmeester van de abdij Egmond, was in zijn tijd de rijkste Alkmaarder. Het provenhuis bestond al tijdens hun leven en bevond zich naast hun woning buiten de Geestpoort. Na hun dood werd ook hun ‘groote huys’ onderdeel van het hofje. Het provenhuis kreeg later nog belangrijke legaten uit de erfenis van de enige dochter van het echtpaar, Wilhelmina, en haar man Andries Willemsz. van Sonnevelt. Na de aanleg van de nieuwe vestingwerken rond 1573 kwam het hofje binnen de stadswallen te liggen, naast de nieuwe Geester- of Bergerpoort. Rond 1600 bestond het complex uit het al eerder genoemde ‘groote huys’, twee aangrenzende woningen aan de Geest en een vijftal huisjes om de hoek, aan de Kanisstraat, waaronder ook het pand op nummer 1. Alle woningen hadden hun voordeur aan de straat. Het provenhuis werd vanouds bewoond door oude vrouwen. Het oudst overgeleverde reglement van het hofje stamt uit de late 16de eeuw. De bewoonsters dienden te leven in ‘die heilige vreese Gods’, en in ‘goede vreede, liefde ende eendrachticheit’. Op zondag moesten ze in hun huisjes bidden en het evangelie lezen. Ze mochten geen honden hebben en hun goederen niet naar de lommerd brengen. Al sinds de jaren tachtig van de 16de eeuw woonden er zowel katholieke en gereformeerde (hervormde) vrouwen. Het hofje van Paling en Van Foreest is daarmee het oudste voorbeeld in Alkmaar van een hofje met een religieus gemengde bevolking, een voorbeeld dat door andere provenhuizen zou worden gevolgd. Het verschil in religie veroorzaakte wel problemen. In 1634 werd daarom in de tuin een schutting neergezet om het bleekveld van de gereformeerde vrouwen te scheiden van dat van de katholieke. Pas in 1715 verdween de schutting weer. De bewoonsters van het hofje woonden gratis en kregen bovendien eens per kwartaal, later eens per week, een geldbedrag. Daar kwamen nog allerlei extra uitkeringen bij, deels in natura. Het bestuur van het hofje bestond uit een college van regenten, bestaande uit familieleden van de stichters. Vanaf het midden van de 18de eeuw hadden bijna alleen vertegenwoordigers van de familie Van Foreest zitting in het college.

De Cadettenschool in Alkmaar was een school waar jongens, normaal gesproken tussen de 15 en 17 jaar, werden voorbereid om later aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA) te Breda te worden opgeleid tot beroepsofficier. Omdat er een tekort was aan officieren werd in 1893 aan de Wilhelminalaan in Alkmaar een cadettenschool in internaatsverband geopend om de doorstroming van de hogereburgerschool (hbs) naar de KMA te verbeteren. Het onderwijs van deze tweejarige opleiding vertoonde grote overeenkomsten met de vierde en vijfde klas van de hbs met daarnaast extra aandacht voor sport en militaire zaken. Net als bij de KMA was er een onderscheid tussen de opleiding voor hier te lande of voor Nederlands-Indië. Voor leerlingen van de laatste categorie was het verblijf gratis. In 1924 werd deze cadettenschool opgeheven. Het voormalig schoolgebouw maakt sinds 2015 deel uit van het Noordwest Ziekenhuisgroep.

De Grote Sint-Laurenskerk, voorheen Grote of Sint-Laurenskerk, is een kerkgebouw aan de Koorstraat 2 in Alkmaar. Het is een met natuursteen beklede bakstenen kruisbasiliek met zevenzijdige koorsluiting. De bouw vond plaats van 1470 tot 1518. De kerk heeft vier traptorens en bevat het oudste nog te bespelen kerkorgel van Nederland. De van oorsprong katholieke kerk werd in 1573 protestant en heeft sinds 1996 geen religieuze functie meer. Er is een museum in gevestigd over de historie van het gebouw.

Het Emmakwartier is een buurt in het zuidwesten van Alkmaar. De bekendste straat is de Emmastraat.