Zuid (metrostation)

Station Amsterdam Zuid is een spoorweg- en metrostation in Amsterdam, in het stadsdeel Zuid, midden in het Zuidas-gebied. Het station ligt ingeklemd tussen de beide banen van Ringweg A10 (Zuid) waardoor verdere uitbreiding wordt bemoeilijkt. Het station ligt op het traject Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Duivendrecht – Weesp.

De Minervapassage is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het is de voetgangerstunnel onder Station Amsterdam Zuid, die het Zuidplein en het Gustav Mahlerplein met elkaar verbindt. Ze werd vernoemd naar de Minervalaan. Het genoemde station stond als Zuiderstation al ingepland in Plan Zuid, midden jaren tien van de 20e eeuw, in die planning liep de Minervalaan door tot aan het station. Spoor kwam er echter pas in 1978, maar de Minervalaan reikte toen niet tot aan het station; de Strawinskylaan en het Zuidplein kwamen tussen de laan en station te liggen. Het station en de passage, die pas veel later haar naam kreeg, begonnen als een zeer eenvoudig uitgevoerde treinhalte. Het station werd opgetrokken in de middenberm van de Rijksweg 10/Ringweg Zuid en dus moesten er twee voetgangerstunnels komen onder beide rijbanen. Sindsdien kent de omgeving geen rust. Er kwamen (snel)trams en metro’s, zodat niet alleen het station steeds aanpassing behoefde maar ook de onderdoorgang. Zo werd in 1988 gebouwd aan de achtentwintig meter lange brug 1635 van gewapend beton voor de Amstelveenlijn. Bij een herinrichting in 2007 werden de wanden opgefleurd door een kunstwerk ontworpen door architect Nienke van de Lune en Nathalie van Landsbergen. Zij lieten over de volle lengte van de passage in vierkante blokjes een silhouet van een stad zien in lichte tinten groen (natuur), grijstinten (bebouwing) en blauw (lucht). In de weergegeven lucht is dan nog een aantal (in vergelijking) zeer grote vogels te zien, juist donkerkleurig weergegeven. Het vormde destijds een geheel met een uitzicht op een bergachtig landschap, dat afgebeeld was op een glaswand aan de zuidkant van het station. Een grote wijziging vond plaats in 2011/2012 toen de passage meer winkels kreeg en ook duidelijker aangegeven in- en uitgangen. Daarbij sneuvelde ook de glaswand met berglandschap. Ook in de jaren twintig van de 21e eeuw zal de omgeving en het station veranderen. Het station wordt dan weer uitgebreid in het kader van het ontlasten van Station Amsterdam Centraal. De Minervapassage volgt die ontwikkeling en wordt tweemaal zo breed (40 meter) en krijgt voor de verwerking van passagiers assistentie van de Brittenpassage, die westelijk van het station komt te liggen. De omgeving gaat voor jaren op de schop in verband met de Zuidasdok (de Rijksweg 10 gaat hier ondergronds). Volgens schattingen moeten beide passages in 2030 250.000 reizigers per dag verwerken, in de jaren tien was dat nog 80.000 reizigers voor alleen deze passage.

Het World Trade Center (WTC) is een commercieel centrum op de Zuidas in Amsterdam (Nederland) met meer dan 144.000 m² kantoorruimte.

De toren Viñoly aan het Gustav Mahlerplein maakt deel uit van het Mahler4-complex aan de Zuidas te Amsterdam. De toren was het eerste gerealiseerde ontwerp in Europa voor de Zuid-Amerikaanse architect Rafael Viñoly. De constructie van deze 95 meter hoge kantoortoren bestaat uit een staalskelet en een betonkern voor de stabiliteit. Kenmerkend voor het gebouw zijn de in de gevel 'gekerfde' vluchttrappen en de ver uitstekende verticale vliesgevelprofielen. Het is een van de hoogste gebouwen aan de Zuidas.

Het Zuidplein in Amsterdam-Zuid is het voorplein van het station Amsterdam Zuid. Het plein ligt in het Zuidas-gebied. Aan de andere kant van het Station Zuid ligt het Gustav Mahlerplein. Het plein was al in 1917 in het plan Zuid gepland door H.P. Berlage als een groot voorplein van een groot Zuiderstation. Pas 61 jaar later, op 20 december 1978 werd het laaggelegen plein met de opening van de Schipholspoorlijn in gebruik genomen als eindlus van tram 5, binnen deze lus bevond zich een busstation voor stad en streek. Oorspronkelijk had het plein geen naam maar later werd het plein officieus het "Eduard van Beinumplein" genoemd, naar de nabijgelegen Eduard van Beinumstraat, vernoemd bij raadsbesluit van 13 september 1972 naar de dirigent Eduard van Beinum. In 1990 werd de tramlus in verband met de verlegging en verlenging van lijn 5 naar Amstelveen verlaten maar het busstation bleef bestaan. Hierbij werd naderhand een van de oorspronkelijk twee opritten naar de Strawinskylaan verwijderd. Het busstation moest echter rond 2000 verdwijnen en verhuizen naar de gewone rijweg op de Strawinskylaan omdat in de periode 2002-2004 het plein zowel aan de oostkant als aan de westkant werd ingekrompen voor uitbreidingen van het WTC. Het overgebleven plein kreeg de naam Zuidplein en werd een voetgangersgebied, gelegen tussen Station Zuid en de Strawinskylaan omgeven door het World Trade Center en het Atrium.

De Fietsenstalling Mahlerplein is een ondergrondse fietsenstalling in Amsterdam-Zuid. Met de bouw van fietsenstalling onder het Gustav Mahlerplein in het gebied van de Zuidas werd een voorschot genomen op de ontwikkeling van het gebied rondom Station Amsterdam Zuid tot een groter verkeersknooppunt. Om te voorkomen dat fietsen van forenzen etc. gestald werden in de openbare ruimte werden ondergrondse fietsenstallingen in de omgeving gebouwd. Met Fietsenstalling De Vijfhoek en Fietsenstalling Zuidplein (beide ten noorden van het station) vormt de zuidelijk gelegen Fietsenstalling Mahlerplein de gelegenheid die openbare ruimten vrij te houden van allerlei rijwielen en de veiligheid en beheermogelijkheden te vergroten. ZJA ontwierp in 2014 samen met Ballast Nedam een ondergrondse fietsenstalling voor 3000 fietsen. Het plan werd echter niet gerealiseerd. Het ontwerp van Paul van der Ree (specialist in stallingen) van StudioSK, onderdeel van Movares, werd in samenwerking met de Koninklijke BAM Groep wel uitgevoerd. Het werd uitgevoerd in het kader van het project Zuidasdok. De fietsenstalling kon op 11 juli 2016 in gebruik worden genomen. Een vrij ontwerp was het echter niet. Vanwege de projectstructuur van Zuidasdok lag de ruimte-indeling boven de grond al vast, net zoals de plekken waar in- en uitgangen moesten komen. In de ruimte onder het plein wisten de ontwerpers een langgerekte ruimte van 100 bij 30 meter te plaatsen. In eerste instantie dacht men aan een bibliotheekstructuur (centrale gang leiden naar de haaks daarop staande rekken), maar dat verhoogde de veiligheid en overzichtelijkheid niet. Daarop werd gekozen voor een vanuit de roltrottoirs te bereiken centraal gelegen landingsplatform met toezichtkantoortje, dat aangegeven is door een verlichte ring in het plafond en afbeeldingen van componisten op de zuilen. Om dat uitzicht te vergroten staan op dat platform alleen fietsrekken op de grond. Vanuit dat platform zijn dan de fietsenrekken te bereiken van twee verdiepingen hoog. Nadat de paalfundering geslagen was, werd eerst het dak gebouwd, zodat werkzaamheden boven de grond door konden gaan. Vervolgens werd de grond onder het dak afgegraven en de vrijgekomen volgebouwd. Tegelijkertijd werd er gebouwd aan een wateropvangreservoir van 750 m³ en een compleet leidingensysteem.

Het Gustav Mahlerplein is een plein annex voetgangersgebied in Amsterdam-Zuid. Het plein werd op 17 december 2002 vernoemd naar componist/dirigent Gustav Mahler. Alle straten en plein in de buurt zijn vernoemd naar componisten.

De Ito-toren is een honderd meter hoog gebouw in de Amsterdamse Zuidas. Het kantoorgebouw is onderdeel van het complex Mahler4 en draagt binnen het complex de code 1AH. De bouw was onderdeel van de eerste bouwfase van het complex en vond plaats tussen september 2002 en juni 2005. De top van het gebouw werd in juni 2004 bereikt. De ontwikkelaars van de Ito-toren waren G&S Vastgoed, Fortis Vastgoed Ontwikkeling en ING Real Estate. Toyo Ito, naar wie het gebouw vernoemd is, en zijn architectenfirma waren de architect, maar ook ZZDP Architecten was bij het ontwerp betrokken. Het bedrijf Van der Vorm werd als ingenieur ingeschakeld. In december 2002 verkocht ontwikkelaar G&S Vastgoed de Ito-toren voor ruim €133,5 miljoen aan Commerz Grundbesitz-Investmentgesellschaft (CGI), een onderdeel van Commerz Real. CGI kocht tegelijkertijd het kantoorgebouw SOM, dat ook deel uitmaakt van Mahler4, en de parkeergarage. CGI was als belegger net als de drie ontwikkelaars sinds 1999 bij de ontwikkeling van Mahler4 betrokken. Eind 2013 onderhandelde eigenaar Commerz Real met Tishman Speyer over de verkoop van het gebouw, maar het kwam niet tot een overeenkomst. Op 15 april 2014 kocht het Duitse bedrijf Union Investment de Ito-toren samen met het kantoorgebouw SOM. Commerz Real ontving €172,8 miljoen voor de verkoop van de Ito-toren, wat €200.000 meer was dan de door een taxateur ingeschatte waarde. De Ito-toren telt 25 bovengrondse en daarnaast twee ondergrondse verdiepingen. De oppervlakte van de afdruk van het kantoorgebouw bedraagt ongeveer 2.600 m². De dragende delen van de Ito-toren zijn van gewapend beton en het gebouw beschikt over een stalen skelet. Het exterieur van de Ito-toren is hoekig en bevat gaten. De gevel wordt gekenmerkt door horizontaal lopende ramen en door aluminium panelen, die zich tussen die rijen van ramen bevinden. Binnen het gebouw bevinden zich vier vides. De Ito-toren heeft een vloeroppervlakte van ruim 38.000 m². Een deel van de begane grond wordt in beslag genomen door het bedrijfsrestaurant. De belangrijkste huurder is advocatenkantoor Houthoff, dat eind november 2013 zijn huurcontract met tien jaar heeft verlengd. Het advocatenkantoor huurt een vloeroppervlakte van 12.500 m². Andere huurders omvatten ABN AMRO, Accenture, Vibe Group, BearingPoint, Edelman en Trafigura. Ook Icesave had een kantoor in de Ito-toren.

Streets of the World is een openbare fototentoonstelling van Jeroen Swolfs. Swolfs fotografeerde gedurende zeven jaar straatbeelden uit 195 hoofdsteden van de wereld, behalve op plaatsen waar dat om militaire redenen niet was toegestaan (b.v. Tsjaad). Hij hanteerde daarbij de filosofie dat juist de hoofdsteden van landen ontmoetingsplaatsen zijn van de algehele bevolking van het bijbehorende land, maar ook vaak van bezoekers van dat land. De foto’s werden in maart 2019 in een 230 meter lange galerij geplaatst op een schutting. Die schutting schermt het bouwterrein van de Brittenpassage af van de kantoorgebouwen langs de Arnold Schönberglaan aan de Zuidas van Amsterdam-Zuid. Het scherm is geplaatst tussen de Parnassusweg en het Gustav Mahlerplein ten zuiden van Rijksweg 10/Ringweg-Zuid. Bezoekers kunnen ongestoord over de Schönberglaan wandelen, want ter begeleiding van het traject is het gebied tot woonerf verklaard (langzaam verkeer gaat voor snelverkeer) maar over de volle lengte van de tentoonstelling is ook een zebrapad aangelegd. De foto van Amsterdam (The Netherlands) hangt tussen Nassau (The Bahamas) en Lhasa (Tibet) en laat twee boogbruggen over grachten zien. De fototentoonstelling trekt de wereld over. Al eerder was ze te zien in Zaandam, Dubai, vanaf mei 2019 op Canary Wharf in Londen. De foto’s zijn terug te vinden in het gelijknamige boek, dat in 2017 verscheen bij uitgeverij Terra (ISBN: 9789089897459)

Brug 863 is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid, buurt Zuidas Noord.

De Strawinskylaan is een verhoogde straat in stadsdeel Zuid in Amsterdam. De laan is per raadsbesluit van 13 september 1972 vernoemd naar de Russische componist Igor Stravinsky (1882-1971). Het bijbehorend voet- en fietspad Strawinskypad ligt op maaiveldniveau ten noorden van de laan. Na de opening verdween het doorgaande verkeer uit de noordelijk gelegen Prinses Irenestraat die een woonstraat werd. De straat functioneert sinds 2000 als bus en sinds 2007 ook als tramstation van station Amsterdam Zuid. De Strawinskylaan is de belangrijke verbindende factor in de naar het straat vernoemde projectgebied Strawinsky als onderdeel van project Zuidas, een hoogstedelijk centrumgebied voor Amsterdam.

De Brittenpassage is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het totale complex kent een geplande einddatum voor 2027. Deze passage zal in de toekomst dienen als onderdoorgang van de Schiphollijn en Metrolijn 50 en 51 ten westen van Station Amsterdam Zuid. De passage is vernoemd naar de Benjamin Brittenstraat, die uitkomt op de passage. De bouwwerkzaamheden voor de betonnen bouwconstructie van 70 meter lang, 15 meter breed en 2 meter dik met zijwanden vinden plaats op een terrein tussen de zuidelijke baan van de Rijksweg 10 en de Arnold Schönberglaan tussen het Gustav Mahlerplein en de Parnassusweg.