Strawinskylaan

Brug 863 is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid, buurt Zuidas Noord.

Het Prinses Amaliaplein is een plein in Amsterdam-Zuid. Het plein is al te zien op Plan Zuid van Hendrik Petrus Berlage uit 1917. Het vormt het sluitstuk van de Minervalaan richting het Zuiderstation. Het zou echter nog jaren duren voordat de stad dit punt bereikte, maar de grondtekening is eigenlijk nauwelijks veranderd. Op dat uitgetekende plan is een open ruimte te zien in de vorm van een vijfhoek. In de loop der jaren verschenen er dan gebouwen, waarbij ten zuiden van de Prinses Irenestraat geheel andere bebouwing (kantoren) staat dan ten noorden (luxe stadsvilla’s). Dat leverde weliswaar een vierkant op, maar de inrichting van de plein kreeg opnieuw de vorm van een vijfhoek met een van de punten wijzend naar het Zuidplein. Het leverde de plaatselijk bijnaam voor dit plein op: De Vijfhoek. Naar het zuiden toe sluit het middels brug 863 (hier dus een tunnel) met daarop de Strawinskylaan aan op het genoemde plein Zuidplein met daarachter liggend het Station Amsterdam Zuid. Door de almaar toenemende bedrijvigheid in de buurt; het World Trade Center Amsterdam ligt aan het Zuidplein, en de verdere ontwikkeling van de Zuidas vond de gemeente het verstandig dit plein een officiële naam te geven: Prinses Amaliaplein. De naam De vijfhoek was namelijk nergens vastgelegd en dus ook niet vindbaar op digitale kaarten. Vastlegging van die naam kon toen al niet meer, doordat op dat plein de in- en uitgang kwam van een fietsenstalling (Strawinskyfietsenstalling van Wurck) en de vijfhoekige vorm daardoor verloren was gegaan. Het plein werd in 2018/2019 verder heringericht in overleg met de buurt.

Het Zuidplein in Amsterdam-Zuid is het voorplein van het station Amsterdam Zuid. Het plein ligt in het Zuidas-gebied. Aan de andere kant van het Station Zuid ligt het Gustav Mahlerplein. Het plein was al in 1917 in het plan Zuid gepland door H.P. Berlage als een groot voorplein van een groot Zuiderstation. Pas 61 jaar later, op 20 december 1978 werd het laaggelegen plein met de opening van de Schipholspoorlijn in gebruik genomen als eindlus van tram 5, binnen deze lus bevond zich een busstation voor stad en streek. Oorspronkelijk had het plein geen naam maar later werd het plein officieus het "Eduard van Beinumplein" genoemd, naar de nabijgelegen Eduard van Beinumstraat, vernoemd bij raadsbesluit van 13 september 1972 naar de dirigent Eduard van Beinum. In 1990 werd de tramlus in verband met de verlegging en verlenging van lijn 5 naar Amstelveen verlaten maar het busstation bleef bestaan. Hierbij werd naderhand een van de oorspronkelijk twee opritten naar de Strawinskylaan verwijderd. Het busstation moest echter rond 2000 verdwijnen en verhuizen naar de gewone rijweg op de Strawinskylaan omdat in de periode 2002-2004 het plein zowel aan de oostkant als aan de westkant werd ingekrompen voor uitbreidingen van het WTC. Het overgebleven plein kreeg de naam Zuidplein en werd een voetgangersgebied, gelegen tussen Station Zuid en de Strawinskylaan omgeven door het World Trade Center en het Atrium.

Het World Trade Center (WTC) is een commercieel centrum op de Zuidas in Amsterdam (Nederland) met meer dan 144.000 m² kantoorruimte.

2Amsterdam is een gebouwencomplex aan de Eduard van Beinumstraat in Amsterdam-Zuid. De twee gebouwen, voorheen aangeduid als De Tweeling of The Twins werden gebouwd op het terrein van een voormalig hoofdkantoor van de Nederlandse Middenstandsbank. Architect W.Th. Ellerman ontwierp voor deze plek, die tussen de Strawinskylaan en de Rijksweg 10 ligt, twee bijna identieke kantoortorens tussen het World Trade Center Amsterdam en kantoorcomplex Atrium. Het was een toevoeging aan het financieel centrum aan wat later de Zuidas zal worden genoemd. Vanaf 1989 werd er nog tegen de zin van de plaatselijke schoonheidscommissie gebouwd en in 1992 werden de gebouwen geopend. De torens van 68 en 76 meter hoog (respectievelijk 17 en 20 verdiepingen) kregen destijds de naam De Stibbe Torens mee, vernoemd naar de eerste gebruiker van de torens, advocatenkantoor Stibbe, die vanaf 1992 in beide torens gevestigd was. AkzoNobel (vanaf 2007) en andere firma’s traden op den duur op als medegebruiker van een van de torens. De torens vielen bij oplevering op vanwege hun witte kleur. Bovendien volgden ze een trend die begin 21e eeuw heerst in de Europese architectuur, namelijk dat ze de indruk wekken uit het lood te staan. De gevels die naar elkaar kijken leken daarbij een soort schild te hebben. Zowel Stibbe als AkzoNobel verlieten de torens om zich te vestigen aan de Beethovenstraat/Beethovenplein. Dat maakte de torens vrij voor een aanzienlijke verbouwing, waarbij de gelijkenis tussen de gebouwen zal verdwijnen. De westelijke toren wordt verhoogd en zal gaan dienen tot hotel. De oostelijke toren krijgt een geheel nieuw uiterlijk en behoudt haar kantoorfunctie, maar dan niet voor een gebruiker, maar voor meerdere. De plinten van beide gebouwen zullen zoveel mogelijk hetzelfde uitgevoerd worden, net als de glasgevels, zodat er toch enigszins sprake is van een ensemble. De verbouw vindt plaats onder begeleiding van KCAP-architecten en begon in najaar 2018. De verbouw zal 2,5 jaar in beslag nemen mede door de realisatie van ondergrondse parkeergarages. Er wordt daarbij gestreefd de gebouwen uiteindelijk te laten voldoen aan BREEAM Excellent.

De Minervapassage is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het is de voetgangerstunnel onder Station Amsterdam Zuid, die het Zuidplein en het Gustav Mahlerplein met elkaar verbindt. Ze werd vernoemd naar de Minervalaan. Het genoemde station stond als Zuiderstation al ingepland in Plan Zuid, midden jaren tien van de 20e eeuw, in die planning liep de Minervalaan door tot aan het station. Spoor kwam er echter pas in 1978, maar de Minervalaan reikte toen niet tot aan het station; de Strawinskylaan en het Zuidplein kwamen tussen de laan en station te liggen. Het station en de passage, die pas veel later haar naam kreeg, begonnen als een zeer eenvoudig uitgevoerde treinhalte. Het station werd opgetrokken in de middenberm van de Rijksweg 10/Ringweg Zuid en dus moesten er twee voetgangerstunnels komen onder beide rijbanen. Sindsdien kent de omgeving geen rust. Er kwamen (snel)trams en metro’s, zodat niet alleen het station steeds aanpassing behoefde maar ook de onderdoorgang. Zo werd in 1988 gebouwd aan de achtentwintig meter lange brug 1635 van gewapend beton voor de Amstelveenlijn. Bij een herinrichting in 2007 werden de wanden opgefleurd door een kunstwerk ontworpen door architect Nienke van de Lune en Nathalie van Landsbergen. Zij lieten over de volle lengte van de passage in vierkante blokjes een silhouet van een stad zien in lichte tinten groen (natuur), grijstinten (bebouwing) en blauw (lucht). In de weergegeven lucht is dan nog een aantal (in vergelijking) zeer grote vogels te zien, juist donkerkleurig weergegeven. Het vormde destijds een geheel met een uitzicht op een bergachtig landschap, dat afgebeeld was op een glaswand aan de zuidkant van het station. Een grote wijziging vond plaats in 2011/2012 toen de passage meer winkels kreeg en ook duidelijker aangegeven in- en uitgangen. Daarbij sneuvelde ook de glaswand met berglandschap. Ook in de jaren twintig van de 21e eeuw zal de omgeving en het station veranderen. Het station wordt dan weer uitgebreid in het kader van het ontlasten van Station Amsterdam Centraal. De Minervapassage volgt die ontwikkeling en wordt tweemaal zo breed (40 meter) en krijgt voor de verwerking van passagiers assistentie van de Brittenpassage, die westelijk van het station komt te liggen. De omgeving gaat voor jaren op de schop in verband met de Zuidasdok (de Rijksweg 10 gaat hier ondergronds). Volgens schattingen moeten beide passages in 2030 250.000 reizigers per dag verwerken, in de jaren tien was dat nog 80.000 reizigers voor alleen deze passage.

Station Amsterdam Zuid is een spoorweg- en metrostation in Amsterdam, in het stadsdeel Zuid, midden in het Zuidas-gebied. Het station ligt ingeklemd tussen de beide banen van Ringweg A10 (Zuid) waardoor verdere uitbreiding wordt bemoeilijkt. Het station ligt op het traject Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Duivendrecht – Weesp.

Zuid is een metrostation in Amsterdam direct naast het spoorwegstation Amsterdam Zuid.

De Brittenpassage is een kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het totale complex kent een geplande einddatum voor 2027. Deze passage zal in de toekomst dienen als onderdoorgang van de Schiphollijn en Metrolijn 50 en 51 ten westen van Station Amsterdam Zuid. De passage is vernoemd naar de Benjamin Brittenstraat, die uitkomt op de passage. De bouwwerkzaamheden voor de betonnen bouwconstructie van 70 meter lang, 15 meter breed en 2 meter dik met zijwanden vinden plaats op een terrein tussen de zuidelijke baan van de Rijksweg 10 en de Arnold Schönberglaan tussen het Gustav Mahlerplein en de Parnassusweg.

Brug 1631 is een voormalig kunstwerk in Amsterdam-Zuid. Het kunstwerk werd aangelegd in de late jaren zeventig naar een ontwerp van Rijkswaterstaat. Het bouwwerk was ontworpen als metrotunnel in het traject van Station Amsterdam Zuid richting Buitenveldertselaan. Normaliter werden dergelijke kunstwerken ontworpen door de Dienst der Publieke Werken. Deze tunnel werd echter gebouwd onder de zuidelijke baan van de Rijksweg 10 / Ringweg-Zuid en onder de Schiphollijn, die onder beheer zijn van Rijkswaterstaat. Na het besluit in 1975 om na voltooiing van de Oostlijn geen nieuwe metrolijnen meer aan te leggen, werd de tunnel toch gebouwd, en het traject met de onderdoorgang kreeg de bijnaam Amstelveenboog. De tunnel bleef na de bouw meer dan 10 jaar ongebruikt. Na het besluit tot aanleg van sneltramlijn 51 werd deze ontdaan van groen dat in de loop der jaren in de tunnel was gegroeid. In 1990 kwam de tunnel in gebruik voor sneltramlijn 51 en tramlijn 5 tussen Station Zuid en Amstelveen. Volgens de oorspronkelijke plannen zou lijn 5 via de Strawinskylaan rijden. Omdat deze lijn een halte tussen de perrons van lijn 51 op Station Zuid kreeg, werd deze ook door de tunnel geleid. Het bouwwerk was inclusief paalfundering van gewapend beton. Op 1 mei 2008 verdween tramlijn 5 uit de tunnel om op het hooggelegen station plaats te maken voor de bouwwerkzaamheden voor metrolijn 52. Lijn 5 werd (alsnog) verlegd over de Strawinskylaan en Parnassusweg naar de Buitenveldertselaan, met een nieuwe tramhalte onder het spoorwegviaduct. Ten zuiden van de tramtunnel vond in de loop der jaren een aantal ongevallen plaats met voetgangers en fietsers. Deze verkeersdeelnemers zagen bij de oversteekplaats met name de sneltrams nauwelijks aankomen, terwijl de sneltrambestuurder dacht dat hij of zij een vrije baan had. De overgang kreeg na verloop van tijd het uiterlijk van een spoorwegovergang, echter zonder spoorwegbomen. Op 3 maart 2019 viel het doek voor de tunnel. In verband met werk aan het Zuidasdok werd aan de westkant van Station Amsterdam Zuid gewerkt aan de nieuwe Brittenpassage. De gehele Amstelveenboog moest daarvoor wijken; de tunnel werd ontmanteld en de overgebleven ruimte opgevuld met aarde. Ten oosten van Station Zuid blijft nog wel een metrobrug in de buurt liggen, de Parnassuswegmetrobrug. Ter vervanging van Sneltramlijn 51 kwam er een metrolijn 51, die werd verlegd naar de Isolatorweg. Tramlijn 5 (en van 27 mei 2019 t/m 6 november 2020 ook lijn 6) bleven naar Amstelveen rijden over het tracé via de Strawinskylaan en Parnassusweg. Het restant van de ontmantelde tunnel verdween op 1 juni 2020 na werkzaamheden onder de zuidelijke spoorbaan en autorijbaan.

De toren Viñoly aan het Gustav Mahlerplein maakt deel uit van het Mahler4-complex aan de Zuidas te Amsterdam. De toren was het eerste gerealiseerde ontwerp in Europa voor de Zuid-Amerikaanse architect Rafael Viñoly. De constructie van deze 95 meter hoge kantoortoren bestaat uit een staalskelet en een betonkern voor de stabiliteit. Kenmerkend voor het gebouw zijn de in de gevel 'gekerfde' vluchttrappen en de ver uitstekende verticale vliesgevelprofielen. Het is een van de hoogste gebouwen aan de Zuidas.

Streets of the World is een openbare fototentoonstelling van Jeroen Swolfs. Swolfs fotografeerde gedurende zeven jaar straatbeelden uit 195 hoofdsteden van de wereld, behalve op plaatsen waar dat om militaire redenen niet was toegestaan (b.v. Tsjaad). Hij hanteerde daarbij de filosofie dat juist de hoofdsteden van landen ontmoetingsplaatsen zijn van de algehele bevolking van het bijbehorende land, maar ook vaak van bezoekers van dat land. De foto’s werden in maart 2019 in een 230 meter lange galerij geplaatst op een schutting. Die schutting schermt het bouwterrein van de Brittenpassage af van de kantoorgebouwen langs de Arnold Schönberglaan aan de Zuidas van Amsterdam-Zuid. Het scherm is geplaatst tussen de Parnassusweg en het Gustav Mahlerplein ten zuiden van Rijksweg 10/Ringweg-Zuid. Bezoekers kunnen ongestoord over de Schönberglaan wandelen, want ter begeleiding van het traject is het gebied tot woonerf verklaard (langzaam verkeer gaat voor snelverkeer) maar over de volle lengte van de tentoonstelling is ook een zebrapad aangelegd. De foto van Amsterdam (The Netherlands) hangt tussen Nassau (The Bahamas) en Lhasa (Tibet) en laat twee boogbruggen over grachten zien. De fototentoonstelling trekt de wereld over. Al eerder was ze te zien in Zaandam, Dubai, vanaf mei 2019 op Canary Wharf in Londen. De foto’s zijn terug te vinden in het gelijknamige boek, dat in 2017 verscheen bij uitgeverij Terra (ISBN: 9789089897459)