Overval op het Huis van Bewaring I te Amsterdam (14-15 juli 1944)

Op 1 mei 1944 vond onder leiding van Gerrit van der Veen een mislukte overval plaats om kopstukken van de Illegaliteit uit het Huis van Bewaring I aan de Weteringschans te Amsterdam te bevrijden.

Het Huis van Bewaring aan het Kleine-Gartmanplantsoen 14 te Amsterdam (tussen de Weteringschans en het Leidseplein), beter bekend als Weteringschans, werd in 1850 gebouwd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het een beruchte gevangenis waar onder meer Anne Frank en haar familie hebben gezeten nadat ze waren verraden. Verzetsleiders Gerrit van der Veen en Johannes Post zijn beiden na mislukte overvallen op het Huis van Bewaring (respectievelijk op 1 mei 1944 en op 15 juli 1944) opgepakt en gefusilleerd. De gevangenis is 1979 gesloten en herbestemd.

De Balie is een Nederlandse organisatie die onafhankelijke journalistieke programma's over kunst, cultuur en politiek produceert. De Balie is gevestigd aan het Kleine-Gartmanplantsoen 10, bij het Leidseplein in Amsterdam, en heeft drie theaterzalen, een bioscoop en een café-restaurant.

De Gedenksteen voor het voormalig Huis van Bewaring, ook wel Gedenksteen 4 mei genoemd, is een kunstwerk te Amsterdam-Centrum. De plastiek is ontworpen door architect Pieter Zaanen, hij was verantwoordelijk voor de nieuwbouw rond 1990 aan het Max Euweplein. Het beeld staat aan een apart liggend deel van het plein aan de zijde van het Kleine-Gartmanplantsoen, direct achter de aldaar gesitueerde Grieks aandoende poort.

Het Kleine-Gartmanplantsoen is een plein en plantsoen in Amsterdam-Centrum. Het ligt tussen het Leidseplein, waarvan het vaak als deel wordt aangezien, in het noorden en de Weteringschans in het zuiden.

De ondergrondse fietsenstalling Leidseplein is een fietsparkeergarage aan het Leidseplein en gelegen onder het Kleine-Gartmanplantsoen in Amsterdam. De aanleg maakte onderdeel uit van de herinrichting van het Kleine-Gartmanplantsoen en de vernieuwing van het Leidseplein en omgeving. De stalling werd op 28 mei 2021 geopend.

Tranen voor het verzet ofwel Twee tranen is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. De twee tranen van glas op een blauwe plaat is een schepping van Bernard Heesen. Heesen gaf met de tranen het leed veroorzaakt door de Tweede Wereldoorlog weer. Het werk hangt in een van de doorgangen van het Max Euweplein. Dat plein is aangelegd op de terreinen van het voormalige Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Dat gebouw werd tijdens de bezetting door Nazi-Duitsland door de Sicherheitsdienst en Gestapo gebruikt. Onder de tranen is een verklarende tekst te vinden: Dit gebouw, het voormalige Huis van Bewaring, werd tijdens deDuitse bezetting door de SD en Gestapo gebruikt voor politiekegevangenen. Voor velen was dit het eerste station op de weg naarconcentratiekampen, Duitse gevangenissen en plaatsen waar zij,die zich tegen bezetter te weer stelden, ter dood werden gebracht.In 1944 zijn twee overvallen op dit gebouw gepleegd in eenpoging hen te bevrijden. De eerste overval stond onder leiding vanGerrit Jan van der Veen. De tweede werd geleid door Johannes Post. De Tranen voor het verzet werd op 25 februari 1993, toen ook de Februaristaking werd herdacht, door burgemeester Ed van Thijn onthuld in aanwezigheid van de weduwen van Dirk Walda (lid van het comité Februaristaking bij de Ford-fabrieken) en Gerrit Jan van der Veen. De gedenkplaat werd vervolgens geadopteerd door het Amsterdams Lyceum, dat gedurende de bezetting zowel mensen verloor na vergelding na een verzetsactie alsook 92 leerlingen aan de Jodenvervolging. Sommigen van die slachtoffers waren in deze gevangenis opgesloten geweest. Op dezelfde dag kregen straat in Geuzenveld-Slotermeer, die naar verzetsmensen waren vernoemd nieuwe straatborden met meer uitleg over hun acties. In de directe omgeving in die (onder)doorgang staat de Gedenksteen voor het voormalig Huis van Bewaring van Pieter Zaanen, de architect van de gebouwen rondom het Max Euweplein.

Blauw Jan is een verzameling bronzen beelden geplaatst op het Kleine-Gartmanplantsoen. De maker is Hans van Houwelingen.

De Leidsebuurt is een buurt in het centrum van Amsterdam en een bekend uitgaansgebied.

Diversity in bureaucracy is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het kunstwerk bestaat uit twee gebouwhoge muurschilderingen van de hand van Judith de Leeuw, indertijd 26 jaar oud. Ze wilde door middel van de schildering wijzen op klassenongelijkheid en verborgen racisme tegenover saamhorigheid. Ze liet zich daarbij inspireren door bijvoorbeeld de Black Lives Matter-beweging, de documentaireserie Klassen van HUMAN uit 2020/2021 en het etnisch profileren door de Belastingdienst. De Leeuw beeldde tweemaal een door haar ondervraagde Surinaamse ballerina af, die door haar bewegingen allerlei gemeentelijk documenten en nota’s de lucht in laat dwarrelen. Bijzonder aan de schildering is dat er verf is toegepast die lucht reinigt (Airlite-verf). Het werk kwam voort uit de vraag van de Gemeente Amsterdam om haar muurschildering van Amy Winehouse (Fokke Simonszstraat) opnieuw te zetten. Deze mural uit 2016 was door diezelfde gemeente witgekalkt, maar de buurt bleef vragen om terugkeer. In overleg met de gemeente kon ze haar beeltenis weer over de inmiddels geplaatste tags schilderen, maar de afbeelding zou ze dan na maximaal drie jaar weer moeten overschilderen. Ze voelde daar niets voor, tegelijkertijd brak de coronapandemie uit en zat De Leeuw thuis met een infectie. Desalniettemin ging ze op zoek naar een nieuwe plaats voor een muurschildering en vond die op de zuidwand van het Kleine-Gartmanplantsoen. Woningbouwvereniging De Alliantie ging akkoord. De subsidieaanvraag bij het Amsterdams Fonds voor de Kunsten leverde de afgebeelde muurschildering. Hij werd op 24 maart 2021 onthuld door wethouder Touria Meliani in bijzijn van de kunstenaar. Het werk volgde op een muurschildering in Rome (Outside in voor de lhbtq-gemeenschap). Het werd opgevolgd door een nog grotere mural op een muur van een ziekenhuis in Padua (35 bij 40 meter).

Het Pathé City is een bioscoop van Pathé aan het Kleine-Gartmanplantsoen 15-19 in Amsterdam, op 40 meter van het Leidseplein en schuin tegenover De Balie. De bioscoop is gevestigd in het City Theatergebouw, een theatergebouw uit 1935. Aanvankelijk was het opgezet met een enkele grote theaterzaal. De eerste film die in de bioscoop draaide was Episode van regisseur Walter Reisch met in de hoofdrol Paula Wessely. In de jaren vijftig was City een populair uitgaanscentrum. De nadruk lag op films van MGM en Disney. De bioscoop had de beschikking over een orkestbak met het City Theater Orkest dat onder leiding van dirigent Lex van Weren voorafgaand aan de film muziek verzorgde. Sinds 1995 is bioscoopketen Pathe de eigenaar. Begin 2007 werd het gebouw gesloten voor een grootscheepse verbouwing. Op 31 januari 2007 vond de voorlopig laatste reguliere voorstelling plaats en van 18 tot 25 april 2007 was de bioscoop gastheer van het 23e Amsterdam Fantastic Film Festival. Op 2 december 2010 openden de deuren opnieuw, met zeven zalen voor arthousefilms.

Het City Theater is een theatergebouw aan het Kleine-Gartmanplantsoen in Amsterdam-Centrum. Bij oplevering in 1935 bestond het uit een grote kwartcirkelvormige zaal met balkon voor in totaal 1.800 personen met een orkestbak en toneeltoren, buiten zichtbaar aan de rechtervoorzijde. In de jaren zeventig van 20e eeuw is de theaterzaal opgesplitst in meerdere kleinere bioscoopzalen. Na een verbouwing in 2007 is het exterieur teruggebracht naar de oorspronkelijke staat. In het gebouw bevinden zich bioscoop Pathé City, een restaurant en een casino.