Watergraafsmeer

De Gerrit Molbrug (brug 2171) is een voetgangersbrug in Watergraafsmeer, Amsterdam. De brug dateert uit het begin van de 21e eeuw toen Park Frankendael een opknapbeurt kreeg. Het was in de loop der jaren vervallen, zodat het gebied heringericht werd en ook een nieuw afwateringssysteem kreeg. Om wandelpaden te houden in het park werden diverse bruggen gelegd. Deze brug is ontworpen door Haasnoot Bruggen, die tal van met name houten bruggen in Amsterdam ontwierp en plaatste. De brug in vernoemd naar Gerrit Johannes Mol (Amsterdam, 22 januari 1894 – aldaar, 25 november 1971), een gemeenteambtenaar en heemkenner. Hij kwam in 1913 in dienst bij de gemeente Amsterdam (Gemeenteblad). Hij was er o.a. stenograaf/hoofdcommies bij raadszittingen. De jonge Willem Drees was even collega van hem. Hij had zitting in de Commissie voor Heemkunde Amsterdam, was medeoprichter en bestuurslid van Ons Amsterdam. Voor zijn werkzaamheden werd hij benoemd tot ridder in de Orde van Oranje Nassau. Zijn laatstbekende adres is de Meester P.N. Arntzeniusweg, die eveneens in de Watergraafsmeer ligt. De brug, tot 2016 alleen aangeduid met brug 2307 (omgenummerd tot 2171) maar toen op een verzoek uit de bevolking vernoemd, is gelegen in de heemtuin van Park Frankendael. Zij is gelegen over een binnenwater in dat park. De brug bestaat uit houten liggers op stalen frame met slechts aan een kant leuningen. Het uiterlijk bestaat uit een zigzagvorm.

Sequence V of Horizontaal beeld is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost, Watergraafsmeer. Het is een creatie van Henk van Bennekum uit 1987 dat is gelegen in een groenstrook langs de Hugo de Vrieslaan ter hoogte van de Pasteurstraat. Het laat een aantal piramides zien, die steeds minder hoog worden, maar vanwege de gelijke breedte steeds langer (of van de andere kant piramides die steeds hoger worden). Het gevaarte meet 55 bij 2 bij 2 meter (lengte, breedte, hoogte). Het is van thermisch verzinkt staalplaat. Van Bennekum liet zich mede inspireren door de lengtewerking van beeld in verhouding tot de groenstrook en het ritme van de aangeplante bomen.

Frankendael in de Watergraafsmeer is een van de twee overgebleven buitenplaatsen in Amsterdam (de andere is Amstelrust). Het huis, aan de Middenweg 72, werd gebouwd aan het einde van de 17e eeuw. Het is een rijksmonument, en eigendom van de gemeente Amsterdam.

De Steen van Rosetta is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost. Deze versie van de Steen van Rosetta is het werk van kunstenaar Dirk Müller. Het werd in 1979 geplaatst in Park Frankendael. Het werk bestaat uit een grote kei, die aan een zijde glad is gepolijst. Op die vlakke kant is een metalen plaat bevestigd met daarop een inscriptie in gefantaseerde runetekens. De steen staat langs een voetpad in de heemtuin van Park Frankendael en is deels door de flora overwoekerd. Müller ontwierp meerdere steenplastieken waarbij hij een van de zijden glad polijste.

De Emmakerk, sinds 1999 na fusie van twee kerkgemeenten Kerkelijk Centrum De Bron, is een bouwwerk in Amsterdam-Oost. De kerk is gewijd aan Emma van Waldeck-Pyrmont.

Bacchus is een artistiek kunstwerk in Park Frankendael, Amsterdam-Oost. Het betreft een hardstenen beeld van Bacchus, god van de wijn. De maker is niet bekend. Het beeld zou geplaatst zijn toen Jan Gildemeester hier vanaf 1759 woonde. Het landgoed ging in 1779 over in handen van zijn zoon Jan Gildemeester Jansz.. Het beeld staat samen met het beeld van Ceres vermoedelijk afgebeeld op een prent van Gerrit Lamberts uit circa 1817. Het beeld is sinds 13 mei 1992 een rijksmonument. In het rijksmonumentenregister wordt het omschreven als een hardstenen manshoog tuinbeeld, waarbij Bacchus een kroon heeft van druivenranken. In de linkerhand heeft hij een bokaal met druiven. Het beeld staat op een hardstenen kubusachtige sokkel met ingezwenkte vlakken, die zich booggewijs verjongen.

Ceres (met korenschoof) is een kunstwerk in Amsterdam-Oost, Park Frankendael. Het betreft een hardstenen beeld van Ceres, god van de akkerbouw. De maker is niet bekend. Het beeld zou geplaatst zijn toen Jan Gildemeester hier vanaf 1759 woonde. Het landgoed ging in 1779 over in handen van zijn zoon Jan Gildemeester Jansz.. Het beeld, als ook het beeld van Ceres, staat afgebeeld op een prent van Gerrit Lamberts uit circa 1817. Het beeld is sinds 13 mei 1992 een rijksmonument. Het is omschreven als een hardstenen manshoog tuinbeeld, waarbij Ceres met korenschoof tegen de linker heup; ze heeft een kroon van korenaren. Het beeld staat op een hardstenen kubusachtige sokkel met ingezwenkte vlakken, die zich booggewijs verjongen.

Anachoreoo is een kunstwerk in Amsterdam-Oost. Het is een constructie van kunstenaar Berend Strik en is geplaatst in/boven Park Frankendael. Strik liet zich inspireren door folly’s, een normaal verschijnsel in de 18e en 19e eeuw bij buitenplaatsen. De constructie is dan ook te vinden nabij de voormalige buitenplaats Frankendael, enig overgebleven buitenplaats in de voormalige gemeente Watergraafsmeer. Omdat het gebouwtje onbereikbaar is, gaf de kunstenaar het de typering kluizenaarswoning mee. Echter in dit huisje kan niet gewoond worden; het bestaat alleen uit de ribben van een huisconstructie. Ander detail is dat normaliter open gevelvlakken, de ramen en deuren, hier juist dicht zijn (staalplaat). De titel verwijst naar Antonius van Egypte, die de bijnaam Anachoreet kreeg (Anachoreoo betekent uitwijken of afwenden). Anachoreoo is een overblijfsel van een tentoonstelling in 2015 van allerlei folly’s in Park Frankendael. Onder de andere kunstenaars bevonden zich Maze de Boer, Giny Vos en Atelier Van Lieshout. Frankendael heeft ook een echt oude folly; een kloostertje omgebouwd tot ruïne, staande op een van de eilandjes.

Neptunus, Amphitrite en Arion is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost.

De Toegangspoort Frankendael is een bouwwerk in Amsterdam-Oost. Toen de familie Gildemeester hier begin 18e eeuw woonde, stond Huis Frankendael aan de Middenweg in Watergraafsmeer. Tussen huis en weg liep een afwateringstocht met daarover een brugconstructie, zoals te zien is op een prent van Daniël Stopendaal uit 1725. Dat wordt in 1783 anders. De afwateringstocht wordt afgedamd en er komt een toegang aan de weg. De dam wordt gevormd door keermuren van baksteen. Daarop wordt een houten poort gezet in de Lodewijk XVI-stijl, als een soort triomfboog. De poort bestaat uit twee houten pijlers met blokmotief en pilasters met aan de bovenzijde Ionische kapitelen. Op de pijlers rust de dekbalk met daarop in het verlengde van de pijlers vaasvormige objecten. Daartussen bevindt zich een klokvormig stuk. Aan de zijde van de Middenweg laat het de naam van het buitenverblijf zien Frankendaal/Frankendael met daarboven een buste van Mercurius. Aan de zijde van het huis is te lezen MDCCLXXXIII met daarboven het familiewapen van Gildemeester, een gebogen geharnaste mannenarm met gehandschoende hand met doodsbeen. Aan deze pijlers hangt het centrale hek als ook twee houten vleugelstukken met elk een pijler. De hek is uitgevoerd uit twee houten rechthoekige klaphekken met aan de bovenzijde guirlandeachtige constructies.. De pijlers van de vleugelstukken worden aan de bovenzijde afgesloten met houten pijnappels. De vleugelstukken dragen hekwerken van spijlen. Alle pijlers rusten op hardstenen sokkels. Een foto uit 1943 laat Frankendaal zien; bij een restauratie rond 1952 werd dat gewijzigd in het historiserende Frankendael. Het bouwwerk werd op 13 mei 1992 opgenomen in het monumentenregister.

De Frankendaelbrug (brug 217) is een vaste brug in Amsterdam-Oost. De verkeersbrug, waarover ook tramlijn 9 en buslijn 41 en een nachtbus rijden, heeft de vorm van een duiker. Ze is gelegen in de Middenweg en overspant de Molenwetering. Een eerste brug alhier zou stammen uit 1923, die bekostigd werd door het kerkbestuur van de R.K. Parochie der H.H. Martelaren van Gorcum, die hier de Hofkerk liet bouwen. In 1930/1931 werd die brug vernieuwd en meteen verbreed voor een prijs van 15.000 gulden. Die brug was van de hand van het bureau Dienst der Publieke Werken met bruggenarchitect Piet Kramer. In circa 1951 moest de brug opnieuw aangepast worden, Kramer begeleidde de vernieuwing. De brug draagt duidelijk zijn signatuur; zij is gebouwd in de Amsterdamse Schoolstijl, veel baksteen met toepassing van Kramers granieten sluitstenen. Vanaf de waterkant gezien zijn de bakstenen horizontaal gemetseld, vanaf de verkeerskant verticaal. De brugleuningen zijn sober gehouden. Origineel zou de brug ook Kramers datumstenen hebben meegekregen “Anno 1931”. Aan de noordoostkant is de brug ingebouwd tussen aan twee aan het water staande woningen, de zuidwestkant is open terrein met in het noorden rijksmonument buitenplaats Frankendael waarnaar de brug is vernoemd, in het zuiden staat rijksmonument Emmakerk van Gijsbert Friedhoff. Op steenworp afstand ligt parallel aan deze brug brug 304 ook van Kramer.

Slag om het Watergraafsmeer is een educatief artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost. Het werk kwam tot stand na samenwerking van een aantal instanties in Watergraafsmeer, onderdeel van Oost. Zij wilden de verloren kennis over deze wijk in beeld brengen, maar ook de kennis van het vlechten van takken. Samen met wilgenkunstenaar Jan van Schaik werd de Slag op de Diemerdijk in beeld gebracht. Door gevlochten wilgentakken werd een aantal schepen uitgebeeld, al dan niet zinkend tijdens de slag die plaatsvond gedurende de Tachtigjarige Oorlog, toen de Watergraafsmeer nog daadwerkelijk een meer was. De eerste versie van het kunstwerk was te zien in de periode 27 maart 2011 tot november 2011. Het was destijds zo populair dat het nog een jaar verlenging kreeg. In 2020 kwam er een meer permanent exemplaar. Plaats van handeling is Park Frankendael in de Watergraafsmeer. De schepen zijn niet alleen educatief, maar kunnen ook gebruikt als speelobject (natuurspeelplaats) gebruikt worden. In 1920 woedde de “Slag om dé Watergraafsmeer”. Op 1 januari 1921 werd de tot dan toe zelfstandige gemeente Watergraafsmeer opgeslokt door gemeente Amsterdam