Gerardus Majellakerk (Amsterdam)

Obiplein 2 is een gebouw aan het Obiplein te Amsterdam-Oost. Het gebouw is sinds 12 december 2001 een rijksmonument. Het maakt deel uit van het monumentencomplex van de Gerardus Majellakerk met hoofdingang aan het Ambonplein. Het gebouw werd gebouwd als de pastorie en Vincentiushuis (hulpvereniging armen en behoeftigen) behorende bij de kerk. Het kerkbestuur had de benodigde grond in 1924 aangekocht van de gemeente Amsterdam. Het ontwerp voor dit gebouw kwam van architect Jan Stuyt, die ook verantwoordelijk was voor kerk, een zusterhuis en ook een school. Het kwartet gebouwen vulde de zuidelijke gevelwand van de Obistraat. De gehele noordelijke gevelwand van die straat werd in de periode 1978-1980 gesloopt om plaats te maken voor het Obiplein. De vier gebouwen van Stuyt bleven staan, maar kregen wel in de loop der jaren een andere bestemming. Stuyt ontwierp deze pastorie in de stijl van het rationalisme. Het wordt vanaf de hardstenen plint gevormd door drie bouwlagen met daarop een zolder onder een afgeplat puntdak. De eerste bouwlaag kan onderscheiden worden door de speklaag, maar daarboven gaat de gevel direct door naar een strook versieringen onder de bakgoot annex daklijst.Opvallend aan de voorzijde aan het Obiplein is de raamverdeling. Het rechter deel, dat overigens risaleert tegenover het linker deel, heeft een gangbare indeling van ruiten. Het linker deel laat een aparte ruitverdeling zien. Het trappenhuis wordt gemarkeerd door twee raamwerken, waarin glas-in-lood is verwerkt. Daartussen zijn twee hardstenen ornamenten geplaatst, geschikt voor tekst, maar onduidelijk is of die ooit geplaatst is.Verder naar links is een groot blind geveldeel te vinden waarin nog direct onder de sierstrook twee ramen. Onder dit rijksmonument is meebegrepen een bakstenen tuinmuur met rondbogen onder een ezelsrug. Het gebouw met muur werd onder andere tot rijksmonument verklaard vanwege de specifieke architectuur met nadruk op de katholieke kerkarchitectuur en de functie van het gebouw. Bovendien is het een wezenlijk onderdeel van het kerkcomplex. Ook in 2022 is het gebouw een welzijnsorganisatie gevestigd.

Het Obiplein is een plein in Amsterdam-Oost.

Buurttafel Ambonplein is een artistiek kunstwerk staand op het Ambonplein, Amsterdam-Oost. Stadsdeel Zeeburg wilde in haar buurten de gemeenschappen dichter bij elkaar brengen en liet daartoe buurttafels plaatsen. Op het Ambonplein kwam een betonnen buurttafel. Elders werden houten exemplaren neergezet zoals de Verzonken tafel. De zogenaamde Tangantafel op het Ambonplein werd ontworpen door Renet Kortes Altes tussen 2006 en 2011 werkend voor Carve. Tangan is Ambonees voor hand; op de tafel en bijbehorende bank zijn handafdrukken te vinden van kinderen uit de buurt, die verbonden zijn door kleurige linten. Kortes Altes ontwierp een bank en tafel, waarbij de tafel een vaste hoogte heeft, maar waar rondom zo gezeten kan worden zo dat je je gesprekspartner altijd recht in de ogen kan zien. De bank is overigens zo geconstrueerd, dat een voorbijganger hem ook als ligplek kan gebruiken. Kinderen kunnen klimmen en glijden op de bank. Een deel van de buurttafels verdween al spoedig; ze waren niet bestand tegen vandalisme en/of weersinvloeden. Elders op het plein staat nog een ”kunstwerk” van Carve: Een transparante grens.

Een transparante grens is een vorm van toegepaste kunst in Amsterdam-Oost. In de Indische Buurt sluiten vier pleinen op elkaar aan: Obiplein, Ambonplein, Boniplein en een speelplaats aan de Sumatrastraat. Het Ambonplein vormt daarbinnen het scharnierpunt. Dat plein, tot in de jaren tachtig een groene open ruimte kreeg een schoolgebouw van Herman Hertzberger, de speelplaats verdween als het ware. Andere inzichten zorgden ervoor dat het pleinidee als speelplaats voor kinderen werd hersteld; er ontstond weer een open ruimte. Aan Carve werd in 2005 gevraagd om toch enige zonering op het Ambonplein te maken; er speelden namelijk kinderen uit twee leeftijdsgroepen (4-6 jaar en 6-12 jaar) elk met hun eigen pauzetijden. Carve ontwikkelde daarvoor een wat zij noemde Een transparante grens. De klimstellage bestaat grotendeels alleen uit een opengewerkt en verwrongen frame waarop geklommen, gehangen en geduikeld kan worden; het frame dient voorts als een soort hekwerk (terreinafscheiding). Er is slechts één afgeschermd deel, de glijbaan. Ook buiten schooltijden kan gebruik gemaakt worden van de stellage. Elders op het plein staat van dezelfde firma de Buurttafel Ambonplein, geheel van beton.

Het Ambonplein is een plein in Amsterdam-Oost.

Gordel van smaragd is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost. Het kunstwerk hangt aan de gevel van de Sumatrastraat 146-160 in de Indische Buurt, vernoemd naar Nederlands-Indië, door Multatuli ook wel de Gordel van smaragd genoemd. Deze buurt onderging rond 1980 en ook rond 1997 een grootscheepse renovatie. Zo werd in 1997 en 1998 gebouwd aan complex Valentijn ten behoeve van Woningstichting Ons Belang (opgegaan in Woningstichting Eigen Haard). Wethouder Duco Stadig kwam het complex openen. Het complex genoemd naar de achterliggende Valentijnkade bevatte 114 woningen binnen de segmenten sociale woningbouw en koopwoningen. Een nadeel van het complex was dat de architecten Zdeněk Zavřel en Marcel Baake van Atelier Z. Zavrel Architecten bij dat geveldeel aan de Sumatrastraat met sociale woningbouw een groot vlak baksteen had bedacht met kleine raampjes. De bewonerscommissie wilde dat in samenwerking met het Eigen Haard Fonds wat opfleuren. Kunstenaar Peter Doeswijk kwam in november 2015 daarop met een kaart van Indonesië (60 grootste eilanden) uitgevoerd in groen fluorescerend plexiglas; de smaragd is immers groen. Peter Doesberg maakte allerlei tijdelijke kunst in Amsterdam, maar deze kent een permanente opstelling.

De Ringvaart in Amsterdam-Oost is de naam van het noordelijk en oostelijk deel van de ringvaart rond de in 1629 drooggelegde Watergraafsmeer-polder. De Ringvaart vormt ook de grens van de wijk Watergraafsmeer (tot 1921 een zelfstandige gemeente en van 1987 tot 1998 een stadsdeel van Amsterdam). De ringdijk, de dijk langs het kanaal aan de binnenkant, heeft de straatnamen Ringdijk, Linnaeuskade en Ooster Ringdijk. Over de ringvaart liggen onder meer de Oetewalerbrug en de Hartmanbrug. De dijk aan de buitenkant (ringvaartdijk), heet Schollenbrugstraat, Transvaalkade, Oranje-Vrijstaatkade en Valentijnkade. Aan de oostkant is een klein deel van de ringvaart verdwenen in de jaren 80 voor de verlenging van het oostelijk deel van de Amsterdamse Ringweg (A10) naar de Zeeburgerbrug en voor het Knooppunt Watergraafsmeer, die beide in 1990 zijn gereed gekomen. Aan de zuiddijk ter hoogte van het Science Park Amsterdam verrees rond 2011 het Samos-complex. Het zuidwestelijk en zuidelijk deel van de ringvaart van de polder, van de Amstel bij de Omval tot Diemen, maakt deel uit van de Weespertrekvaart, die in Diemen verder doorloopt naar de Gaasp.

Caroline Herschelbrug (brug 115) is een vaste brug in Amsterdam-Oost. Deze voetgangersbrug verbindt de Celebesstraat met de Ooster Ringdijk en overspant daarbij de ringvaart van de Watergraafsmeer. Daar kwam in 1927 een brug met een begroting van 5500 gulden. De brug werd destijds ontworpen door Piet Kramer van de Dienst der Publieke Werken In 1926 had de gemeente geoordeeld dat een (tijdelijke) voetbrug (met aansluitende weg naar Watergraafsmeer) in het verlengde van de Molukkenstraat niet wenselijk was, omdat zo een weg zou gaan dienen als verkeersstraat en dan toch later een bredere brug zou vereisen. Er kwam dan ook pas in 1936 een brug van de Molukkenstraat over de Ringvaart, brug 190 (sinds 2011 de Hartmanbrug genoemd). Ook was een argument, dat de bewoners van de Celebesstraat een grote omweg zouden moeten nemen om in de Watergraafsmeer te geraken, als er (alleen) een brug zou komen bij de Molukkenstraat. De brug 115 werd in 1951 vernieuwd en opnieuw in 1975/1976. Die laatste versie, waarbij het brugdek werd vervangen (brugpijlers bleven staan), werd ontworpen door Dirk Sterenberg, een van Piet Kramers opvolgers bij de Dienst der Publieke Werken. De brug heeft de voor Amsterdamse bruggen afwijkende kleuren roodbruin en geel. De brug wordt gedragen door een houten paalfundering met daarop betonnen brugpijlers en jukken, waarop betonplaten liggen. Brugnummer 115 was eerder in gebruik geweest; de brug met dat nummer lag over de Rozengracht ter hoogte van de Tweede Rozendwarsstraat. De gracht werd rond 1890 gedempt en de brug verdween behalve van de kaart ook uit de administratie. De brug kreeg in december 2023 haar naam Caroline Herschelbrug, een vernoeming naar wetenschapper en zangeres Caroline Herschel. Ten zuidwesten van de brug ligt het Science Park.

Aarde, lucht, water en vuur is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost.

De Linnaeuskadespoorbrug is een spoorbrug in Amsterdam. Ze is gelegen in Spoorlijn Amsterdam - Zutphen en voert over de Linnaeuskade, de zuidelijke oever van de Ringvaart Watergraafsmeer, dat hier een fietspad is. Voor de overspanning van de Ringvaart werd een aparte spoorbrug gebouwd; deze bleef naamloos. De eerste spoorbrug werd op kosten van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij aangelegd rond 1874 in het kader van de aanleg van hun Oosterspoorweg. Die brug lag alleen nog over de ringvaart zelf. Deze spoorweg lag nog op maaiveldniveau, dus bij elke kruising met een straat was er een oversteek van verkeer. Ter plaatse was aan de zuidkant van de ringvaart een oversteek gemaakt. Al die overgangen leidden tot gevaarlijke situatie, ongelukken en oponthoud. In het kader van de Spoorwegwerken Oost werden in de jaren dertig de sporen op een dijklichaam geplaatst. Ook de stations kwamen op het dijklichaam te liggen, zo ook Station Amsterdam Muiderpoort. De brug ligt ongeveer 200 meter ten zuiden van genoemd station, de brug moest dus mee de hoogte in. Er kwamen vervolgens twee overspanningen, een over de ringvaart die enigszins noordwaarts werd opgeschoven en een over de weg van de Linneauskade die naar het zuiden verlegd werd. De ringvaart werd voor die werkzaamheden afgedamd, waarbij het treinverkeer over de dam werd voortgezet. Direct ten zuiden van de brug ligt het Rangeerterrein Watergraafsmeer. De brug kreeg in november 2017 haar naam. Bijna alle spoorbruggen in Amsterdam kregen toen hun naam, vaak verwijzend naar de straat waarover de spoorbrug voer. Ze brug werd daarmee indirect vernoemd naar Carl Linnaeus.

De Hartmanbrug (brug nr. 190) is een plaatbrug in Amsterdam-Oost. Ze is gelegen in de Molukkenstraat en overspant de Ringvaart. De brug verbindt zo de Indische Buurt met de Watergraafsmeer. De kade langs de Ringvaart heet aan de noordzijde de Valentijnkade en aan de zuidzijde de Ooster Ringdijk. Aan de zuidoostkant van de brug ligt de Carolina MacGillavrylaan. Begin 1927 zou hier een houten noodbrug neergelegd worden, maar de bewoners van met name de Celebesstraat protesteerden; zij vonden een brug in het verlengde van hun straat een betere optie. De gemeenteraad ging overstag. Er volgde discussie en pas in 1932 werd er door de Publieke Werken een brug ontworpen. Piet Kramer ontwierp haar in zijn vertrouwde Amsterdamse Schoolstijl met veel baksteen. In 1935 volgde een aanbesteding, waarbij een aannemer de brug voor 26.000 gulden kon leveren. In 1936 werd de brug geopend voor verkeer. Het werd een grote uitvoering van een duiker met veel baksteen (ook de balustraden), maar toch ook met de sierblokjes van natuursteen. Ook is in de brug eenvoudig beeldhouwwerk terug te vinden, zo zijn Anno en 1935 uitgehakt uit het graniet. De balustraden zijn scheef afgewerkt terwijl de daarin liggende granieten blokjes waterpas liggen. De 25 meter brede brug had van oorsprong aan weerszijden van het rijdek twee voetpaden van elk 4,50 meter, daarin werden later ook de fietspaden gelegd. Het geheel wordt gedragen door een houten paalfundering. Het was echter pas in 2007 dat de brug een naam kreeg, de Hartmanbrug. Dit was een eerbetoon aan de op 6 november 1993 bij een roofoverval om het leven gebrachte André Hartman, een sigarenwinkelier op de hoek Molukkenstraat/Valentijnkade. Zijn weduwe, die de zaak tot 2015 voortzette en in 2016 overleed, onthulde op 6 november 2007 het naambordje op de brug, waarmee de naam officieel werd. GVB buslijnen 40 en 65 rijden over de brug.

Molukkenstraat 200, Amsterdam is een monumentaal gebouw aan de Molukkenstraat, Amsterdam-Oost. Het gebouw wijkt architectonisch sterk af van de overige bebouwing aan de straat. De Molukkenstraat is vanaf het begin 20e eeuw volgebouwd met woonhuizen met aan de oostzijde winkels en aan de westzijde hier en daar een winkeleenheid. In de jaren tachtig vond er een uitgebreide sanering plaats, maar woonhuizen en winkels bleven. Echter aan het eind van de straat tussen de Hartmanbrug en Molukkenspoorbrug staat een eenzaam van oorsprong industrieel complex ten behoeve van Utermöhlen & Co uit 1955. Utermöhlen wilde uitbreiden aan de Weesperzijde, maar vond daar onvoldoende ruimte en een verbouwing van het gebouw kostte meer dan nieuwbouw. De firma regelde een grondruil met gemeente Amsterdam. In die nieuwe omgeving waren voorts verwarmings- en elektrische installatie eenvoudiger te plaatsen. Aan de Molukkenstraat kon in een open vlakte gebouwd worden aan een gebouwencomplex waarbij het grondoppervlak met factor drie toenam, met nog voldoende ruimte om uit te breiden. In 1957 was het gehele complex in gebruik. De plek waarvoor gekozen werd is eigenaardig want het gebouw ligt verdiept in een soort oksel tussen de dijklichamen van de Ringvaart Watergraafsmeer (waarover de brug) en het spoor van Amsterdam-Hilversum/Amersfoort (waarin de spoorbrug). Het werd gebouwd in een moeilijk in te richten gebied. Het complex van de minder bekende architect J. van Amstel jr. geldt als typisch industrieel complex, waarvan de bedrijfshal na het vertrek van Utermöhlen onherkenbaar is verbouwd tot winkelcentrum. Aan de Molukkenstraat zelf staat nog het herkenbare kantoorgebouw. Dat kantoorgebouw is volgens de principes uit de jaren vijftig gebouwd: zo goedkoop mogelijk omdat bouwmaterialen nog schaars waren na de Tweede Wereldoorlog. Het was kaal beton met veel glas in stalen kozijnen en drie lage verdiepingen. De relatief smalle staanders tussen de glaspartijen maakten een ruime lichtinval naar binnen mogelijk. Aan isolatie en werkcomfort werd destijds weinig tot geen aandacht besteed. Een dergelijk gebouw zou de grens van de 20e en 21 eeuw niet overleefd hebben, maar het werd als architectonisch en stedenbouwkundig gezichtsbepalend ingeschat (orde 2). Na het vertrek van de originele gebruiker in 1989 vestigden zich allerlei bedrijfjes in het gebouw, totdat rond 2020 verbouwd werd om het aan te passen aan modern gebruik. De onhandige stalen kozijnen in stoeltjesprofiel met enkel glas werden vervangen door aluminium profielen met thermische beglazing; systeemplafonds door akoestische plafond etc. Er kwam voorts een duurzame klimaatinstallatie en lift. Bij de verbouwing kwam aan het licht dat de plint bestond uit het weinig gebruikte Bochholzer zandsteen. Andere opvallende details zijn de schuine luifel en trap met natuursteen. De verbouwing vond plaats onder begeleiding van Heyligers D+P, die wel vaker dit soort verbouwingen begeleidden. Naast de trap stond enige tijd het beeld De Barmhartige Samaritaan van Han Wezelaar, gemaakt voor de nieuwbouw en het 75-jarig bestaan van het bedrijf Utermöhlen. Waar het beeld is gebleven is in maart 2022 nog onbekend.