Nelson Mandelapark (Amsterdam)

Rona Batho is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

Zuidoost United is een amateurvoetbalvereniging uit Amsterdam, Noord-Holland, Nederland.

De Madibabrug (brug 1035) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug is gelegen in de Karspeldreef en voert over het Reigersbospad. De Karspeldreef op dijklichaam doorsnijdt het Nelson Mandelapark van oost naar west en is alleen toegankelijk voor snelverkeer. Het Reigersbospad voor voetgangers en fietsers doorsnijdt het park juist van noord naar zuid en ligt op maaiveldniveau. Tijdens de aanleg van het park onder de naam Bijlmerpark hanteerde de gemeente Amsterdam een strikte scheiding in verkeersstromen. Het ontwerp voor deze brug uit 1968 was van Dirk Sterenberg voor de Dienst der Publieke Werken. Sterenbergs handtekening was terug te vinden in onder meer de randplaten, brugleuningen en het schakelkastje, die hij in Amsterdam-Zuidoost veelvuldig toepaste. Het viaduct werd niet meteen als zodanig in gebruik genomen. Het zuidelijke deel van het park, werd later ingericht dan het noordelijk deel. Wie in 1972 van noord naar zuid onder het viaduct trok eindigde in een modderpoel. In 2010 kreeg het park een flinke opknapbeurt onder toeziend oog van Francine Houben van Mecanoo. Daarbij werd ook het viaduct onder handen genomen. Van de brug bleef alleen het casco in gebruikt Er kwamen nieuwe randplaten en leuningen en de schuin afgestoken landhoofden kregen rechte wanden, waarachter het schakelkastje verdween. Die rechte wanden werden voorzien van lintmotieven die aansluiten bij de toegangspoorten van het park, alsmede andere bruggen. Het is niet bekend wie verantwoordelijk is voor deze motieven. De brug ging vanaf oplevering naamloos door het leven. In 2018 kreeg ze haar naam waarbij Madiba de bijnaam was van Nelson Mandela. De Nelson Mandelabrug (brug 1034) ligt 100 meter oostelijker in dezelfde dreef.

Bruggen 1162, 1164 en 1165 zijn bouwkundige kunstwerken in Amsterdam-Zuidoost.

In het Nelson Mandelapark in Amsterdam-Zuidoost staat een artistiek titelloos kunstwerk van Niels Keus. Keus ontwierp/ontwerpt abstracte beelden waarbij geometrische figuren de hoofdrol spelen. Kubussen, schijven en andere vormen raken of ontwijken elkaar. Het beeld uit de periode 1973-1975 bestaat uit een meters hoge en brede geschuurde stalen schijf die in het landschap staat. De schijf wordt van boven naar onder steeds dikker. De schijf wordt gedragen door een betonnen sokkel waarvoor een 30 cm brede uitsparing in de schijf is gemaakt. Deze uitsparing loopt exclusief sokkel door tot boven het middelpunt van het beeld. Keus' werk uit die jaren werd vaker gekenmerkt door figuren, waarvan een deeltje mist. Oorspronkelijk stond het vlak bij Constructie van Shlomo Koren. Bij de herinrichting van het Nelson Mandelapark in de jaren rond 2010 werden de beelden herplaatst. Het werk van Keus staat sindsdien op een groen plateau nabij een vijver. Door de vorm kreeg het in de volksmond bijnamen als zonneschijf, zonnevanger en Dubbeltje op zijn kant. In Alkmaar staat in het Rekerhoutpark een variant van dit beeld; het kreeg daar de naam Blauwe paddenstoel. Omdat de sokkel de gehele ruimte van de insnijding in beslag neemt, heeft het beeld de vorm van een paddenstoel.

De George Madurobrug (brug 1036) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug is een combinatie van een brug en viaduct. Het voert over een voet- en fietspad in het Nelson Mandelapark en een afwateringstocht van datzelfde park. Het bouwwerk is gelegen in de Karspeldreef, een doorgaande route in Amsterdam-Zuidoost, die het park doormidden snijdt. Het viaduct van 53 meter lengte wordt tussen de landhoofden gedragen door twee series brugpijlers die een juk dragen. Deze twee jukken steken aan een van beide kanten eenmalig uit om plaats te bieden aan lantaarnpalen, ter verlichting van de weg. Omdat de brug met 22 meter breedte te weinig daglicht op onderliggende paden geeft, moest er ook aan de onderzijde van het viaduct verlichting aangebracht worden. Het ontwerp is afkomstig van Dirk Sterenberg, die voor deze dan nieuwe wijk een aantal series bruggen ontwierp voor de Dienst der Publieke Werken. Zijn handtekening is terug te vinden in de leuningen, balustraden, randplaten als ook het schakelkastje, dat midden onder het viaduct is geplaatst. Ook de betegeling van de landhoofden verraadt zijn hand. Een bijzonderheid zijn de brugpijlers in de vorm van kristallen; brugpijlers in deze vorm zijn ook bij andere bruggen in Zuidoost te vinden. Bijna het gehele viaduct is van beton. De brug kreeg op 21 augustus 2018 haar naam; een vernoeming naar George Maduro.

Home sweet home is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Het valt in de categorie toegepaste kunst. Het Bijlmerpark werd rond 1977 aangelegd en werd in de jaren 2009 opnieuw ingericht onder aanvoering van Francine Houben van Mecanoo. In zowel het zuidelijk als het noordelijk deel werd (opnieuw) een deel gereserveerd en ingericht als sportterrein. Deze sportterreinen moesten omheind worden om ze duidelijk van de rest van het recreatiepark te scheiden. Men vond daarbij dat gangbare hekwerk geen enkele bijdrage zouden leveren aan het opknappen van het park. Stalen staven of gaaswerk zouden een eentonig beeld opleveren, mede omdat de te omheinen terreinen een omtrek hebben van 1200 meter. Er werd voor gekozen een hekwerk te maken dat binding zou geven met de bewoners in de omgeving. In de omringende wijken wonen mensen met meer dan 80 verschillende culturele achtergronden. In het hekwerk zijn zoveel mogelijk van die achtergronden verwerkt. Het hekwerk heeft daarbij het uiterlijk meegekregen alsof het gekantklost (lace fence) is. Het ontwerp kwam van "DeMakersVan" (Joep en Jeroen Verhoeven en Judith de Grauw), die er de Toon van Tuyl Designprijs mee wonnen. In het hekwerk zijn wajangpoppen te ontwaren, maar ook bijv. een molen. Verhoeven verdiepte zich in textielpatronen van over de hele wereld. De items werden aangebracht door een speciale verhittingstechniek; staal wordt plooibaar bij verhitting, maar bij afkoeling is het weer stijf. Verhoeven vertelde in 2023 dat al bij de opening diverse buurtbewoners op zoek gingen naar patronen uit hun geboorteland.

Brug 1099 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Alhoewel het brugnummer lijkt te wijzen op een bouw bij de inrichting van de wijk Zuidoost rond 1970 (bruggen 1001 tot en met 1087 zijn toen gebouwd), stamt deze brug uit 2010. Brug 1099 komt voort uit de herinrichting van het Bijlmerpark (na 2014 Nelson Mandelapark). Daarbij werden aan de noordzoom de waterlopen aangepast in verband met de benodigde waterberging in de wijk. Deze aanpassing zorgde ervoor dat er aan de noordzijde een nieuwe brug kwam: Brug 1099. Het ontwerp van de brug is afkomstig van Francine Houben van Mecanoo, die de gehele herinrichting van het park begeleidde. Zijn kwam met een brug van staal en composiet. Leuningen kregen net als de poorten tot het park lintmotieven mee. Die lintmotieven zijn ook terug te vinden in de duiding van de brug “Entree Circus”, een verwijzing naar Circus Elleboog, gevestigd in het in 2009 opgeleverde Bijlmer Parktheater.

De Hogevechtbrug (brug 1037) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De bouw van dit viaduct in de Flierbosdreef over het Hogevechtpad was noodzakelijk vanwege de strikte scheiding tussen snel en langzaam verkeer in grote delen in Zuidoost. De Flierbosdreef voor snel verkeer werd daarom op een halfhoog dijklichaam aangelegd. Langzaam verkeer bevindt zich op maaiveldniveau. Om voetgangers en fietsers (Hogevechtpad) in de gelegenheid te stellen van de ene buurt naar de andere te komen werd een heel stelsel aan viaducten gebouwd. De Hogevechtbrug stelt bewoners van de H-Buurt via het Hogevechtpad rechtstreeks naar het Nelson Mandelapark te gaan, al moet men daartoe nog wel het heuveltje van brug 1164 over. Het ontwerp van de brug is afkomstig van Dirk Sterenberg voor de Dienst der Publieke Werken. Zijn naam ontbreekt weliswaar op de bouwtekeningen, maar zijn architectonische handtekening is terug te vinden in de betegeling van de brughoofden, het schakelkastje, als ook de uitvoering van keermuren, dat in tal van “zijn” bruggen in Zuidoost is terug te vinden. Brug 1037 is ongeveer 19 meter lang en 21 meter breed. De brug kreeg in 2018 haar naam, via Hogevecht en Hogevechtpad een indirecte vernoeming naar patriciërshuis Hoogevecht.

Het Bijlmer Parktheater is een theatergebouw in Amsterdam-Zuidoost. Het theater werd tussen 2005 en 2009 gebouwd in een groenstrook tussen het Anton de Komplein en het Bijlmerpark, dat sinds 2014 Nelson Mandelapark heet. Het gebouw werd op verzoek van het Stadsdeel gebouwd in het kader van een grootscheepse vernieuwing binnen die wijk. Paul de Ruiter ontwierp het ovaalvormige gebouw met een karakteristieke ronde gevel in overstek. De bouwkosten bedroegen vijfenhalf miljoen euro. Het theater werd in overleg met de toekomstige gebruikers gebouwd en ingericht. Er was financiële steun vanuit de Europese Unie. De zaal heeft maximaal 277 stoelen. Het theater biedt onderdak aan Circus Elleboog, Krater Theater, Jeugdtheaterschool en een theaterwerkplaats. Het gebouw kreeg als adres Anton de Komplein 240, maar ligt in feite aan het Gulden Kruispad.

In het Nelson Mandelapark ligt ten zuiden van de Karspeldreef een titelloos artistiek kunstwerk. Het is een grof kunstwerk uit 1977 van Kor Heemsbergen (1936-2005), die behalve kunstenaar ook landschapsvormgever was. Het werk kreeg in de volksmond de namen Omegaberg en De hunebed. Het bestaat namelijk uit een zestal keurig gerangschikte Omega-tekens van cortenstaalplaat. Deze staalplaten liggen echter voor en tegen een heuvel van rotsen van Belgisch blauw hardsteen, die juist willekeurig gestapeld lijken. Van Heemsbergen is bekend, dat hij gebruik maakte van tegenstellingen in materiaal en uiterlijk daarvan. Het kunstwerk werd geplaatst in het kader van de halfprocentsregeling bij de inrichting van wat toen nog het Bijlmerpark heette (de naamswijziging vond plaats in 2014). Het lag enkele jaren in een soort wildernis, omdat het zuidelijk deel van het park later werd ingericht dan het noordelijk deel. Het beeld onderging juist wat Heemsbergen voor ogen stond; het werd beïnvloed door natuurkrachten. Zo verzakte het Bijlmerpark en werd het beeld uiteengedrukt door opgroeiende bomen, die ook deel uitmaakten van de inrichting van het park. Tijdens de grote herinrichting van het park in de jaren 2009-2011 onder leiding van Mecanoo werden de bomen verwijderd en kreeg het een prominente plaats op een heuveltje. Het beeld werd daarbij enkele meters naar het oosten verplaatst. Bij plaatsing in 1977 is overeengekomen dat het beeld net als vier andere beelden, permanent thuishoren in het park. Bij verplaatsing moet toestemming gevraagd worden bij de kunstenaars of erfgenamen.

De Albert Helmanbrug (brug 1231) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De brug vormt de verbinding tussen het Anton de Komplein en het Nelson Mandelapark. Direct ten zuiden van de brug staat het beeld van Steve van Dorpel gemaakt door Nelson Carrilho. Daar is tevens het start- en eindpunt van een 2,1 km lang trimparcours door het park.