Oostpoort (Amsterdam)

De Polderweg is een straat in Amsterdam-Oost.

Gatekeepers is een beeldengroep in Amsterdam-Oost. De twee beelden zijn afkomstig uit het atelier van kunstenares Monika Dahlberg die van recyclebaar materiaal beelden maakt. Volgens Het Parool zijn haar beelden al over de gehele wereld aangetroffen. Desalniettemin gaan er ook regelmatig Gatekeepers verloren. Vanwege het hergebruikte materiaal schat niet iedereen in dat het kunst betreft. In 2022 werd een stel poortwachters geplaatst aan de Oranje-Vrijstaatkade in Amsterdam-Oost. Het gebied is dan (nog) bezig met een transformatie van een industrieterrein (Gasfabriek Oost) naar een wijk richting wonen, dienstverlening en winkels. Inspiratie haalt Dahlberg uit Afrikaanse kunst, die mede door mensenrechtenactivist Klaas de Jonge tot haar kwam Dahlberg laat bij de poortwachters de zwarte wereld verdwijnen door de beelden wit te schilderen. Bovendien krijgen de beelden Mickey Mouseoren als protest van de disneysering van het wereldbeeld (beschrijving van inheemse kunst met een Europese en Amerikaanse blik). Ze gaf het stel in Amsterdam namen mee, de vrouwelijk Uhuru wijst op vrijheid, de manlijke Matumini op hoop. Matumini had in eerste instantie nog een speertje in zijn hand, maar dat haalde de kunstenares later weg. Ze werden geplaatst in het kader van Constant 101, waarbij musea en culturele instellingen stil stonden bij Constant Nieuwenhuijs. De kunstenaar voelde zich deels met hem verwant (spelende mens) waarbij het volgens Edo Dijksterhuis van de kunstredactie van Het Parool gaat om het verleggen van de aandacht van de individuele kunstenaar naar de collectieve creatie Tegelijkertijd vond Dahlberg het achterliggende verhaal van Nieuwenhuijs (Manifest, 1948) niet om door te komen. De poortwachters kijken uit op diverse onderdelen van U bevindt zich hier, betonnen kubussen van Martijn Sandberg. Ze staan voor Framer Framed, de opdrachtgever. Financiële bijdragen kwamen van Stadsdeel Oost en Amsterdamse Fonds voor de Kunsten. Het tweetal werd op 22 september 2022 door wethouder Touria Meliani onthuld.

De Van der Vijverstraat is een straat in Amsterdam-Oost.

De Oranje-Vrijstaatkade is een straat in Amsterdam-Oost.

Het Oranje-Vrijstaatplein is een plein in de buurt Oostpoort in de wijk Dapperbuurt in Amsterdam Oud-Oost. Het is voetgangersgebied.

De vrijheid van de gedachte is een beeld van kunstenaar Hildo Krop.

Pier de Boerbrug (Brug 2359) is een vaste brug in Amsterdam-Oost. Deze houten voetgangersbrug werd aangelegd in 2007 over de Ringvaart van de Watergraafsmeer. De brug zorgt voor verbinding tussen het oude Amsterdam-Oost en het grondgebied van de voormalige gemeente Watergraafsmeer. Ten tijde dat de brug gebouwd werd was er van een dergelijke gemeente al jaren geen sprake meer, het werd in 1921 geannexeerd door Amsterdam. De brug zorgt ervoor dat voetgangers vanuit de Watergraafsmeer het toen net opgeleverde stadsdeelkantoor Oost konden bereiken vanaf de Linnaeusparkweg/Linnaeuskade. De alternatieve route tussen beide stadsdelen voerde over de Oetewalerbrug, een zeer drukke verkeersbrug. Bovendien moesten voetgangers dan eerst de wijk in voordat ze het aan het water staande stadsdeelkantoor konden bereiken, via de houten brug 2359 staat men direct bij de voordeur. In 2018 werden de stadsdelen opgeheven en werd het kantoor omgenoemd tot Stadsloket. De brug had tijdens de oplevering nog een enigszins bruine kleur, anno 2019 lijkt het hout onbewerkt. De welvende overspanning bestaat uit gelamineerd hout met daarover houten planken met een antisliplaag. De bovenlaag van de leuningen bestaat eveneens uit lagen hout. De leuningen zelf bestaan uit houten roosters met daarbinnen diagonale balken. De brug kent een betonnen paalfundering; aan de zijde van de Linnaeuskade wordt de brug extra ondersteund door een stalen brugpijler. Ten oosten van brug 2359 ligt de voet- en fietsbrug Evert van der Wallbrug.

U bevindt zich hier is een kunstproject in Amsterdam-Oost. De wijk Oostpoort werd in de beginjaren van de 21e eeuw volgebouwd, nadat uitgebreid sanering had plaatsgevonden. Ongeveer gelijktijdig liep in de wijk het project 'Erfenis van de twintigste eeuw'. Dit moest bewoners en voorbijgangers bewust maken van de geschiedenis van de buurt. Uit dit project vloeide onder meer voor het Theo Thijssenmonument van Jan Wolkers op De Nieuwe Ooster en The flowers van Karel Appel op het Oosterspoorplein. Als afsluiting van het traject mocht de stadsdeelvoorzitter Ivar Manuel op 18 december 2019 een (dan) tweeëntwintigdelig kunstwerk (21 en een titelblok) van Martijn Sandberg onthullen. Sandberg wilde met zijn werk mensen bewust maken van de geschiedenis van de Oostpoort, waar ooit de Oostergasfabriek bloeide, maar ook Joden zich op 20 juni 1943 moesten melden om afgevoerd te worden na een razzia. Er zijn in zuilen van wit beton (80 x 80 x 40 cm) uitspraken te lezen van “bekende” mensen uit Oost die hier ooit rondgelopen kunnen hebben. Het is daarbij een “work in progress”, tijdens het proces kwamen er steeds meer blokken bij. Het is daarbij de bedoeling dat er ook na 2019 nog (nieuwe) blokken bijkomen. Daarbij is de wens uitgesproken dat er meer teksten van vrouwen worden afgebeeld; eind 2019 bevatten van de 22 stenen slechts zeven teksten van vrouwen. Tijdens de onthulling was al bekend dat een 23ste steen zou volgen met de Cryffiaanse tekst Elk nadeel heb zijn voordeel. Voor toekomstige stenen is geld vrijgemaakt en ruimte vrijgehouden op de Oranje-Vrijstaatkade waar deze vierkante paddenstoelen staan langs de Ringvaart (Watergraafsmeer). De teksten overschrijden de kadrering zoals aangegeven door de zuil.

De Evert van der Wallbrug is een vaste brug voor voetgangers en fietsers in Amsterdam-Oost. Ze is gelegen in de Watergraafsmeer in het verlengde van de Mr. P.N. Arntzeniusweg en overspant de Ringvaart van de Watergraafsmeer. Ze legt daarbij verbinding tussen de Linnaeuskade en Oranje-Vrijstaatkade, beide oevers van die ringvaart. Een eerste voetbrug kwam hier in 1974; het was een houten brug op stalen liggers. Dat bruggetje lag net ten westen van de Sporthal Oost (later Wethouder Verheijhal), die toen gebouwd is op de fundamenten en begane grond van de gashouder van de Oostergasfabriek. Rond 1976 werd er een nieuwe brug gebouwd, nu direct voor de sporthal. De brug kreeg betonnen pijlers, betonnen wegdek en stalen balustrades. Het ontwerp kwam van Publieke Werken, waar toen Dick Slebos en Dirk Sterenberg verantwoordelijk waren voor bruggen. Soms werkten zij samen, soms ook zelfstandig. Deze brug is afkomstig van Sterenberg, aldus de bestektekening. Dat was terug te zien in de (destijds) opvallend lichtblauwe balustrades. De vormgeving is terug te vinden in Sterenbergs bruggen rondom het Station Amsterdam Centraal. Het gehele terrein van de Ooster Gasfabriek werd in de jaren nul van de 21e eeuw gesaneerd en vernieuwd. Er kwam een nieuw stadsdeelkantoor, de oude sporthal ging tegen de vlakte en werd als rechthoekig gebouw elders in de buurt uit de grond gestampt. Ook de brug werd vernieuwd waarbij ze enigszins ranker van vorm werd (het wegdek kwam horizontaal vrij te liggen van de pijlers). De karakteristieke pijlers bleven, maar de balustrades verdwenen en werden vervangen door rankere frames aan de westkant en een lange houten zitbank aan de oostkant. Toenmalige burgemeester Job Cohen opende de nieuwe brug in 2008. De brug is rond 2009 vernoemd naar wethouder Evert van der Wall (Haarlem, 11 augustus 1944 - Amsterdam, 22 november 2003), zoon van Mieke van der Wall-Duyvendak, hij was namens de Partij van de Arbeid wethouder Onderwijs en Jeugdzaken. In 2002 werd hij voorzitter van het Stadsdeel Oost-Watergraafsmeer, maar overleed al snel na zijn benoeming. Hij was betrokken met de ontwikkeling van de Oostpoort (gebied rond de gasfabriek), direct ten noorden van deze brug, waar ook een school werd gebouwd. De naam van de brug is niet zoals gebruikelijk terug te vinden in de relingen van de brug, maar in een koperen plaquette op een van de pijlers. Het brugnummer 355 is eerder gebruikt voor een brug in de Grasweg (Amsterdam-Noord) over het Buiksloterkanaal, die neergelegd werd in 1918 en al gesloopt was toen de aanleg van deze brug begon.

Flowers is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost. Het kunstwerk bestaande uit vier bronzen bloemen staat op het Oosterspoorplein in de vork van Station Amsterdam Muiderpoort. Karel Appel maakte het origineel op zijn landgoed nabij Florence. Het behoort tot de serie Objets trouvés (Gevonden objecten), in dit geval restanten ijzer en hout gevonden op het terrein van zijn buurman, wijnboer en kunstverzamelaar. Appel gebruikte metalen ploegmessen voor de bloemkelken en delen van wijnvaten voor de bloemstelen en de voet. Hij liet het vervolgens in brons gieten. Zelf gaf hij de titel Marguerite (Margriet), maar ook de titel Madeliefje komt voor. Een bronzen afgietsel werd in 2002 op het genoemde plein geplaatst en op 5 september 2002 onthuld. Appel woonde in zijn jeugd in de Dapperstraat in de omgeving van het station, getuige ook het kleine beeldje Karel Appel was hier aangebracht op huisnummer 7. De gemeente Amsterdam kocht het beeld en liet het plaatsen. Het beeld werd in 2011 slachtoffer van vandalisme; de staande bloem (tegenhanger van drie liggende) werd gestolen. Het beeld verdween toen even in de opslag om in 2012 tentoongesteld te worden in de tuin van Kasteel Keukenhof te Lisse. Daar was toen ook het originele beeld uit 1991 te vinden; er werd toen van het origineel een nieuwe kopie gemaakt van de staande bloem, waarna het beeld in 2014 in zijn totaal weer op haar sokkel werd geplaatst (het origineel ging weer terug naar de Toscaanse boer). Het beeld draagt de signatuur "C. Appel 1991".

Het Gedenkteken Muiderpoortstation, ook wel Deportatiemonument Muiderpoortstation is een oorlogsmonument in Amsterdam-Oost, Oosterspoorplein Het gedenkteken is in 2002 geplaatst ter nagedachtenis aan de meer dan 11.000 Joden die vanaf Station Amsterdam Muiderpoort in eerste instantie naar het doorgangskamp Westerbork werden gedeporteerd. Degenen die dat kamp wisten te overleven (dat was haast iedereen) werden verder afgevoerd naar de concentratie- en vernietigingskampen van Nazi-Duitsland. Het monument bestaat uit twee delen, beide voorzien van grafische kunst van grafisch ontwerper Steffen Maas. In het perkje staat een plaquette met de tekst (citaat): Muiderpoortstation Vanaf dit station zijn tussen 3 oktober 1942 en 26 mei 1944 ruim elfduizend joden naar het doorgangskamp Westerbork weggevoerd. De meesten zijn vermoord in de vernietigingskampen in Midden-Europa. Het tweede deel is te vinden op een gedenkbankje juist buiten het perkje. In een voor deze wijk standaard metalen bankje met drie zetels is in de middelste leuning en zetel de tekst uitgefreesd (citaat): Muiderpoortstation Tocht er door hun schimmen Nog een stroom van lang, Lang vergeten namen Lang vergeten ogen? Zullen wij nog weten Dat we ons vergeten Zijn vergeten Viktor E. van Vriesland De tekst (eerste vier regels in leuning, laatste drie in zitbankje) is afkomstig uit de dichtbundel Bijbedoelingen van de dichter, Victor Emanuel van Vriesland, hier met de variant met de “k” in de voornaam. Burgemeester Job Cohen onthulde het op 3 oktober 2002 in bijzijn van enkele deelraadbestuurders, leden van het Nederlands Auschwitz Comité en een enkele overlevende.

Het Oosterspoorplein is een plein in Amsterdam, in stadsdeel Oost.