Pier de Boerbrug

De vrijheid van de gedachte is een beeld van kunstenaar Hildo Krop.

Het Oranje-Vrijstaatplein is een plein in de buurt Oostpoort in de wijk Dapperbuurt in Amsterdam Oud-Oost. Het is voetgangersgebied.

Gatekeepers is een beeldengroep in Amsterdam-Oost. De twee beelden zijn afkomstig uit het atelier van kunstenares Monika Dahlberg die van recyclebaar materiaal beelden maakt. Volgens Het Parool zijn haar beelden al over de gehele wereld aangetroffen. Desalniettemin gaan er ook regelmatig Gatekeepers verloren. Vanwege het hergebruikte materiaal schat niet iedereen in dat het kunst betreft. In 2022 werd een stel poortwachters geplaatst aan de Oranje-Vrijstaatkade in Amsterdam-Oost. Het gebied is dan (nog) bezig met een transformatie van een industrieterrein (Gasfabriek Oost) naar een wijk richting wonen, dienstverlening en winkels. Inspiratie haalt Dahlberg uit Afrikaanse kunst, die mede door mensenrechtenactivist Klaas de Jonge tot haar kwam Dahlberg laat bij de poortwachters de zwarte wereld verdwijnen door de beelden wit te schilderen. Bovendien krijgen de beelden Mickey Mouseoren als protest van de disneysering van het wereldbeeld (beschrijving van inheemse kunst met een Europese en Amerikaanse blik). Ze gaf het stel in Amsterdam namen mee, de vrouwelijk Uhuru wijst op vrijheid, de manlijke Matumini op hoop. Matumini had in eerste instantie nog een speertje in zijn hand, maar dat haalde de kunstenares later weg. Ze werden geplaatst in het kader van Constant 101, waarbij musea en culturele instellingen stil stonden bij Constant Nieuwenhuijs. De kunstenaar voelde zich deels met hem verwant (spelende mens) waarbij het volgens Edo Dijksterhuis van de kunstredactie van Het Parool gaat om het verleggen van de aandacht van de individuele kunstenaar naar de collectieve creatie Tegelijkertijd vond Dahlberg het achterliggende verhaal van Nieuwenhuijs (Manifest, 1948) niet om door te komen. De poortwachters kijken uit op diverse onderdelen van U bevindt zich hier, betonnen kubussen van Martijn Sandberg. Ze staan voor Framer Framed, de opdrachtgever. Financiële bijdragen kwamen van Stadsdeel Oost en Amsterdamse Fonds voor de Kunsten. Het tweetal werd op 22 september 2022 door wethouder Touria Meliani onthuld.

De Oranje-Vrijstaatkade is een straat in Amsterdam-Oost.

Oostpoort is een wijk in Amsterdam-Oost, langs de grens van Oost en de Watergraafsmeer. De naam werd vastgesteld in december 2008 door het toenmalig stadsdeel Oost-Watergraafsmeer. Tot dan was dit gebied bekend onder de naam Polderweggebied.

De Polderweg is een straat in Amsterdam-Oost.

U bevindt zich hier is een kunstproject in Amsterdam-Oost. De wijk Oostpoort werd in de beginjaren van de 21e eeuw volgebouwd, nadat uitgebreid sanering had plaatsgevonden. Ongeveer gelijktijdig liep in de wijk het project 'Erfenis van de twintigste eeuw'. Dit moest bewoners en voorbijgangers bewust maken van de geschiedenis van de buurt. Uit dit project vloeide onder meer voor het Theo Thijssenmonument van Jan Wolkers op De Nieuwe Ooster en The flowers van Karel Appel op het Oosterspoorplein. Als afsluiting van het traject mocht de stadsdeelvoorzitter Ivar Manuel op 18 december 2019 een (dan) tweeëntwintigdelig kunstwerk (21 en een titelblok) van Martijn Sandberg onthullen. Sandberg wilde met zijn werk mensen bewust maken van de geschiedenis van de Oostpoort, waar ooit de Oostergasfabriek bloeide, maar ook Joden zich op 20 juni 1943 moesten melden om afgevoerd te worden na een razzia. Er zijn in zuilen van wit beton (80 x 80 x 40 cm) uitspraken te lezen van “bekende” mensen uit Oost die hier ooit rondgelopen kunnen hebben. Het is daarbij een “work in progress”, tijdens het proces kwamen er steeds meer blokken bij. Het is daarbij de bedoeling dat er ook na 2019 nog (nieuwe) blokken bijkomen. Daarbij is de wens uitgesproken dat er meer teksten van vrouwen worden afgebeeld; eind 2019 bevatten van de 22 stenen slechts zeven teksten van vrouwen. Tijdens de onthulling was al bekend dat een 23ste steen zou volgen met de Cryffiaanse tekst Elk nadeel heb zijn voordeel. Voor toekomstige stenen is geld vrijgemaakt en ruimte vrijgehouden op de Oranje-Vrijstaatkade waar deze vierkante paddenstoelen staan langs de Ringvaart (Watergraafsmeer). De teksten overschrijden de kadrering zoals aangegeven door de zuil.

De Fontein Hogeweg is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Oost.

De Hogeweg is een straat in Amsterdam-Oost.

De Evert van der Wallbrug is een vaste brug voor voetgangers en fietsers in Amsterdam-Oost. Ze is gelegen in de Watergraafsmeer in het verlengde van de Mr. P.N. Arntzeniusweg en overspant de Ringvaart van de Watergraafsmeer. Ze legt daarbij verbinding tussen de Linnaeuskade en Oranje-Vrijstaatkade, beide oevers van die ringvaart. Een eerste voetbrug kwam hier in 1974; het was een houten brug op stalen liggers. Dat bruggetje lag net ten westen van de Sporthal Oost (later Wethouder Verheijhal), die toen gebouwd is op de fundamenten en begane grond van de gashouder van de Oostergasfabriek. Rond 1976 werd er een nieuwe brug gebouwd, nu direct voor de sporthal. De brug kreeg betonnen pijlers, betonnen wegdek en stalen balustrades. Het ontwerp kwam van Publieke Werken, waar toen Dick Slebos en Dirk Sterenberg verantwoordelijk waren voor bruggen. Soms werkten zij samen, soms ook zelfstandig. Deze brug is afkomstig van Sterenberg, aldus de bestektekening. Dat was terug te zien in de (destijds) opvallend lichtblauwe balustrades. De vormgeving is terug te vinden in Sterenbergs bruggen rondom het Station Amsterdam Centraal. Het gehele terrein van de Ooster Gasfabriek werd in de jaren nul van de 21e eeuw gesaneerd en vernieuwd. Er kwam een nieuw stadsdeelkantoor, de oude sporthal ging tegen de vlakte en werd als rechthoekig gebouw elders in de buurt uit de grond gestampt. Ook de brug werd vernieuwd waarbij ze enigszins ranker van vorm werd (het wegdek kwam horizontaal vrij te liggen van de pijlers). De karakteristieke pijlers bleven, maar de balustrades verdwenen en werden vervangen door rankere frames aan de westkant en een lange houten zitbank aan de oostkant. Toenmalige burgemeester Job Cohen opende de nieuwe brug in 2008. De brug is rond 2009 vernoemd naar wethouder Evert van der Wall (Haarlem, 11 augustus 1944 - Amsterdam, 22 november 2003), zoon van Mieke van der Wall-Duyvendak, hij was namens de Partij van de Arbeid wethouder Onderwijs en Jeugdzaken. In 2002 werd hij voorzitter van het Stadsdeel Oost-Watergraafsmeer, maar overleed al snel na zijn benoeming. Hij was betrokken met de ontwikkeling van de Oostpoort (gebied rond de gasfabriek), direct ten noorden van deze brug, waar ook een school werd gebouwd. De naam van de brug is niet zoals gebruikelijk terug te vinden in de relingen van de brug, maar in een koperen plaquette op een van de pijlers. Het brugnummer 355 is eerder gebruikt voor een brug in de Grasweg (Amsterdam-Noord) over het Buiksloterkanaal, die neergelegd werd in 1918 en al gesloopt was toen de aanleg van deze brug begon.

De Oetewalerbrug (brug nr. 189) is een vaste brug in Amsterdam-Oost. Zij overspant de Ringvaart van de Amsterdamse Watergraafsmeer. Ze zorgt voor de verbinding tussen de Linnaeusstraat, tot 1878 Oetewalerweg, en de Middenweg in de vroegere Overamstelse Polder met de droogmakerij Watergraafsmeer. Tot 1896 lag de brug op de grens tussen de gemeenten Nieuwer-Amstel en Watergraafsmeer. In 1896 bij de annexatie van het noordelijke deel van Nieuwer-Amstel lag de brug op de grens tussen Amsterdam en de Watergraafsmeer. Bij de annexatie van de Watergraafsmeer door Amsterdam in 1921 lag de brug geheel in Amsterdam. Aan de zuidwestkant ligt het rijksmonument Rechthuis Watergraafsmeer. Rond 1770 lag hier al een welfbrug, getuige een tekening van Jacobus Kops Goedschalksz., maar vermoedelijk was dat al een vervanging van een andere brug. Ook Gerrit Lamberts legde de brug vast in 1817. Vervolgens kwam er een vervaarlijke ophaalbrug, die tot 1924 zou functioneren. Deze werd toen vervangen door een brede verkeersbrug van de pen van het bureau rondom architect Piet Kramer van de Publieke Werken. Deze kwam met een plaatbrug in de stijl van de Amsterdamse School. De brug had een behoorlijke breedte nodig want al vanaf 1881 reed de Gooische Stoomtram (tot 1939) en vanaf 1940 tramlijn 9 die op 22 juli 2018 werd vervangen door tramlijn 19. Bovendien nam het verkeer toe, zeker als op de sportvelden in de Watergraafsmeer wedstrijden van RAP werden gehouden. Niet alleen de brug werd verbreed, maar ook de Middenweg zelf. Voor de aanleg verdween het tolhuisje bij de brug, hetgeen voortaan een vrije doortocht naar RAP garandeerde. De brug kreeg de vorm van een brede duiker met bakstenen wanden met natuurstenen blokjes. Het geheel wordt gedragen door een houten paalfundering, de overspanning is van stalen liggers, er is voorts gewapend beton en natuursteen verwerkt. Ook beeldhouwwerken ontbreken hier niet, deze zijn hier niet van Hildo Krop maar van Adrianus Remiëns en hebben de vorm van zeemonsters. De brug kostte destijds 105.000 gulden. Op 31 januari 1925 verrichtte wethouder Joannes ter Haar de opening. De brug is vernoemd naar het dorp Oetewaal dat al in 1387 bestond en lag aan de Zeedijk nabij de Muiderpoort. Bij de vierde uitleg in 1658 werd het dorp door Amsterdam geannexeerd en verdween. Die naam van de brug is niet op een metalen plaat vermeld, zoals gebruikelijk, maar uitgehakt uit een stuk natuursteen in de borstwering. Dat “kunstwerk” zou van later datum (1958) zijn dan de brug; de letters zijn ook niet gemodelleerd naar de Amsterdamse Schoolstijl. De buurt kent de brug als Hemabrug, vernoemd naar de nabijgelegen HEMA. Eind 2018 werd geconstateerd dat de brug versleten was en per 18 december 2018 werd zwaar verkeer van de brug geweerd waarbij ook bus 41 buiten de stad uit moest omrijden tot ten minste 2020. Dat levert soms hachelijke situaties op, want noch de Middenweg, noch de Linnaeusstraat heeft de breedte om een lange vrachtauto te laten omdraaien en de plaatselijke kades zijn te zwak om zware voertuigen te dragen. De tram die niet kan uitwijken en ook voor de bereikbaarheid van de hoofdwerkplaats, moet haar snelheid aanpassen en de brug stapvoets passeren. De fundering bleek aangetast te zijn door bacteriën. In 2019 is de brug voorlopig versterkt maar er is nog niet besloten wat er met de brug gaat gebeuren, renoveren of het plaatsen van een hele nieuwe brug.

Het Rechthuis van de Watergraafsmeer staat aan de Middenweg, nabij de Ringdijk in Amsterdam-Oost. Het huis is gebouwd in 1777 ter vervanging van het oorspronkelijke gebouw uit de 17e eeuw. Tot 1 mei 1906 kwam het gemeentebestuur van de Watergraafsmeer hier bijeen en werd gehuurd van het hoogheemraadschap Watergraafsmeer. Het behield zijn oorspronkelijke functie totdat de gemeente Watergraafsmeer in 1921 door Amsterdam werd geannexeerd. Daarna deed het gebouw dienst als herberg, café-restaurant 't Rechthuis. In 1928 werd het gebouw verbouwd en ingericht als incassobank, sinds 1934 een filiaal van de Amsterdamsche Bank (tegenwoordig ABN AMRO). Deze functie behield het bijna zeven decennia. Daarna verhuisde de bank naar een pand er naast maar is in 2020 ook daar verdwenen. Na verbouwing opende in het pand op 1 augustus 2016 een restaurant. Tegenover dit gebouw hield Napoleon Bonaparte in 1811 zijn intocht in Amsterdam. De koepel van het Rechthuis staat afgebeeld op het schilderij 'De intocht van Napoleon in Amsterdam' in het Amsterdam Museum.