Vrijplaats Koppenhinksteeg

Pancras-Oost is een woonbuurt in Leiden, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De buurt maakt deel uit van het district Binnenstad-Noord.

François Houttijnshof is een hofje in de Nederlandse stad Leiden. Het hofje ligt aan de Hooigracht 81 en bevat 9 huizen (François Houttijnshof 1 t/m 9). In 1736 werd besloten het hofje te stichten, de voltooiing was een jaar later. Het heeft een sobere ingangspartij en een steen met opschrift 1737.

Het Schachtenhof is een hofje in de Nederlandse stad Leiden, provincie Zuid-Holland. Het hofje is gelegen aan de Middelstegracht. Het Schachtenhof werd gesticht in 1664 in naam van de weesjongen Theunis Jacobsz. Van der Schacht. In zijn testament stond dat een hofje met 12 huisjes moest worden gebouwd aan de Middelste Gracht. Hij eiste dat bewoners van 40 jaar en ouder er gratis mochten wonen en er was een voorkeur voor familieleden van Van der Schacht en bewoners die net als Van de Schacht in het Weeshuis van Leiden waren opgegroeid. Theunis Van der Schacht leerde in het weeshuis veters en band maken. Later had Van der Schacht en zijn vrouw een bedrijfje aan de Nieuwe Rijn. Daar deed het echtpaar blijkbaar goede zaken en zij kochten vijf huisjes aan de Middelste Gracht en een familiegraf in het koor van de Pieterskerk. Na het overlijden van Van der Schacht werden de huisjes aan de Middelste Gracht afgebroken om ruimte te verkrijgen voor de bouw van het hofje. Al in 1671 werden de eenvoudige huisjes bewoond. Op het hofje staat een pomp uit 1730. In 1977/78 is het Schachtenhof gerestaureerd. Het College van regenten van de Gereformeerde Kerk bestuurt sinds 1921 dit hofje.

Het Leids Wevershuis is een van de laatste wevershuisjes in de Zuid-Hollandse stad Leiden in originele staat (van ca. 1560) en geconsolideerd als museum. Het huis zelf, het grote antieke weefgetouw (van ca. 1830), waarop nog dagelijks geweven wordt, en het eenvoudige interieur van een arbeiderswoning vormen de kern van de expositie.

Het Sint Elisabeth Ziekenhuis is een voormalig ziekenhuisgebouw en gemeentelijk monument aan de Hooigracht in de Nederlandse stad Leiden. Het Elisabeth ontstond in 1892 toen Zusters Franciscanessen uit Breda een rooms-katholiek ziekenhuis kwamen opzetten in een voormalige kostschool aan de Hooigracht 21. Het huidige gebouw aan de Hooigracht 15-19 werd in 1909 als uitbreiding gebouwd naar ontwerp van architect Leo van der Laan. In 1930 en 1952 volgden nog uitbreidingen waar ook zoon Jan aan tekende. Nadat het ziekenhuis in 1972 naar Leiderdorp verhuisde (toen het Rijnland Ziekenhuis, nu een locatie van de Alrijne Ziekenhuis), kwam het complex in handen van de Universiteit Leiden. De universiteit huisvestte aan Hooigracht 15 aanvankelijk de faculteiten psychologie en geschiedenis. Later (vanaf zomer 1989) werd het pand gebruikt voor studentenhuisvesting.Het complex is in de loop van de jaren nogal achteruitgegaan, voldeed niet meer aan de eisen van de tijd terwijl er het nodige achterstallig onderhoud kwam spelen. Even dreigde er de sloop van het complex, maar dit kon door actie van een aantal bewoners worden tegengehouden. Het voormalige ziekenhuisgebouw werd in 2001 eigendom van de toenmalige Stichting Leidse Studentenhuisvesting (SLS), thans DUWO, die het liet verbouwen tot wooncomplex voor circa 200 internationale studenten. Op de begane grond is een horecagelegenheid annex kantoorruimte gekomen, ook al past dit niet erg bij de verdere bestemming en gebruikers van het complex.

De Herengracht is een gracht en een straat in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. De gracht vormt een directe noord-zuidverbinding tussen de Oude en de Nieuwe Rijn. De Herengracht was de voornaamste straat en gracht in de stadsuitbreiding van 1659. Voorheen was de gracht onderdeel van de oostelijke vestgracht die verder ongeveer over de huidige Spilsteeg en Geregracht liep. Aan de breedte, de hoge driebogige bruggen en de statige panden is het belang van de gracht af te lezen.

Het Sint Annahofje, ook wel Sint Anna Aalmoeshuis, is een hofje in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden, in de provincie Zuid-Holland. Het behoort tot de Top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg.

Het Mierennesthofje is een hofje in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. Het hofje telt vijf huisjes en is te betreden via een toegangspoort aan de Hooglandse Kerkgracht. Het hofje is echter alleen toegankelijk voor bewoners. De historie van het hofje gaat terug tot 1386 toen het Sint Pancrasbegijnhof werd gesticht door Katrijne Jacobsdochter in een huis aan de 'Hooglandsesteeg'. Er werd bepaald dat het hof onder toezicht kwam van de pastoor van Sint Pancras en twee 'wereldlijke personen'. Het is niet bekend waar het huis van Katrijne Jacobsdochter precies lag. In ieder geval bevond het begijnhof zich vanaf 1402 op de huidige plaats aan de oostzijde van de Hooglandse Kerkgracht. Toen na de Reformatie en het Beleg van Leiden (1573-1574) de stad Leiden het begijnhof in bezit kreeg, liet het stadsbestuur een aantal gezinnen in het hof wonen. De intensieve bewoning leidde tot de bijnaam Ruypenest (rupsennest) of Mierennest. In 1590 kwam het hofje in het bezit van de protestantse kerkbesturen. In 1732 werd het verkocht aan de rijke Leidenaar Diederik van Leyden, die er in 1760 ook formeel een hofje van maakte met een college van regenten. De laatste regenten verkochten het inmiddels sterk verwaarloosde hofje in 1967 aan de gemeente Leiden. Die droeg het in 1977 over aan de Stichting Diogenes Leiden, die het in de jaren 1981-1982 volledig liet opknappen. De woningen worden tot op heden door deze stichting beheerd en verhuurd.

De Herenbrug is een vaste boog- en plaatbrug over de Herengracht in de Nederlandse stad Leiden, provincie Zuid-Holland. De eerste brug op deze locatie werd in 1659 gebouwd en had drie bogen. De middelboog is door een ijzeren overspanning vervangen. De huidige brug dateert uit 1979. Onder de brug loopt de Nieuwe Rijn en de brug verbindt de Herengracht die aan weerskanten van de oevers loopt. Het water ten zuiden van de brug heet ook Nieuwe Rijn. De brug is een rijksmonument en is ingeschreven onder nummer 25672 in het monumentenregister met als omschrijving 3 bogige brug met zandsteenblokken, middenboog door ijzeren overspanning vervangen 1659.

De Lourisbrug is een vaste stenen driebogige boogbrug met zandstenen blokken over de Herengracht in de Nederlandse stad Leiden. Over de brug loopt de Groenesteeg en aan weerskanten van de gracht loopt de Herengracht.

De Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk (ook wel "Mon Pèrekerk" genoemd) was een rooms katholieke kerk in de Nederlandse stad Leiden. De zogenaamde waterstaatskerk stond aan de Haarlemmerstraat en werd in 1839 gebouwd naar een ontwerp van architect Theo Molkenboer in neogotische stijl. In 1934 werd de kerk gesloten en omgebouwd tot zwembad "De Overdekte". De parochie werd samengevoegd met die van de St. Josephkerk. Elementen als het doopvont van de Mon Père zijn bewaard gebleven in de Josephkerk. Het gebouw van de voormalige Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk werd in 1979 gesloopt. Bij de sloop werd achter de betimmering nog een vijftal religieuze schilderijen ontdekt, die overgebracht werden naar het stedelijk museum De Lakenhal.

De Nieuwe Rijn is een 2,3 kilometer lange aftakking van de Oude Rijn in de Nederlandse stad Leiden. De Oude en de Nieuwe Rijn scheiden ten westen van Leiderdorp bij het Leidse Waardeiland en komen midden in het centrum van Leiden in gekanaliseerde vorm weer bij elkaar. Op de landpunt aan deze zijde is de stad Leiden ontstaan; de heuvel met de daarop gebouwde Burcht is nog altijd vanaf de Nieuwe én de Oude Rijn te bereiken. In de Leidse binnenstad stroomt het water ook onder de bekende Koornbrug door en vloeit het na de Visbrug weer samen met de Oude Rijn.