Hofje van Elf

Op Sumatrastraat 268-310 in Den Haag is een naamloos hofje. Het merendeel van de Haagse hofjes heeft geen naam, hetgeen verwarrend kan zijn. In de Sumatrastraat zijn vier hofjes: het Hofje van Kortekaas (nrs 179-183), De Witte Poort (nrs 249-271), het Hofje van Elf (nrs 230-232) en dit hofje. De Witte Poort en dit hofje zijn uit de tweede helft van de 19de eeuw. Door een poort en een vaak gesloten deur, waarboven het jaartal 1869 is aangebracht, komt men op een binnenterrein waar rug aan rug twee rijen huisjes staan. Langs de huisjes loopt een pad, de huisjes van de achterste rij hebben aan de andere kant van het pad een tuin. Soms zijn twee huisjes samengevoegd. Nummer 310 staat los van de rijtjes. In 1955 zijn de huisjes gerenoveerd en kregen ze een nieuwe, eenvoudige keuken en WC. Sindsdien zijn veel huisjes verkocht en verbouwd.

De Balistraat in Den Haag ligt in de Archipelbuurt en loopt van de Javastraat naar de Sumatrastraat. In het stukje van de Balistraat tussen de Laan Copes van Cattenburch en de Sumatrastraat is een klein hofje op nummer 109. De huizen zijn uit de tweede helft van de 19e eeuw, uit 1883 of 1887. Ze werden in neorenaissancestijl gebouwd door Johannes Mutters, die zelf nog op nummer 103 woonde en in 1896 naar de Jan van Nassaustraat 13 verhuisde, wat ook gebouwd werd volgens zijn ontwerp. Sinds 1771 had Den Haag al de Frederikskazerne, die net buiten de grachtengordel lag, naast waar nu de Frederikstraat is. Na de komst van het koningshuis werden er nog twee kazernes gebouwd, de Alexanderkazerne (1841–1848) in het Willemspark en de Oranjekazerne (1827) net binnen de grachtengordel. Dit trok veel mensen naar Den Haag, niet alleen militairen maar ook handelaren, kooplui, zadelmakers en paardenhandelaren. Zo'n paardenkoopman, A G J Mulder, had zijn bedrijf in de Balistraat. Vanaf de straat zie je een poort waardoor paarden en koetsen naar een binnenplaats konden gaan. Naast de poort waren twee koetshuizen, bereikbaar vanaf de binnenplaats. Boven de poort was een woning. Aan de westkant van de binnenplaats waren stallen. Er hangen aan de muur nog ringen om paarden vast te maken. Aan de voorgevel zijn nog twee lege plekken waar ooit twee paardenkoppen waren. Na de paardenhandelaar kwam er een fruithandel, mogelijk van C. M. de Kok, die van een van de koetshuizen een kantoortje maakte en een ontvangstruimte. De stallen werden opslagruimten. In de jaren zestig kwam er een autohandelaar en in de jaren zeventig een lijstenmakerij. In die periode stond er een grote blauwe tent op de binnenplaats. Toen dit bedrijf nog meer ruimte nodig had, verhuisde het, en nam een projectontwikkelaar het project onderhanden. Van de stallen aan de binnenplaats werden drie huisjes gemaakt. De ramen werden vergroot en er kwam nog een verdieping op. De renovatie was in 2005 klaar. Links en rechts van de poort zijn nu twee woningen die al eerder bewoond werden.

De Laan Copes van Cattenburch (vaak afgekort tot: Laan Copes) is een straat in de Archipelbuurt in Den Haag. De straat werd in 1870 aangelegd en is vernoemd naar burgemeester Lodewijk Constantijn Rabo Copes van Cattenburch en maakt deel uit van de Centrumring rond het Haagse stadscentrum. De Javastraat, die evenwijdig aan de laan loopt, markeerde jarenlang de rand van de stad. De laan vormde een nieuwe grenslijn van de stadsuitbreiding. Hij liep vanaf het begin van de Scheveningseweg, die al in de 17e eeuw werd aangelegd, tussen de Alexanderkazerne en het Alexanderveld door naar de brug over Het Kanaal, dat op aandringen van burgemeester Copes van Cattenburch was gegraven. Tussen de Javastraat en de Laan Copes van Cattenburch ontwikkelde zich een nieuwe woonwijk, Willemspark II, en aan de andere kant van de Laan Copes kwam de Archipelbuurt.

Het Alexanderhof is een hofje in de Archipelbuurt in Den Haag. De toegang bevindt zich op Bankastraat 5. Het hofje bestaat uit twee rijen van in totaal 38 woningen. De woningen zijn genummerd Bankastraat 7 t/m 81. Het wordt ook wel Bankahofje genoemd. In 1874 werd het hofje door timmerman-aannemer Johannes Jäger en S. van der Kamp gebouwd voor de lagere officieren van de Alexanderkazerne. Opdrachtgever was A.N. de Lint, een koopman en fabrikant uit Delft. Het Alexanderhof is lang en smal. Er staan twee rijen huisjes tegenover elkaar met in het midden een open ruimte die vlak voor de Tweede Wereldoorlog werd beplant. Rond 1920 kregen de huizen een houten schuurtje. De toegang op Bankastraat 5 bestaat uit een poortdoorgang met twee versierde hardstenen stoeppalen uit de 19de eeuw. In een rapport uit 1898 naar goedkope woningen worden de huisjes beschreven. Ze bestonden uit één kamer met een zolder. Elk woning had een eigen privaat en sinds 1884 bevond zich in het portaal een eigen kraan had met duinwater. De woningen werden bewoond door gezinnen met ongeveer 4 kinderen. Dit goed bewaard gebleven complex van arbeiderswoningbouw uit de 19de eeuw is een gemeentelijk monument. Zie hiervoor ook de Lijst van gemeentelijke monumenten in Den Haag/Archipelbuurt.

De S102 is een stadsroute in Den Haag die loopt over een gedeelte van de Raamweg. De weg verbindt de S100/Centrumring, vanaf het punt waar deze van de Raamweg afslaat naar de Laan Copes van Cattenburch, met de S200/Ring Den Haag, ter hoogte van de overgang tussen de Hubertustunnel en het Hubertusviaduct. De S102 is slechts een halve kilometer lang en is daarmee de op een na kortste stadsroute in Den Haag, na de S103.

Het Delihofje in de Archipelbuurt in Den Haag ligt aan de Delistraat 2b-18. Toen in 1880 de Delistraat werd aangelegd, dempte men een kleine zij-arm van de Koninginnegracht. Aan dat stroompje lag een uitspanning, die toen ook werd afgebroken ten behoeve van de straat die toen werd aangelegd. Parallel erachter kwam in 1891 het hofje, dat gebouwd werd door Govert van der Vliet, timmerman, en Pieter Westbroek, de latere directeur van de Gemeentelijke Plantsoenendienst. Langs de huisjes loopt een bestraat pad, aan de overkant daarvan hebben de bewoners een tuintje. Het werd gebouwd voor mensen die aan het Hof werkten, zodat het ook wel het Hofje van de Hofhouding werd genoemd. Wat dit hofje van andere hofjes onderscheidt zijn de blauwe Portugese tegels, die een deel van de huizen sieren. De eigenaar werkte bij Focke & Meltzer, en had zo de nodige contacten.

Het Paramaribohofje is een hofje aan de Paramaribostraat, in de Archipelbuurt in Den Haag. Het hofje werd in 1881 gebouwd in opdracht van de Vereniging tot verbetering der woningen van de arbeidende klasse te 's-Gravenhage, nu: Koninklijke Haagse Woningvereniging van 1854. Architect was H. Wesstra, hij bouwde in neorenaissance-stijl. De gevels zijn versierd met randen van gele bakstenen. Dit hofje heeft 60 huisjes verdeeld over drie rijen. De eerste rij ligt aan de Paramaribostraat, de tweede rij ligt rug aan rug erachter, en daartegenover ligt de derde rij. De tweede en derde rij zijn bereikbaar via twee kleine straatjes die afgezet zijn door negentiende-eeuwse hardstenen stoeppalen. Alle huisjes hebben een eigen tuintje en sinds 1954 een uitgebouw, waarin toen het privaat en de keuken werden geplaatst. Het hofje grenst gedeeltelijk aan de hofjes Mallemolen en de Schuddegeest.

De Archipelbuurt, ook wel Indische Buurt genoemd, is een wijk in het centrum van Den Haag. De wijk grenst aan de wijken Willemspark, Zorgvliet, Van Stolkpark en Scheveningse Bosjes, en Benoordenhout. De Archipelbuurt is tussen 1860 en 1890 aangelegd op het voormalige landgoed Duinweide. Men vindt er veel huizen in de neorenaissance-stijl die aan het eind van de 19e eeuw zeer populair was in Nederland.

De Surinamestraat in de Archipelbuurt in Den Haag is gesitueerd tussen de Javastraat en de Laan Copes van Cattenburch, ten noorden van het Nassauplein. Er wonen veel particulieren in de Surinamestraat, maar er zijn ook enkele ambtswoningen en ambassades. De Surinamestraat heeft over bijna de gehele lengte een brede groenstrook in het midden met kastanjebomen. Er staan replica's van oude lantaarnpalen. De Surinamestraat is gebruikt voor het opnemen van films, zoals Eline Vere, Prins Alexander (over de zoon van koning Willem III), De aanslag en Zwartboek. De straat wordt gekenmerkt door de uitbundige eclectische stijl van de bebouwing die uit 1881 tot 1905 dateert en nog vrijwel onaangetast is. Nagenoeg alle panden hebben een monumentale status. Verder wordt de straat gekenmerkt door de originele en ruime koetskeerplekken uit 1881 in het plantsoen.

Het Damesleesmuseum is een particuliere bibliotheek in Den Haag, opgericht in 1894. Het is het enige nog bestaande Nederlandse 'leesmuseum' voor vrouwen en heeft een collectie van ruim 35.000 boeken. Sinds 1974 staat het lidmaatschap ook open voor mannen.

Gezicht 's-Gravenhage - Archipelbuurt is een van rijkswege beschermd stadsgezicht in de wijk Archipelbuurt in Den Haag in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De procedure voor aanwijzing werd gestart op 2 september 1994. Het gebied werd op 25 juli 1996 definitief aangewezen. Het beschermd gezicht beslaat een oppervlakte van 93,4 hectare. Panden die binnen een beschermd gezicht vallen krijgen niet automatisch de status van beschermd monument. Wel zal de gemeente het bestemmingsplan aanpassen om nieuwe ontwikkelingen in het gebied te reguleren. De gezichtsbescherming richt zich op de stedenbouwkundige en cultuurhistorische waardering van een gebied en wil het toekomstig functioneren daarvan veiligstellen.

Het Irenemonument is het bevrijdingsmonument van Den Haag. In 1959 werd het monument naast het voormalig stadhuis aan de Patijnlaan onthuld door burgemeester Kolfschoten. De bedoeling van het monument was dat “duurzaam de Nederlandse driekleur aan de bevochten en herkregen vrijheid zou herinneren”. Het monument is een ontwerp van architect J.J.A. Smets (gemeentelijke Woningdienst) en kunstenaar Aart van den IJssel. Het is een raamwerk met symbolische vrijheidslievende vogels in brons, in een vlucht omhoog, op een laag platform waarop ook een vlaggenmast staat. Op de rand van het platform staat de tekst: ”Gedenk de offers die ’t herwinnen van vrijheids vreugden vroeg - bedenk welk daaglijks offer het doen groeien van vrijheid steeds weerom U vraagt.” Toen het monument bij het oude stadhuis (1953-1996) aan de Burgemeester Patijnlaan stond, werd iedere dag de vlag door een bode gehesen en neergehaald. Na de afbraak van het stadhuis werd het monument administratief ondergebracht bij de oorlogsmonumenten van de gemeente, en werd er alleen nog op 4 en 5 mei gevlagd. Het monument staat sinds 2004 op het Monchyplein vlak bij het Nassauplein. Op verzoek van BewonersBelangen Monchyplein (BBM) heeft de gemeente het beheer van de vlag in 2006 overgedragen aan BBM, zodat er vaker gevlagd kan worden. In 2007 heeft de gemeente Den Haag het monument geheel in de was gezet. Dit is ter bescherming tegen de zoute zeewind, en tegen graffiti. In 2009 werd het monument door de gemeente aangelicht om vervolgens de Nederlandse driekleur weer duurzaam aan de herkregen vrijheid te laten herinneren. Helaas heeft dit een klacht opgeleverd, zodat dit voorlopig niet gebeurt. In 2011 adopteerde de Haagsche Schoolvereeniging het monument. Leerlingen van groep 7 zullen voortaan de herdenking op 8 mei bijwonen.