Burgwal (buurt in Haarlem)

De Sint Nicolaasbrug ook bekend als de Koralenbrug was een brug in het centrum van de stad Haarlem. De brug is in 1804 afgebroken. De brug verbond de oevers van het Donkere Spaarne en de Houtmarkt. De brug lag in het verlengde van de Koralensteeg, en was vernoemd naar de in 1450 gestichte Sint Nicolaaskapel, die aan het eind van de Spaarnwouderstraat tussen de Houtmarkt en de Spaarnwouderpoort was gelegen. Er bestaan plannen om de brug weer terug te brengen om zo de verbinding tussen het centrum van de stad en het stadsdeel Haarlem-Oost te verbeteren. De brug zou dan aangelegd worden als ook het hele gebied rond de koepelgevangenis op de schop gaat, als onderdeel van plan Spaarnesprong.

Brouwerij Het Scheepje of brouwerij 't Scheepje is een voormalige bierbrouwerij uit de Noord-Hollandse stad Haarlem. De brouwerij, die uit 1351 dateerde, was gelegen aan de Houtmarkt 7 langs het Spaarne..

De Houtmarkt, vroeger ook Stroomarkt of Langedijk genoemd, is een straat in de Noord-Hollandse stad Haarlem. De straat loopt langs de rivier het Spaarne vanaf de Dijkstraat tot aan de Vissersbocht. Het ligt in het stadsdeel Centrum, in de wijk Oude Stad en in de buurt de Burgwal. De straat is vernoemd naar de markt die hier plaatsvond en waar hout werd verhandeld. Tot 1804 verbond de Sint Nicolaasbrug de Houtmarkt met het Donkere Spaarne aan de overkant van het Spaarne.

Stadsbuitensingel, Buitensingel of Stadssingel was de benaming voor de Haarlemse waterlopen die de binnenstad omsingelen. Van noord naar zuid maakten de Schotersingel, Kloppersingel, Papentorensingel (gedempt), Oostersingelgracht (gedempt), Herensingel, Kampersingel, Gasthuissingel, Raamsingel, Zijlsingel en Kinderhuissingel uit van deze singel. Zie de afzonderlijke artikelen voor meer informatie.

De Amsterdamse Poort, vroeger Spaarnwouderpoort geheten, is een Haarlemse stadspoort uit het midden van de 14e eeuw. De poort staat aan het einde van de Spaarnwouderstraat en de oude route van Amsterdam naar Haarlem. Na oprichting werd hij de Spaarnwouderpoort genoemd omdat de weg naar Amsterdam in die tijd via Spaarnwoude liep, in verband met de passage van de Liede. De poort ligt aan de oostrand van de historische Oude Stad. De brug die over de Stadsbuitensingel ligt heet de Amsterdamse Poortbrug. Ten noorden van de poort heette de singel plaatselijk de Oostersingel, deze is volledig gedempt. Ten zuiden van de poort heet de singel, de Herensingel, deze is gedeeltelijk gedempt. De Amsterdamse Poort is de enige poort die nog over is van oorspronkelijk veertien stadspoorten. Het is ook de allereerste poort die werd vermeld. Hij is gebouwd bij de eerste uitbreiding van de stad, toen de Burgwal, een terrein ten oosten van het Spaarne, binnen de wallen werd getrokken. Volgens de overlevering zou Kenau Simonsdochter Hasselaer op de walmuren bij de Amsterdamse Poort hebben gestaan om de Spaanse aanval tijdens de Tachtigjarige Oorlog af te slaan. Het is de enige poort die het beleg zonder noemenswaardige schade heeft doorstaan. De Amsterdamse Poort is een rijksmonument.

De Gedempte Oostersingelgracht is een straat en gedempte singel in de Noord-Hollandse stad Haarlem. De Oostersingel werd in 1972 gedempt, waardoor een brede route voor het wegverkeer ontstond. De straat begint bij het laatste stukje van de Herensingel, nabij de Amsterdamse Poort, kruist vervolgens de Amsterdamsevaart en Papentorenvest om vervolgens de spoorlijn Haarlem - Amsterdam onderdoor te gaan en te eindigen bij de Oudeweg.

Teylers Hofje is een van de twintig hofjes die Haarlem kent. Het Teylers Hofje is te vinden aan de Koudenhorn 64a, aan het Spaarne aan de rand het centrum van Haarlem. De achteringang (niet open voor publiek) is gelegen aan de Teylershofjestraat. Het Teylers Hofje is van 1787 en is gesticht uit de nalatenschap van Pieter Teyler van der Hulst net als het op steenworp afstand gelegen Teylers Museum aan het Spaarne. Naast het museum ligt het Teylers Fundatiehuis in de Damstraat 21. Pieter Teyler van der Hulst vestigde al een hofje in 1752, na de dood van zijn vrouw. Hij vestigde dit hofje op het terrein van het huidige Vrouwe- en Antonie Gasthuys. In zijn testament bepaalde hij dat er een nieuw hofje gebouwd moest worden aan het Spaarne. In 1787 werd het Teylershofje verplaatst naar de Koudenhorn. Pieter Teyler bestemde zijn hof voor eerzame dames van boven de 70. Thans wonen er ook alleen vrouwen, maar die zijn algemeen wel wat jonger. Het hofje telt 24 huisjes gelegen rond een binnentuin. Deze huisjes hebben de status rijksmonument en zijn ingeschreven onder nummer 19507 in het monumentenregister. In het hoofd- of voorgebouw is een beheerderswoning en een regentenkamer te vinden. Op de binnenplaats bevindt zich een hardstenen pomp. Het ontwerp is van architect Leendert Viervant die ook het ontwerp van de Ovale Zaal in het Teylers Museum heeft gemaakt. Het hofje heeft aan de kant van de Koudenhorn een neoclassicistische façade, de entree wordt geflankeerd door dorische zuilen. Eind 2020 is het Teylers Hofje aangekocht door Vereniging Hendrick de Keyser met steun van de BankGiro Loterij. Het hofje is overdag vrij toegankelijk, alleen niet op zondag.

De Kortebrug is een brug in de Noord-Hollandse stad Haarlem. De brug overspant de Burgwal in de Burgwalbuurt in de Oude Stad. De brug ligt in de Spaarnwouderstraat, die aanvankelijk de Achterstraat heette, vlak naast de Vissersbocht. De eerste vermelding van de brug dateert uit 1515. De naam heeft de brug waarschijnlijk te danken aan haar korte lengte. De Wildemansbrug gelegen over de Bakenessergracht werd ook wel de Kortebrug of Korte Steenbrugge genoemd. De nabijheid van het Korte Spaarne bij deze brug heeft de naam waarschijnlijk doen behouden. Begin 19e eeuw was de Kortebrug nog een ophaalbrug, eind 19e eeuw moet deze zijn vervangen door een vaste brug.

De Herensingel, vroeger Bullensingel is een gracht en straat in de Nederlandse stad Haarlem. De gracht loopt van de Amsterdamse Poort in zuidwestelijke richting naar het Spaarne, waar hij wordt overspannen door de Schalkwijkerbrug. Al op de kaart van Jacob van Deventer uit de zestiende eeuw is dit water te zien als zuidoostelijke grens van de stadsbebouwing, en dat zou tot ver in de 19e eeuw zo blijven. Alleen de straat aan de zuidoostkant van de gracht heet de Herensingel, de weg aan de overkant heet de Lange Herenvest. De laatste paar meters richting de Amsterdamse Poort zijn gedempt, daar heet de straat Gedempte Herensingel.

De Spaarnwouderstraat is een straat in centrum van Haarlem. De straat loopt vanaf de Hoogstraat, die in het verlengde van de Melkbrug ligt, naar de Amsterdamse Poort, die ook wel de Spaarnwouderpoort werd genoemd. Deze straat en poort waren vernoemd naar het dorp Spaarnwoude dat ten noordoosten van de stad lag. De straat heette aanvankelijk de Achterstraat en omvatte ook de Antoniestraat. De straat ligt evenwijdig aan het bochtig verloop van het Spaarne.

Haarlem-Oost is een stadsdeel van de gemeente Haarlem met 21.721 inwoners. Het stadsdeel bestaat uit 4 wijken ten oosten van de binnenstad en de rivier het Spaarne. Aan de oostkant wordt het stadsdeel begrensd door rivier de Liede en in het zuiden door de Schipholweg (N205). Op de grens van Haarlem-Oost en het centrum bevindt zich de karakteristieke Koepelgevangenis, evenals Molen de Adriaan en de Scheepmakersdijk. Ook staat de enige overgebleven stadspoort in dit stadsdeel, namelijk de Amsterdamsepoort. Deze ligt aan het einde van de (gedempte) Amsterdamsevaart. Ook zijn de Oostvest, Papentorenvest en het laatste stuk van de Herensingel gedempt om plaats te maken voor het verkeer. Haarlem-Oost valt op te delen in drie gebieden de Waarder- en Veerpolder, De Amsterdamse- en Slachthuiswijk en Parkwijk.

De Amsterdamsewijk is een wijk in Haarlem. De wijk is gelegen ten oosten van het centrum, direct onder de spoorbaan Haarlem-Amsterdam. De buurt is met name aan de westkant oorspronkelijk een arbeidersbuurt met dichte bebouwing en kleine huizen gebouwd rond 1900. Ten oosten grenst de wijk aan Parkwijk. Daar bevinden zich meer naoorlogse bebouwing zoals flats. De Amsterdamstraat geldt als belangrijkste winkelgebied.