Bijlmerramp

Het groeiend monument (Bijlmerramp) of Bijlmermonument is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Bij het monument wordt jaarlijks op 4 oktober stilgestaan bij de Bijlmerramp. Tot 2023 was een apart in het leven geroepen "Stichting Beheer Het Groeiend Monument" verantwoordelijk voor het monument. Sindsdien zijn de gezamenlijke buurtbewoners verantwoordelijk. Journalist Harriët Duurvoort publiceerde in 1996 een gelijknamig boekwerk over het monument.

De Groesbeekdreefbrug (brug 1028) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

Koppenburgbrug (brug 1029) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

De Kolfschotenburg (brug 1396) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Bij de inrichting van de wijk Bijlmermeer werd voor de infrastructuur een soort ringweg aangelegd, die gevormd zou worden door de Bijlmerdreef, 's-Gravendijkdreef, Karspeldreef en Groesbeekdreef. Zij omsloten een buurt met voornamelijk honingraatflats. Men koos voor gescheiden verkeersstromen met snelverkeer op dijklichamen en langzaam verkeer op maaiveldniveau. Die infrastructuur leverde vanwege deze keus een grote vraag naar kunstwerken, want voetgangers en fietsers moesten wel in en uit die buurt kunnen komen. Architect Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken ontwierp midden jaren zestig tal van “grote bruggen” (in de dreven) en maaiveldbruggen (voet- en fietspaden). Die Groesbeekdreef vormde jarenlang een barrière tussen de wijk met hoogbouwflats (G-Buurt) en braak liggend land. Beginjaren tachtig waren de ideeën voor nog meer hoogbouwflats van tafel. Zo werd de K-Buurt waarin het Krimpertplein ingericht met laagbouw. Die K-Buurt moest vervolgens een verbinding krijgen met die Groesbeekdreef, maar dat was zo eenvoudig niet. Er moesten op een klein oppervlak zoveel mogelijk woningen worden gebouwd (een deel van de Groesbeekdreef werd opgeofferd aan boxen) en er moesten op- en afritten ingepland worden, terwijl ook het voet- en fietsverkeer langs die dreef doorgang moest houden. Dit leidde tot wat bekend werd als een heuvelbrug. Vanuit de K-Buurt stijgt een helling op zand tot het niveau van de dreef om vervolgens een kleine overspanning te krijgen die daadwerkelijk aansluit op de dreef. Ook deze twee op- en afritten (samen met Kloekhorstbrug, brug 1397) zijn ook ontworpen door Dirk Sterenberg, maar dan als zelfstandig architect te Hoorn (Noord-Holland) in 1981, nog wel werkend voor de Publieke Werken. Ze kregen een heel ander uiterlijk dan de in de jaren zestig ontworpen bruggen, maar Sterenbergs handtekening is nog wel terug te vinden in de borstwering. De naam kreeg de brug in 2018 toen in deze wijk talloze kunstwerken een naam kregen, als ze maar in snelwegen lagen. De brug werd vernoemd naar de Kolfschotenstraat, die in het verlengde van de brug ligt. Deze straat is op zich vernoemd naar een landgoed met huis te Scherpenzeel, dat toen het landhuis nog een pachter met de naam Kolfschoten had viel onder de provincie Utrecht, maar vanaf 1814 ligt het in de provincie Gelderland De brug ligt over de Koppenburglaan, een soort ventweg op maaiveldniveau langs de Groesbeekdreef op dijklichaam.

Brug 1027 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Ze maakte vanaf 1966 deel uit van de infrastructuur van deze toen nog toekomstige woonwijk. Het viaduct stond er jarenlang redelijk ongebruikt bij. In de woonwijk werd een systeem van gescheiden verkeersstromen geïntegreerd. Snelverkeer werd afgewikkeld via dreven op een dijklichaam, langzaam verkeer werd afgewikkeld op straten en paden op maaiveld niveau. Om dit te kunnen realiseren was een groot pakket aan bruggen en viaducten nodig. Deze werden voor het merendeel ontworpen door architect Dirk Sterenberg voor of in samenwerking met de Dienst der Publieke Werken. Sterenberg ontwierp daarbij viaducten en bruggen in allerlei maten. Brug 1027 werd nog getekend als viaduct in de Bijlmermeer, de straatnamen waren nog allemaal niet bekend. Brug 1027 werd gebouwd in wat uiteindelijk de Groesbeekdreef werd, een verbindingsweg tussen de Bijlmerdreef en Karspeldreef. Samen met de 's-Gravendijkdreef vormt het een rechthoek in de G- en K-buurt. Brug 1027 kwam daarbij over een voet- en fietspad te liggen tussen de honingraatflat Kikkenstein en de laagbouw van Kortvoort. De viaducten van Sterenberg zijn te herkennen aan de afgeronde randplaten, de standaard leuningen, de betegeling van de taluds en betonblokken op het wegdek, zo ook hier. Zelfs de lengte van de brug (17 meter) is “standaard” voor de wijk voor overspanningen in dreven over paden. Bij nieuw inzicht vanaf de jaren negentig zag de Gemeente Amsterdam dat delen van genoemde rechthoek liever geen weg voor snelverkeer meer bleef, maar een brede stadsstraat. Dit had tot gevolg dat dit stuk Groesbeekdreef (tot en met de Karspeldreef) rond 2002 werd afgegraven en op maaiveldniveau kwam te liggen met een soort ventweg in de hoedanigheid van Krommehoekstraat. Met het afgraven werd brug 1027 gesloopt.

Brug 1059 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Brug 1059 maakte vanaf 1966 deel uit van de infrastructuur binnen deze nog te bouwen wijk. In die wijk kwam een soort rondweg in de vorm van Bijlmerdreef, 's-Gravendijkdreef en Karspeldreef. Deze dreven werden halfhoog aangelegd op een dijklichaam en waren alleen toegankelijk voor snelverkeer. Voetgangers en fietsers bewogen zich voornamelijk op maaiveldniveau. Door deze inrichting van de wijk moesten er tal van viaducten gebouwd worden om het langzame verkeer ongehinderd tussen de diverse wijkonderdelen te laten bewegen. Bij de ontwerpfase van de Bijlmermeer was dat nog niet zover. De brug werd ontworpen als "viaduct in de Bijlmermeer". Brug 1059 werd in de Karspeldreef een onderdoorgang van Kraaiennest tussen honingraatflats Kikkenstein en Kruitberg richting het zuiden met toren (sinds 1975)- en honingraatflats Kralenbeek en Kempering. Voor genoemde dreven ontwierp Dirk Sterenberg voor de Dienst der Publieke Werken een soort standaardprogramma voor viaducten. Ze hebben allemaal grotendeels hetzelfde uiterlijk met afgeronde randplaten, betonblokken op de randen van het wegdek, leuningen en betegeling keermuren. Ook de lengtes van de overspanningen van dit soort viaducten was standaard (17 meter}. Het gescheiden verkeer werd hier vanaf begin jaren nul losgelaten. Er vond een ingrijpende sanering plaats waarbij het oostelijk en zuidelijk deel van die rondweg werd afgegraven; de kruisingen werden verlaagd naar maaiveldniveau met bijvoorbeeld zebrapaden. Deze slag liep door tot eind jaren nul. Ook dit deel van de Karspeldreef werd afgegraven, daarbij werd brug 1059 gesloopt.Honingraatflats Kempering en Kralenbeek werden ook gesloopt; de torenflats bleven staan.

Brug 1059 was een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Brug 1060 maakte vanaf 1966 deel uit van de infrastructuur binnen deze nog te bouwen wijk. In die wijk kwam een soort rondweg in de vorm van Bijlmerdreef, 's-Gravendijkdreef, Karspeldreef en ter plaatse de Groesbeekdreef. Deze dreven werden halfhoog aangelegd op een dijklichaam en waren alleen toegankelijk voor snelverkeer. Voetgangers en fietsers bewogen zich voornamelijk op maaiveldniveau. Door deze inrichting van de wijk moesten er tal van viaducten gebouwd worden om het langzame verkeer ongehinderd tussen de diverse wijkonderdelen te laten bewegen. Bij de ontwerpfase van de Bijlmermeer was dat nog niet zover. De brug werd ontworpen als "viaduct in de Bijlmermeer". Brug 1060 werd in de Karspeldreef een onderdoorgang gemaakt tussen honingraatflats Kikkenstein en Kralenbeek (met sinds 1975 torenflat) in het voet- en fietspad Nellesteinpad (parallel aan de Groesbeekdreef), dat even daarvoor een onderdoorgang had in de eerste flat. Voor genoemde dreven ontwierp Dirk Sterenberg voor de Dienst der Publieke Werken een soort standaardprogramma voor viaducten. Ze hebben allemaal grotendeels hetzelfde uiterlijk met afgeronde randplaten, betonblokken op de randen van het wegdek, leuningen en betegeling keermuren. Ook de lengtes van de overspanningen van dit soort viaducten was standaard (17 meter); hier vanwege de lengte tweemaal 17 meter met rij brugpijlers. Het gescheiden verkeer werd hier vanaf begin jaren nul losgelaten. Er vond een ingrijpende sanering plaats waarbij het oostelijk en zuidelijk deel van die rondweg werd afgegraven; de kruisingen werden verlaagd naar maaiveldniveau met bijvoorbeeld zebrapaden. Deze slag liep door tot eind jaren nul. Ook dit deel van de Karspeldreef als ook een deel van de Groesbeekdreef werd afgegraven, daarbij werd brug 1060 gesloopt. De honingraatflat Kralenbeek werd ook gesloopt; de torenflat bleef staan.

De Kloekhorstbrug (brug 1397) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Bij de inrichting van de wijk Bijlmermeer werd voor de infrastructuur een soort ringweg aangelegd, die gevormd zou worden door de Bijlmerdreef, 's-Gravendijkdreef, Karspeldreef en Groesbeekdreef. Zij omsloten een buurt met voornamelijk honingraatflats. Men koos voor gescheiden verkeersstromen met snelverkeer op dijklichamen en langzaam verkeer op maaiveldniveau. Die infrastructuur leverde vanwege deze keus een grote vraag naar kunstwerken, want voetgangers en fietsers moesten wel in en uit die buurt kunnen komen. Architect Dirk Sterenberg van de Dienst der Publieke Werken ontwierp midden jaren zestig tal van “grote bruggen” (in de dreven) en maaiveldbruggen (voet- en fietspaden). Die Groesbeekdreef vormde jarenland een barrière tussen de wijk met hoogbouwflats (G-Buurt) en braak liggend land. Beginjaren tachtig waren de ideeën voor nog meer hoogbouwflats van tafel. Zo werd de K-Buurt waarin het Krimpertplein ingericht met laagbouw. Die K-Buurt moest vervolgens een verbinding krijgen met die Groesbeekdreef, maar dat was zo eenvoudig niet. Er moesten op een klein oppervlak zoveel mogelijk woningen worden gebouwd (een deel van de Groesbeekdreef werd opgeofferd aan boxen) en er moesten op- en afritten ingepland worden, terwijl ook het voet- en fietsverkeer langs die dreef doorgang moest houden. Dit leidde tot wat bekend werd als een heuvelbrug. Vanuit de K-Buurt stijgt een helling op zand tot het niveau van de dreef om vervolgens een kleine overspanning te krijgen die daadwerkelijk aansluit op de dreef. Ook deze twee op- en afritten (samen met Kolfschotenbrug, brug 1396) zijn ook ontworpen door Dirk Sterenberg, maar dan als zelfstandig architect te Hoorn (Noord-Holland) in 1981, nog wel werkend voor de Publieke Werken. Ze kregen een heel ander uiterlijk dan de in de jaren zestig ontworpen bruggen, maar Sterenbergs handtekening is nog wel terug te vinden in de borstwering. De naam kreeg de brug in 2018 toen in deze wijk talloze kunstwerken een naam kregen, als ze maar in snelwegen lagen. De brug werd vernoemd naar de Kloekhorststraat, die in het verlengde van de brug ligt. Deze straat is op zich vernoemd naar een oude boerderij in het buurtschap Klein Dochteren nabij Lochem. De brug ligt over de Koppenburglaan, een soort ventweg op maaiveldniveau langs de Groesbeekdreef op dijklichaam.

Kralenbeek is een straat en woontoren in Amsterdam-Zuidoost. De straat kreeg haar naam op 25 juni 1969 en werd vernoemd naar een patriciërshuis nabij Velsen.

Kempering is een straat en woontoren in Amsterdam-Zuidoost. De straat kreeg haar naam op 25 juni 1969 en werd vernoemd naar een boerderij bij Reutum, gemeente Tubbergen.

Brug 1061 was een relatief groot bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Plaatselijk stond het bekend als het busplatform Kraaiennest.

Kraaiennest is een station van de Amsterdamse metro, gelegen op een viaduct boven de Karspeldreef in de Bijlmermeer in Amsterdam-Zuidoost. Het bovengrondse metrostation opende op 14 oktober 1977 en maakt deel uit van Gaasperplaslijn 53. Het wordt medegedragen door de Bijlmerdreefmetrobrug, een dubbel enkelsporig metroviaduct. De naam Kraaiennest verwijst, zoals de meeste oorspronkelijke straatnamen in de Bijlmermeer, naar een historische boerderij of buitenplaats in Nederland. In dit geval zowel een fort met landhuis te Breukelen-Sint Pieter (provincie Utrecht) als van een boerderij in Harmelen (provincie Utrecht). Ten oosten van het station bevond zich, tot maart 2012 onder de gesloopte parkeergarage van de flat Kleiburg, het gelijknamige winkelcentrum Kraaiennest. Het station heeft een eilandperron waarvandaan twee aparte uitgangen naar de tussen perron en maaiveld gelegen centrale verdeelhal voeren. Deze verdeelhal sloot oorspronkelijk aan op de verhoogde Karspeldreef en het busplatform, welke in het kader van de vernieuwing van de Bijlmermeer in 2005 werden verlaagd. In het najaar van 2009 startte de ingrijpende verbouwing, waarbij het gehele station enkele tientallen meters in noordelijke richting werd verplaatst. Daarbij werd aan de noordzijde ook een nooduitgang gerealiseerd. Als eerste werd de bestaande toegang tot het station afgesloten en gesloopt en werd een nieuwe, tijdelijke toegang aan de zuidzijde gebouwd. Voor dit nieuwe station is in 2005 door het Rotterdamse architectenbureau Maccreanor Lavington Architects een ontwerp gemaakt. Dit ontwerp bleek in de eerste opzet niet haalbaar binnen het beschikbare budget. In april 2008 werd een gewijzigd en vereenvoudigd ontwerp gepresenteerd. Ten westen van het station is een nieuw winkelcentrum de Kameleon met woningen gerealiseerd, dat het bestaande winkelcentrum vanaf maart 2012 verving. Het station is gerenoveerd en in september 2013 heropend. De kosten waren ca. €13 miljoen en er is ook een decoratief hekwerk gemaakt, ontworpen door Froukje Taconis. Samen met andere verbeteringen aan het station, leverde dit in juni 2014 een Britse architectuurprijs op, de Royal Institute of British Architects Award.