Leidsepoort

Hirsch & Cie, was een van oorsprong Belgisch modehuis met winkels in Brussel (1869-1962), Amsterdam (1882-1976), Keulen, Dresden en Hamburg. Het modehuis is genoemd naar de oprichter ervan, de uit Altena in Westfalen afkomstige Joodse ondernemer Leo Hirsch (1842-1906).

Amsterdam is een grootstedelijke gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente telt 934.927 inwoners en heeft een totale oppervlakte van 219,49 km², waarvan 165,50 km² land en 53,99 km² water (1 januari 2024, Bron: CBS), Groot-Amsterdam telt 1.459.402 inwoners. Het is de grootste gemeente van Nederland. Amsterdam vormt samen met 29 andere gemeenten de Metropoolregio Amsterdam. In de regio wonen meer dan 2.600.000 mensen. Amsterdam is samen met Den Haag de gemeente met het hoogste percentage inwoners met een migratieachtergrond, op 1 januari 2020 had 55,6% van de inwoners een migratieachtergrond. Het aantal verschillende nationaliteiten in de gemeente (in 2007: 177) behoort tot de hoogste ter wereld. Sinds 24 maart 2022 maakt ook Weesp deel uit van de gemeente Amsterdam, dat fungeert als stadsgebied binnen die gemeente.

De Stadsschouwburg Amsterdam (SSBA) is een theatergebouw aan het Leidseplein in Amsterdam en tevens de naam van enkele inmiddels verdwenen hoofdstedelijke schouwburgen aan de Keizersgracht en het Leidseplein. Het huidige gebouw dateert uit 1894 en is sinds 1982 een rijksmonument. Hoofdbespeler van de Stadsschouwburg is Toneelgroep Amsterdam. Per 1 januari 2018 vormen beide instellingen één organisatie, onder de naam ITA (Internationaal Theater Amsterdam).

De Balie is een Nederlandse organisatie die onafhankelijke journalistieke programma's over kunst, cultuur en politiek produceert. De Balie is gevestigd aan het Kleine-Gartmanplantsoen 10, bij het Leidseplein in Amsterdam, en heeft drie theaterzalen, een bioscoop en een café-restaurant.

De Plaquette Samuel Coster is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het betreft eigenlijk twee plaquettes. De bovenste daarvan betreft een portret van Samuel Coster, van huis uit arts, maar tevens bekend als oprichter van de Eerste Amsterdamse Schouwburg in 1617. Daaronder is een onderschrift geplaatst met de tekst: Stadsgeneesheer, Toneeldichter en, grondlegger van de, Eerste Amsterdamse,schouwburg: 1617 Die schouwburg was de voorganger van de Stadsschouwburg. De beide plaquettes zijn gemaakt door beeldhouwer Leo Braat. Wethouder Albert de Roos kwam op 3 december 1951 naar het Leidseplein om om 10 uur ’s morgens de herdenkingsplaquette(s) te onthullen. Of daartoe een specifieke aangelegenheid was is niet bekend. De plaquettes zijn geplaatst aan de noordoostelijke zijgevel van het theater aan het plein.

Op 1 mei 1944 vond onder leiding van Gerrit van der Veen een mislukte overval plaats om kopstukken van de Illegaliteit uit het Huis van Bewaring I aan de Weteringschans te Amsterdam te bevrijden.

In de nacht van 14 op 15 juli 1944 deed Johannes Post een overval op het Huis van Bewaring I, de Weteringschans in Amsterdam, enkele weken na de overval door Gerrit van der Veen.

Het Huis van Bewaring aan het Kleine-Gartmanplantsoen 14 te Amsterdam (tussen de Weteringschans en het Leidseplein), beter bekend als Weteringschans, werd in 1850 gebouwd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het een beruchte gevangenis waar onder meer Anne Frank en haar familie hebben gezeten nadat ze waren verraden. Verzetsleiders Gerrit van der Veen en Johannes Post zijn beiden na mislukte overvallen op het Huis van Bewaring (respectievelijk op 1 mei 1944 en op 15 juli 1944) opgepakt en gefusilleerd. De gevangenis is 1979 gesloten en herbestemd.

Het Leidseplein is een plein in het centrum van Amsterdam in het verlengde van de Leidsestraat. Het grenst aan de Marnixstraat, het Kleine-Gartmanplantsoen en de Singelgracht.

De Hans Snoekfontein is een kunstwerk in Amsterdam-Centrum. De fontein is vernoemd naar Hans Snoek, oprichtster van het Scapino Ballet, die via een legaat financieel bijdroeg aan de bouw van de fontein en het opknappen van het plein. Andere bijdragen kwamen van American Hotel en Holland Casino. Het geheel werd op 12 juni 2006 onthuld. Sinds 1962 spoot een fontein met bijnaam Leidseplein-vissen naar ontwerp van Gerarda Rueter water in en uit een bassin aan het deel van het Leidseplein dat voor het hotel ligt. Water stroomde uit onder andere twee vissen. Hans Snoek uitte samen met haar man regisseur Erik de Vries in 2001 de wens, dat er een fontein met meer allure kwam. Ze overleden echter in de jaren daarop. De twee vissen van Rueter kregen bij de vernieuwing een nieuw bassin. Uit het bassin spuiten diverse spuwers waarbij een lijnenspel ontstaat, horizontaal, verticaal en diagonaal. Vier spuwers spuiten water omhoog; de twee snoeken van Rueter spuiten diagonaal; de sokkel daarvan horizontaal, vier waterstralen komen uit wat op grote slakkenhuizen lijken en vier stralen komen uit Botticelli-schelpen. Het bassin meet ongeveer 20 bij 10 meter in ovale vorm en heeft 1 miljoen euro gekost. Het nieuwe ontwerp kwam van landschapsarchitect Eriq Nijhuis van Gelder, werkend bij Stadsdeel Centrum. Hij ontwierp een bassin van Chinees geel graniet, materiaal dat ook terug te vinden is in de bouwconstructie van het American Hotel. Tegelijkertijd werden vier kroonlantaarns geplaatst, gefinancierd door stichting Heijmeijer van Heemstede, welke toen een nieuwe kleur kroon meekregen (blauw in plaats van rood). De fontein overleefde een nieuwe inrichting van dit deel van het plein in de periode 2016-2019.

Tranen voor het verzet ofwel Twee tranen is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. De twee tranen van glas op een blauwe plaat is een schepping van Bernard Heesen. Heesen gaf met de tranen het leed veroorzaakt door de Tweede Wereldoorlog weer. Het werk hangt in een van de doorgangen van het Max Euweplein. Dat plein is aangelegd op de terreinen van het voormalige Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Dat gebouw werd tijdens de bezetting door Nazi-Duitsland door de Sicherheitsdienst en Gestapo gebruikt. Onder de tranen is een verklarende tekst te vinden: Dit gebouw, het voormalige Huis van Bewaring, werd tijdens deDuitse bezetting door de SD en Gestapo gebruikt voor politiekegevangenen. Voor velen was dit het eerste station op de weg naarconcentratiekampen, Duitse gevangenissen en plaatsen waar zij,die zich tegen bezetter te weer stelden, ter dood werden gebracht.In 1944 zijn twee overvallen op dit gebouw gepleegd in eenpoging hen te bevrijden. De eerste overval stond onder leiding vanGerrit Jan van der Veen. De tweede werd geleid door Johannes Post. De Tranen voor het verzet werd op 25 februari 1993, toen ook de Februaristaking werd herdacht, door burgemeester Ed van Thijn onthuld in aanwezigheid van de weduwen van Dirk Walda (lid van het comité Februaristaking bij de Ford-fabrieken) en Gerrit Jan van der Veen. De gedenkplaat werd vervolgens geadopteerd door het Amsterdams Lyceum, dat gedurende de bezetting zowel mensen verloor na vergelding na een verzetsactie alsook 92 leerlingen aan de Jodenvervolging. Sommigen van die slachtoffers waren in deze gevangenis opgesloten geweest. Op dezelfde dag kregen straat in Geuzenveld-Slotermeer, die naar verzetsmensen waren vernoemd nieuwe straatborden met meer uitleg over hun acties. In de directe omgeving in die (onder)doorgang staat de Gedenksteen voor het voormalig Huis van Bewaring van Pieter Zaanen, de architect van de gebouwen rondom het Max Euweplein.

Heineken Hoek was een horeca-etablissement in Amsterdam-Centrum. Het gebouw werd gezien als een van de markantste gebouwen van het Leidseplein en het Kleine-Gartmanplantsoen. Het was in de loop der jaren door talloze verbouwingen het scharnierpunt geworden van beide pleinen met de kopse gevel aan het Leidseplein 9 en de strekgevel aan het plantsoen 1-5. Het begon als horecagelegenheid in het hoekpand, maar brak steeds verder door langs het plantsoen richting Citybioscoop. Het historisch begin is niet geheel bekend, maar het was vermoedelijk al in de 18e eeuw een plek voor horeca. Met de komst van de Stadsschouwburg groeide de potentie. In 1843 maakte danser Frans Stemmerik dat hij eigenaar was geworden van een koffijhuis (koffiehuis) schuin tegenover die schouwburg. Een grootscheepse verbouwing vond plaats in 1907/1908 toen Gerardus Johannes de Boer het pand ombouwde tot café-restaurant en tabakswinkel (Café Moderne). In de jaren twintig werd het gebouw opgesierd door een flinke lichtreclame van winkelketen De Gruyter. In 1937 stapte Heineken bier in; het gebouw werd eind jaren vijftig bekend als Heineken Hoek/Heinekenhoek. Ongeveer gelijktijdig begonnen ook de discussies over wat er met het gebouw moest gebeuren. Sloopplannen kwamen op en gingen van tafel. Één van de tegenstanders de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad roerde zich dermate dat de sloopvergunning uit de jaren tien van de 21e eeuw ook in de prullenbak belandde. Even later gaf de Gemeente Amsterdam toch toestemming om het gebouw af te breken. Opnieuw kwamen en rechtszaken, dit maal tot de Hoge Raad der Nederlandenen toe en deze gaf de uitslag dat sloop toegestaan was; het was 2019. Ook de buurt roerde zich, maar dat kon niet voorkomen dat vanaf januari 2021 het gebouw langzaam tegen de vlakte ging, maar niet eerder dan dat de overbekende reclame van Heineken (twee bierglazen in neon) van de daken was gehaald. Na de sloop begon de bouw van een nieuw gebouw, dat onder beheer staat van zakenmannen Won Yip en Martin Nijdam samen met Q Hospitality (EMH Group). De naam Heineken Hoek zou daarbij weer terugkeren voor het café-restaurantgedeelte. Het gebouw kreeg de titel The Diamond Amsterdam (diamantvormen van de Koh-I-Noor in de buitengevel), naar het ontwerp van MVSA. Bij de onthulling van de contouren van het nieuwe gebouw ontstond er weer discussie omtrent hoe het mogelijk was een dergelijk nieuw gebouw hier neer te zetten. Tegelijkertijd waren diverse “kenners” er zich van bewust dat ook de nieuwbouw zich wellicht kon ontwikkelen tot markant punt. Architectuurhistorici Wouter van Elburg en Hanneke Ronnes (Amsterdam sloopt) en architectuurrecensent Jaap Huisman hadden er net als de bewoners een hard hoofd in; het gebouw had in dat stadium al de bijnamen "Bijenkorfkoffertje" en "Snelwegtoilet". Het gebouw kreeg zes bouwlagen boven een kelder. Opening van het geheel werd verwacht in voorjaar 2024.