Amsterdam (gemeente)

De Leidsepoort was een van de acht toegangspoorten tot Amsterdam en gebouwd in 1664, na de aanleg van de Grachtengordel. De poort maakte deel uit van de vestingwerken van Amsterdam. De poort verving de Heiligewegse Poort die na de stadsuitbreiding binnen de stad kwam te liggen. De stadspoort was gelegen aan de zuidkant van het Leidseplein, tegenover de huidige Marnixstraat. Van de toenmalige stadsschouwburg moesten de houten buitenmuren in 1774 worden opgevuld met zaagsel omdat de klokken van de poort elk kwartier werden geluid. Bij de Leidsepoort begon de Heiligewegse Vaart, later Overtoomse Vaart, naar de Overtoom. Het huidige American Hotel staat ongeveer op de plaats van de vroegere poort, die in 1862 werd gesloopt.

Hirsch & Cie, was een van oorsprong Belgisch modehuis met winkels in Brussel (1869-1962), Amsterdam (1882-1976), Keulen, Dresden en Hamburg. Het modehuis is genoemd naar de oprichter ervan, de uit Altena in Westfalen afkomstige Joodse ondernemer Leo Hirsch (1842-1906).

Arthur van Schendel is een artistiek kunstwerk in Amsterdam Oud-West. Op 5 maart 1952 werd de portretbuste van Arthur van Schendel onthuld dat gemaakt is door Jobs Wertheim. De onthulling vond plaats in het zuidelijke deel van het Leidsebosje. De weduwe, een zoon en een kleindochter van Van Schendel alsmede een wethouder waren daarbij aanwezig. Die plaats werd verkozen omdat Van Schendel hier regelmatig passeerde in de korte tijd dat hij aan de Leidsekade 89 woonde en naar het Park Hotel Amsterdam wandelde om aldaar de krant te lezen. In 1981 verdween het beeld, het was al een keer van de sokkel getrokken en verdween toen definitief. In 1982 werd het teruggevonden bij een schroothandelaar en in 1983 werd het teruggezet. De eerste jaren stond het in de open ruimte, doch begin 21e eeuw werd dit deel van het parkje bebouwd. Amsterdam kent ook een Arthur van Schendelstraat, deze ligt in de wijk Geuzenveld-Slotermeer.

De Leidsebrug of Leidsepleinbrug, brug nr. 174, is een vaste plaatbrug in Amsterdam-Centrum en voert over de Singelgracht. De brug verbindt het Leidseplein en de Marnixstraat met het Leidsebosje en de Stadhouderkade. De brug is vernoemd naar de vroegere Leidsepoort. De landhoofden en pijlers werden gemaakt van natuursteen. De brug werd verfraaid met een aantal beeldhouwwerken van Johan Polet op de hoeken van de landhoofden en stelde twee nijlpaarden en twee leeuwenkoppen voor. Daarnaast gaat nog wat kleiner beeldhouwwerk over in de borstweringen langs de walkant. In het ontwerp werd voor het eerst een aantal houten zitelementen opgenomen in de borstweringen. Aan de noordwestzijde van de brug staat Hotel Americain met daarvoor de Hans Snoekfontein en daar tegenover staat het Hirschgebouw. Naast de brug bevindt zich, van de brug af gezien, aan de rechterkant van het Leidsebosje een steiger voor de Canal Bus. Tramlijn 1, 2, 5 en 12 rijden over de brug en hebben er staduitwaarts een halte.

De Hans Snoekfontein is een kunstwerk in Amsterdam-Centrum. De fontein is vernoemd naar Hans Snoek, oprichtster van het Scapino Ballet, die via een legaat financieel bijdroeg aan de bouw van de fontein en het opknappen van het plein. Andere bijdragen kwamen van American Hotel en Holland Casino. Het geheel werd op 12 juni 2006 onthuld. Sinds 1962 spoot een fontein met bijnaam Leidseplein-vissen naar ontwerp van Gerarda Rueter water in en uit een bassin aan het deel van het Leidseplein dat voor het hotel ligt. Water stroomde uit onder andere twee vissen. Hans Snoek uitte samen met haar man regisseur Erik de Vries in 2001 de wens, dat er een fontein met meer allure kwam. Ze overleden echter in de jaren daarop. De twee vissen van Rueter kregen bij de vernieuwing een nieuw bassin. Uit het bassin spuiten diverse spuwers waarbij een lijnenspel ontstaat, horizontaal, verticaal en diagonaal. Vier spuwers spuiten water omhoog; de twee snoeken van Rueter spuiten diagonaal; de sokkel daarvan horizontaal, vier waterstralen komen uit wat op grote slakkenhuizen lijken en vier stralen komen uit Botticelli-schelpen. Het bassin meet ongeveer 20 bij 10 meter in ovale vorm en heeft 1 miljoen euro gekost. Het nieuwe ontwerp kwam van landschapsarchitect Eriq Nijhuis van Gelder, werkend bij Stadsdeel Centrum. Hij ontwierp een bassin van Chinees geel graniet, materiaal dat ook terug te vinden is in de bouwconstructie van het American Hotel. Tegelijkertijd werden vier kroonlantaarns geplaatst, gefinancierd door stichting Heijmeijer van Heemstede, welke toen een nieuwe kleur kroon meekregen (blauw in plaats van rood). De fontein overleefde een nieuwe inrichting van dit deel van het plein in de periode 2016-2019.

De Stadsschouwburg Amsterdam (SSBA) is een theatergebouw aan het Leidseplein in Amsterdam en tevens de naam van enkele inmiddels verdwenen hoofdstedelijke schouwburgen aan de Keizersgracht en het Leidseplein. Het huidige gebouw dateert uit 1894 en is sinds 1982 een rijksmonument. Hoofdbespeler van de Stadsschouwburg is Toneelgroep Amsterdam. Per 1 januari 2018 vormen beide instellingen één organisatie, onder de naam ITA (Internationaal Theater Amsterdam).

Café Américain, ook wel Café Americain genoemd, is een klassiek grand café in Amsterdam dat dateert uit 1902 en zich bevindt aan het Leidseplein op het gelijkvloers van wat Amsterdammers Hotel Américain noemen. Hotel Americain is onderdeel van Eden Hotel Group.

Tranen voor het verzet ofwel Twee tranen is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. De twee tranen van glas op een blauwe plaat is een schepping van Bernard Heesen. Heesen gaf met de tranen het leed veroorzaakt door de Tweede Wereldoorlog weer. Het werk hangt in een van de doorgangen van het Max Euweplein. Dat plein is aangelegd op de terreinen van het voormalige Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Dat gebouw werd tijdens de bezetting door Nazi-Duitsland door de Sicherheitsdienst en Gestapo gebruikt. Onder de tranen is een verklarende tekst te vinden: Dit gebouw, het voormalige Huis van Bewaring, werd tijdens deDuitse bezetting door de SD en Gestapo gebruikt voor politiekegevangenen. Voor velen was dit het eerste station op de weg naarconcentratiekampen, Duitse gevangenissen en plaatsen waar zij,die zich tegen bezetter te weer stelden, ter dood werden gebracht.In 1944 zijn twee overvallen op dit gebouw gepleegd in eenpoging hen te bevrijden. De eerste overval stond onder leiding vanGerrit Jan van der Veen. De tweede werd geleid door Johannes Post. De Tranen voor het verzet werd op 25 februari 1993, toen ook de Februaristaking werd herdacht, door burgemeester Ed van Thijn onthuld in aanwezigheid van de weduwen van Dirk Walda (lid van het comité Februaristaking bij de Ford-fabrieken) en Gerrit Jan van der Veen. De gedenkplaat werd vervolgens geadopteerd door het Amsterdams Lyceum, dat gedurende de bezetting zowel mensen verloor na vergelding na een verzetsactie alsook 92 leerlingen aan de Jodenvervolging. Sommigen van die slachtoffers waren in deze gevangenis opgesloten geweest. Op dezelfde dag kregen straat in Geuzenveld-Slotermeer, die naar verzetsmensen waren vernoemd nieuwe straatborden met meer uitleg over hun acties. In de directe omgeving in die (onder)doorgang staat de Gedenksteen voor het voormalig Huis van Bewaring van Pieter Zaanen, de architect van de gebouwen rondom het Max Euweplein.

De Balie is een Nederlandse organisatie die onafhankelijke journalistieke programma's over kunst, cultuur en politiek produceert. De Balie is gevestigd aan het Kleine-Gartmanplantsoen 10, bij het Leidseplein in Amsterdam, en heeft drie theaterzalen, een bioscoop en een café-restaurant.

De Hein Donnerbrug (brugnummer 1922) is een bouwkundig kunstwerk op de grens van Amsterdam-Centrum en Amsterdam-Zuid. De brug is in 1991 vernoemd naar Jan Hein Donner in zijn hoedanigheid als schaker. De vaste betonnen brug overspant sinds omstreeks 1988 de Singelgracht. Zodoende verbindt ze het Max Euweplein (vernoemd naar schaker Max Euwe) en de Weteringschans (centrumzijde) met het Vondelpark en de Stadhouderskade (in Zuid). De brug is alleen toegankelijk voor voetgangers en fietsers, maar kan ook eventueel nooddiensten dragen; er is namelijk geen andere mogelijkheid om met zwaar vervoer het Max Euweplein op te komen. Zij is daarom acht meter breed. De brug is een ontwerp van Kees Spanjers, die samen met Pieter Zaanen voor de inrichting van het plein zorgden. Het Max Euweplein ligt hoger dan de Stadhouderskade; Spanjers koos voor een vrijwel platte brug met helling aan de zijde van de kade. Onder die helling geldt een doorvaarverbod; scheepvaart moet van de andere doorvaarten gebruik maken. Voor voetgangers en fietsers is het een stevige helling omdat de doorgaande voet- en fietsroute hier geregeld worden door verkeerslichten; fietsers moeten bijna vanuit stilstand de helling op of juist helling af remmen.

Het American Hotel (formeel voluit 'Clayton Hotel Amsterdam American') is een hotel aan het Leidseplein 28 in Amsterdam. Het hotel is gelegen naast de Stadsschouwburg. In het hotel met zijn beroemde Café Américain bevindt zich de oudste leestafel van Amsterdam. Het hotel wordt door de Amsterdammers vaak simpelweg het Americain genoemd.

Het Willy Alberti-museum was een museum in Amsterdam dat was gewijd aan de Amsterdamse zanger Willy Alberti, geboren Carel Verbrugge (1926-1985). Het was gevestigd in Nieuw-West en later heropend aan de rand van de Jordaan. Er werden stukken getoond over het leven van de Jordaanse zanger, zoals foto's, schilderijen, cadeautjes, krantenknipsels, kostuums en platenhoezen. Ook waren er allerlei onderscheidingen te zien, zoals gouden platen, een oorkonde bij een koninklijke onderscheiding en een plaquette met het opschrift "Neêrlandsch jongste tenor" die hij in oktober 1940 op zijn veertiende kreeg van het Asta-theater in Amsterdam. Ook toonde het museum de pijp die Cliff Richard aan Willeke Alberti schonk voor haar vader en een aansteker die Frank Sinatra in het Concertgebouw liet vallen en door Alberti werd opgevangen. Verder waren souvenirs te zien uit zijn Amerikaanse tournee in 1959, toen hij daar met Marina een nummer 6-notering in de hitlijsten had behaald. Veel stukken zijn afkomstig uit zijn nalatenschap die zijn weduwe, Ria Kuiper, ter beschikking stelde. Zij was ook betrokken bij het geven van rondleidingen en de initiatiefneemster van het museum, samen met de zanger en danser Hans van Oort die destijds voorzitter was van de Stichting Vriendenclub Willy Alberti. Verder waren er verwante memorabilia te zien, zoals foto's van de Willy Albertistraat in Hengelo. Ria Alberti-Kuiper overleed in maart 2011. Het museum werd aanvankelijk op 5 maart 1997 geopend in het souterrain van het Hem-Hotel aan de Voorburgstraat in Nieuw-West. Op dit adres kende het museum een kort bestaan en werd het vanwege een tegenvallend bezoekersaantal in april 1998 gesloten. In 2001 werd het heropend in het centrum van Amsterdam, in het Grand Café Peter Batenburg aan het Max Euweplein. Het museum werd tot circa 2011/2014 voortgezet en is inmiddels opgeheven.