Beschermd stadsgezicht Leiden - Zuidelijke Schil

De Sint-Petruskerk, doorgaans kortweg Petruskerk genoemd, is een kerkgebouw aan de Lammenschansweg in de Nederlandse stad Leiden, gewijd aan de apostel Petrus en onderdeel van de rooms-katholieke HH. Petrus en Paulusparochie in Leiden en omgeving.

De Oranjeboom was een korenmolen in de Nederlandse stad Leiden, gebouwd in 1733 en afgebroken in 1904. Vlak bij de standplaats staat sinds 1935 het Zuidelijk rioolgemaal aan de Geregracht. Een voorloper, korenmolen 't Kalf, werd tijdens de Tachtigjarige Oorlog in 1575 gebouwd en vernieuwd in 1649. In 1733 werd de houten molen vervangen door een stenen Walmolen en omgedoopt in De Oranjeboom. De molen was voorzien van een gedenksteen, die "onder een akelig groenen met prachtige vruchten versierden oranjeboom" de volgende tekst vertoonde: DE ORANJEBOOM GESTIGT DOOR HENDRIK VAN DER HEIDE EN ARY OPSTAL, DEERSTE STEEN GELEIT DOOR WILLEM VAN DER KLUYT DEN 3 MAART, DE LAATSTE DOOR JAN KOOK 10 JUNI 1734 In 1941 meldde het bestuur van de Historische vereniging Oud Leiden dat die gevelsteen, die na de sloop van de molen was opgesteld in Museum De Lakenhal, aangebracht zou worden in de gevel van het gebouw van het Zuidelijk Rioolgemaal. Uiteindelijk werd de gevelsteen echter ingemetseld in de gevel van de Meelfabriek van de firma De Koster aan de Oosterkerkstraat. De reden was, dat deze firma nog gebruik had gemaakt van De Oranjeboom. De naam De Oranjeboom was bedoeld als eerbetoon aan het Huis van Oranje en als symbool voor de gewonnen vrijheid na de Tachtigjarige Oorlog. De naam komt in Nederland ook voor als familienaam, biermerk, als naam van horecagelegenheden, enz. In de versierselen, behorende bij de Huisorde van Oranje, bevinden zich aan weerszijden takjes van een oranjeboom.

Het Zuidelijk rioolgemaal, gelegen aan de Geregracht 50 in de Nederlandse stad Leiden, is in 1935 gebouwd als pompgebouw in combinatie met een transformatorstation en urinoir. Het is aangewezen als beschermd gemeentelijk monument. Met de spitse topgevels en hoog opgaande smalle ramen en metselwerk herinnert het pompgebouw aan de Amsterdamse School. Twee van de drie bouwlagen bevinden zich onder de grond. De naastgelegen oorspronkelijke bergkelders voor rioolwater zijn in 1986 vernieuwd en in 2012 uitgebreid. Het urinoir is dichtgemetseld. Ongeveer op de plaats van het Zuidelijk Rioolgemaal stond tot 1904 molen De Oranjeboom op de vestwal.

De Jan van Houtbrug is een vaste brug uit 1923 in de Nederlandse stad Leiden. De brug verbindt de Korevaarstraat met de Lammenschansweg en overbrugt de Zoeterwoudsesingel. De brug is genoemd naar Jan van Hout, die onder meer als stadssecretaris op velerlei gebieden een belangrijke rol heeft gespeeld ten voordele van zijn vaderstad Leiden.

De Geregracht is een straat in de wijk Binnenstad zuid van de Nederlandse stad Leiden. De straat loopt van het Levendaal naar de Zoeterwoudsesingel. Het laatste deel van de Geregracht is een schakel in de "centrumroute" van de stad.

Het Centraal Israëlitisch Wees- en Doorgangshuis was een landelijk weeshuis voor Joodse kinderen van twee tot achttien jaar, in de Nederlandse stad Leiden. Het was gevestigd aan de Roodenburgerstraat 1a en werd op 18 juni 1929 geopend. Voordien was het gevestigd aan de Stille Rijn. De Hebreeuwse naam van het weeshuis was Machseh Lajesoumim, Toevlucht voor het Kind. Vanaf eind jaren dertig werden er ook Duitse kinderen opgenomen die na de Kristallnacht naar Nederland waren gevlucht. De directeur van het weeshuis was Nathan Italie.

De muurtoren Oostenrijk is een waltoren gelegen aan de Jan van Houtkade aan de zuidkant van Leiden. Het bouwwerk stamt uit het eind van de vijftiende eeuw en maakte deel uit van de inmiddels verder volledig verdwenen middeleeuwse stadsommuring. Leiden bezat nog 32 andere muurtorens, waarvan de laatste in 1871 werd gesloopt. Deze muurtoren Bourgondië bevond zich ten westen van Oostenrijk, eveneens aan de Jan van Houtkade. De beide bouwwerken ontlenen hun namen aan de toenmalige landsheren van de Nederlanden, Maria van Bourgondië en Maximiliaan van Oostenrijk. De plattegrond van de muurtoren Oostenrijk is halfcirkelvormig, waarbij de rechte zijde naar de stad is toegericht. Aan de landzijde bevinden zich negen schietgaten in de ongeveer twee meter dikke bakstenen muren. Twee van deze gaten zijn dichtgemetseld. Aan de stadszijde bevinden zich in de gevel twee ruitvormige blinde nissen met daarboven één in de vorm van een driepas. Hieronder is het Leidse stadswapen tweemaal in het metselverband herkenbaar. Vlak boven het trottoir is nog een halfronde boog zichtbaar. Dit is de bovenzijde van de oorspronkelijke toegangspoort tot de toren. Door de eeuwenlange ophoging van het straatniveau ligt deze toegang nu volledig onder de grond. Sinds 2015 is het gebouw in gebruik als escaperoom.

Bethlehemshof is een hofje aan het Levendaal in de Nederlandse stad Leiden. Het is gesticht in 1630 door de Leidse koopman Gerrit Frankens van Hoogmade, die ook de naam van het hofje koos. In 1701 sloten de doopsgezinden van dit hofje zich aan met het hofje De Houcksteen gelegen aan de Levendaal, maar het bestuur bleef nog gescheiden. In 1811 werd uit financiële redenen beide hofjes samengevoegd onder de naam Bethlehem. In 1897 werd het gedeelte aan de Levendaal voorzien van een eigentijdse gevel met een bovenverdieping. In 1978 werd het hofje gerestaureerd. Het hofje heeft de status rijksmonument.

Levendaal is een wijk in het district Binnenstad zuid van de Nederlandse stad Leiden. Om administratieve redenen is de wijk verdeeld in de CBS-buurten Levendaal-West en Levendaal-Oost. De geschiedenis van de wijk gaat terug op de stadsuitleg van 1386 met een nieuwe voorstad "op de hoge woerd", dat wil zeggen op een hoger gelegen stuk grond ten zuiden van de Rijn, waarvan de naam ook terugkomt in de straatnaam Hogewoerd. De wijknaam is vermoedelijk een verenging van "in Levendael", dat wil zeggen de naam die toen voor dit gebied gebruikt werd. Het Levendaal is ook de straatnaam van een uitvalsweg die in oostelijke richting vanaf het centrum door de wijk loopt.

De Fredericus en Odulfuskerk is een kerkgebouw van de Oudkatholieke Kerk aan de Zoeterwoudsesingel 49 (hoek Cronesteinkade) in de Nederlandse stad Leiden. Het gebouw is aangemerkt als rijksmonument.

Het Levendaal is een weg en voormalige gracht in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. De ongeveer 700 meter lange weg loopt van de Garenmarkt oostelijk tot aan het Plantsoen/Plantage waar de Plantagelaan de weg met de Hoge Rijndijk verbindt. Het Levendaal is in de periode 1386 - 1389 gegraven als vestgracht voor een nieuwe voorstad "op de hoge woerd", dat wil zeggen op een hoger gelegen stuk grond ten zuiden van de Rijn, waarvan de naam ook terugkomt in de straatnaam Hogewoerd. Waarschijnlijk volgde de nieuwe gracht het beloop van een reeds bestaande afwateringssloot. De naam Levendaal is pas ontstaan toen de vestgracht woongracht was geworden. Het is vermoedelijk een verenging van "in Levendael", dat wil zeggen de naam die toen voor dit gebied gebruikt werd. Het langste deel van de gracht werd tussen 1934 en 1936 gedempt. De Spekkenbrug werd hierbij afgebroken. Het Kort Levendaal, het stuk tussen de Garenmarkt/Steenschuur en de Korevaarstraat, werd uiteindelijk in 1962 gedempt. Aan het Levendaal waren enkele flinke fabrieken gevestigd: N.V. Koninklijke Zeep-, Eau de cologne-, en parfumeriënfabriek v/h Sanders & Co., aan de noordelijke zijde tussen Korevaarstraat en Sint Jorissteeg, en Leidsche Textielfabrieken Van Wijk, in het blok tussen Hogewoerd, Bolwerkstraat, Levendaal en Rijnstraat. In de huidige situatie is het Levendaal met uitzondering van het Kort Levendaal ingericht als doorgaande tweebaansweg met vrijliggende fietspaden.

Het Plantsoen is een negentiende-eeuws stadspark of plantsoen in de binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. Het is tevens de naam van de aanliggende straat. Het Plantsoen is een gemeentelijk monument. Het stadspark, in Engelse landschapsstijl, is gelegen op de voormalige bolwerken langs de Zoeterwoudsesingel, die in 1830 werden geslecht. Het eerste ontwerp van J.D. Zocher jr. uit 1835 werd niet uitgevoerd, maar een aansluitend, goedkoper plan van stadsarchitect Salomon van der Paauw wel. Het park werd vervolgens tussen 1835 en 1842 aangelegd. Na de sloop van de Hogewoerdsbinnenpoort maakten J.D. Zocher jr. en L.P Zocher in 1867 een ontwerp voor een plantsoenaanleg. Dit ontwerp valt echter niet op het perceel van de Plantage te projecteren. De muzieksociëteit Musis Sacrum had van 1870 tot 1929 een stuk park tot haar beschikking op een heuvel op het oostelijke bolwerk (tegenover de huidige Fruinlaan), waar zij een paviljoen, muziektent en terras had. In 1928 werd dit complex gesloopt en de heuvel afgegraven. Alleen de muziektent bleef nog staan en werd gerenoveerd, maar verdween laat in de jaren dertig ook. Aan het eind van de negentiende eeuw werd de aanliggende binnenvestgracht gedempt, waardoor bouwgrond vrijkwam voor statige herenhuizen met een tuin aan de plantsoenzijde. Voor de tuinen en een slingerende ontsluitingsweg moest een gedeelte van het park wijken. Met het dempen van het Levendaal in 1935 en de aanleg van de Plantagelaan naar de Hoge Rijndijk werd het Plantsoen van de Plantage afgesneden. Voor deze doorbraak moest ook een pand aan de Plantage gesloopt worden. Het Plantsoen heeft sinds 1867 een volière. Ook was ooit een deel van de singel ingericht als zwanen- of eendenvijver. Sinds 27 juni 2012 heeft het plantsoen weer een vijver met fontein.