Haarlemmerpoort (Amsterdam)

Standbeeld voor Jacob van Lennep is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het standbeeld voor Jacob van Lennep kwam er op initiatief van Marita Mathijsen, die Jacob van Lennep niet wilde herdenken als schrijver en rijksadvocaat, maar als initiator van drinkwater in Amsterdam. Eigenlijk was hij niet degene die het project opstartte, maar zijn vrouw Henriette (Henrietta Sophia Wilhelmina Röell, 1792-1870). Die wilde het verse en schone drinkwater uit de Noord-Hollandse duinen dat ze in hun buitenplaats Huis te Manpad nabij Heemstede (Noord-Holland) dronken ook wel drinken wanneer ze in Amsterdam was. Tot dan toe werd het drinkwater vanuit de Vechtstreek geïmporteerd, maar het was (te) duur. Arme Amsterdammers waren veroordeeld tot grachtenwater of de regenton. Van Lennep raakte daartoe bevriend met ingenieur Christiaan Vaillant , die al jaren met een dergelijk plan rondliep. Ook werd nog een Brits ingenieur ingeschakeld, maar het mocht niet baten. Amsterdam zag er niet is in en ook bewoners van het voorgesteld brongebied vonden het niets. Zij brachten zelfs een brochure uit: Bedenkingen van eenige bewoners der duinen, over de physieke of financiële mogelijkheid van eene waterleiding uit dezelve tot en in Amsterdam. Van Lennep liet zich niet afwimpelen en wist met Brits kapitaal de waterleiding toch te realiseren en begon de Amsterdamsche Duinwater-Maatschappij. Daarbij was steun van familie, die diverse gebouwen en terreinen daar in bezit had, onontbeerlijk. Vader David Jacob van Lennep stelde Mariënduin beschikbaar; zus Antje van Lennep liet door doorbraak op Leijduin toe en neef Johan Frederik van Lennep schonk het terrein Groot Bentveld. Kroonprins Willem kwam op 11 november 1851 naar het duinengebied om een spade in de grond te zetten. In 1853 bereikte het eerste duinwater Amsterdam. De leiding kwam Amsterdam binnen bij de Willemspoort, bij Amsterdammers beter bekend onder Haarlemmerpoort. Het verhaal gaat dat Van Lennep de start daar wilde om de mensen uit de rijke Grachtengordel dwars te zitten, maar eerlijkheidshalve moet genoteerd is dat als men vanuit het duinengebied of Haarlem naar die grachtengordel wil komen, men eerst langs die Haarlemmerpoort moet. De Amsterdamsche Duinwater-Maatschappij werd in 1896 door de voorloper van het Gemeentelijk Waterbedrijf, die op haar beurt opging in Waternet. Marita Mathijsen mocht in 2003 bij het 150-jarig bestaan een lezing geven en opperde dat Jacob van Lennep een standbeeld verdiende vanwege het gezinsinitiatief. Samen met de gemeente Amsterdam (burgemeester Job Cohen) en het Waterleidingbedrijf (directrice Caroline van der Wiel) kreeg ze een comité van de grond die eraan zou werken. Uit de ontwerpwedstrijd kwam kunstenares Lia van Vugt als winnaar uit de bus. Daarna volgde gemeentelijke procedures, inspraakavonden en protesten. Het proces kwam in een stroomversnelling dankzij de televisieserie De ijzeren eeuw van onder andere Hans Goedkoop, waarbij als grap een nep-monument werd geplaatst. Drie jaar na het 150-jarig bestaan was er dan eindelijk het echte monument. Bij de onthulling door Job Cohen gaf Mathijssen de toespraak. Van Vugt kwam met een beeld van een staande Van Lennep dat voor de helft bestaat uit roestvast staal (staande voor het water uit de Vechtstreek) en een in cortenstaal (staande voor het grachtenwater) uitgesneden silhouet. Door de lucht kijk je op het wateroppervlak. Het spiegelende glas staat voor helder drinkwater. Het werd geplaatst nabij het eerste watertappunt op het Haarlemmerplein. Op de sokkel zijn drie plaquettes gemonteerd. Centraal geplaatst is het korte levensverhaal. Aan de zijkant bevinden zich Mengelpoëzie III en IV.

Het Haarlemmerplein verbindt de Amsterdamse Korte Marnixstraat met de Planciusstraat en grenst aan de Haarlemmerdijk en de Singelgracht in Amsterdam-Centrum. Het plein dateert uit de aanlegperiode van de Grachtengordel.

De Korte Marnixstraat is een straat in Amsterdam-Centrum, Haarlemmerbuurt. Alle gebouwen behalve nummer 4 zijn gemeentelijk monument.

De Wubboboom is een levend gedenkteken annex monument, staande op het Haarlemmerplein in Amsterdam-Centrum. Vrijwel direct na het overlijden van natuurkundige Wubbo Ockels (18 mei 2014) kwam binnen de gemeenteraad Amsterdam het idee van de grond voor hem een levend monument op te richten. Tijdens een herdenkingsdienst in de Westerkerk maakte wethouder Maarten van Poelgeest bekend dat er ter ere van Ockels een iep zou worden geplant. De boom moest zo geplant worden zodat hij geen schade kon toebrengen aan bestrating en leidingen in de grond. De boom zou geplant worden in een hoek van het Haarlemmerplein. De iep van het ras Ulmus 'Sapporo Autumn Gold' is een kruising van de Japanse iep (Ulmus japonica) met Ulmus pumila, die vanwege haar afwijkende bladkleur opvalt ten opzichte van andere bomen op het plein. Er werd een constructie bedacht die de boom stormbestendig zou moeten maken. Bomen van dit iepenras zouden wel 500 jaar oud kunnen worden, staande voor de duurzaamheid waar Ockels zijn laatste jaren voor streed. De boom werd begon november 2014 "onthuld". De boom wordt omringd door straatmeubilair met zitbanken, waarop vier plaquettes zijn aangebracht. Ook deze banken volgen de duurzaamheid. Ze worden gedragen door cortenstaal en zijn bekleed met FSC-gecertificeerd hout. Twee plaquettes duiden Ockels als persoon en twee laten twee bekende uitspraken van de astronaut zien: Optimisme is een verantwoordelijkheid We zijn allemaal astronaut van Ruimteschip Aarde Ockels volgde hiermee Hella S. Haasse, die al tijdens haar leven een boom naar haar vernoemd kreeg in het Vondelpark.

Haarlemmerplein 23 te Amsterdam is een gebouw aan het Haarlemmerplein in Amsterdam-Centrum.

De Willemsbrug (brug 151) is een brug in Amsterdam-West over de Singelgracht tussen het Haarlemmerplein en het Nassauplein. Deze basculebrug is genoemd naar de nabijgelegen Willemspoort. Het aanleggen van een brug op deze plek werd noodzakelijk na de aanleg van het Westerkanaal in 1877. De huidige brug is een ontwerp van Piet Kramer uit 1925 en gebouwd in 1928-'29. Deze verving een brug uit 1877. De brug vormt samen met brug 349 een verbinding van het centrum van Amsterdam naar de Haarlemmerweg. De Willemsbrug grenst ook meteen aan de Mirakelbrug (brug 152) die toegang geeft aan de Spaarndammerbuurt. De brug is een gemeentelijk monument. De oude brug uit 1877 was voorzien van tramrails maar werd bij de elektrificatie in 1906 niet voorzien van bovenleiding. Omdat vanaf het Nassauplein een flauwe bocht voor de brug lag kon het voorkomen dat de tram bij onvoldoende snelheid stroomloos op de brug kwam te staan. De bestuurders namen dan ook altijd een flinke aanloop. Op 2 januari 1924 liep motorwagen 9 van tramlijn 18 door sneeuw en ijs echter vlak voor de brug uit de rails, ramde de balustrade en kwam in het water van de Singelgracht terecht. Met veel moeite werd de tram door de brandweer de volgende dag uit het water getakeld. Het personeel en de passagiers kwamen met de schrik vrij. Op de nieuwe brug verschenen ook tramrails maar nu wel met bovenleiding. Tot 19 januari 1955 bereed tram 12 de brug. Deze werd toen vervangen door een buslijn, waarna de rails op de brug werden verwijderd. Bus 22 rijdt als opvolger nog altijd over de brug. Op 3 maart 2018 werd een deel van de brug voor enige tijd afgesloten. Een waterleiding direct ten zuidwesten van de brug was gesprongen en spoelde de kadewand met voetpad en fietspad weg. De landhoofden van de brug bleven weliswaar staan, maar men nam het zekere voor het onzekere. Om verdere afkalving door golfslag te voorkomen (er wordt nog druk gevaren hier) werd de kademuur beschermd met een stalen damwand. Er was in Amsterdam nog een brug die 'Willemsbrug' genoemd werd. Het gaat hier om brug 454 tussen het Emmaplein en het Vondelpark in Amsterdam-Zuid. Deze heet tegenwoordig Diaconessenbrug.

Korte Marnixkade 4 is een gebouw in Amsterdam-Centrum.

De Fontein Haarlemmerplein is een fontein geplaatst in/op het Haarlemmerplein in Amsterdam-Centrum. De fontein werd geplaatst na een nieuwe herinrichting van het plein na een eerdere "opknapbeurt" in de jaren zeventig. Rond 2010 kwam er na jaren nieuwbouw naar ontwerp van architect Dick van Gameren, die daarmee een nieuwe noordrand creëerde. In de jaren zeventig was nog het idee om vanaf de Haarlemmerweg een snelwegverbinding te maken naar de Prins Hendrikkade. Een reliek uit die tijd is bijvoorbeeld de betonnen brug (brug 95). Dat werd losgelaten en zodoende kon er rond 2010 weer gebouwd worden op plekken waar ongezellige parkeerterreinen waren ingericht. De inrichting vond plaats onder supervisie van de gemeente Amsterdam onder woordvoerder Harm Klaas Naaijer. Naar ontwerp van Draken Bozan werd in 2013 aan de noordkant van het plein een fontein geplaatst. Tussen de grijze stoeptegels werden drie stroken van metaal geplaatst waaronder 42 bedriegertjes werden geïnstalleerd. Elk reeks van bedriegertjes heeft een eigen watervoorziening. Het geheel wordt middels computerprogrammatuur aangestuurd, zodat er een golfbeweging bij het spuiten wordt gesymboliseerd. Bij schemering wordt de installatie verlicht, want zij “draait” dagelijks tussen 9 en 23 uur. Op woensdag is de fontein buiten werking; er is dan een dagmarkt. Na dit eerste artistiek kunstwerk kwam een jaar later de Wubboboom. Drazen Bokan leverde in 2023 opnieuw een fontein aan Amsterdam, de Fontein Kolenkit nabij de Opstandingskerk (Kolenkit).

De Houtmanspoorbrug, in de volksmond Singelgrachtbrug is een stelsel van ophaalbruggen in Amsterdam-Centrum, rand Spaarndammerbuurt. De brug overspant het Westerkanaal met haar westelijke kade, de Houtmankade. Tot november 2017 stond de brug bekend als S4 (spoorbrug 4) dan wel Singelgrachtbrug. Het Westerkanaal ligt namelijk in het verlengde van de Singelgracht. In die maand ver/hernoemde de gemeente Amsterdam alle spoorbruggen in de stad voor opname in de Basisregistraties Adressen en Gebouwen. De brug ligt in de drie spoorlijnen tussen de stations Amsterdam Centraal Station en Station Amsterdam Sloterdijk, de lijnen: Amsterdam - Haarlem; Amsterdam - Zaandam; Amsterdam Centraal - Schiphol.

De Planciusbuurt is een buurt in het centrum van Amsterdam. De buurt ligt in de Gouden Reael, ten westen en ten noorden van het Haarlemmerplein, en wordt begrensd door de Singelgracht, het Westerkanaal, de Korte Zoutkeetsgracht, de Planciusstraat en de Korte Marnixstraat. De Planciusstraat en de Planciusbuurt werden genoemd naar predikant en zeevaartkundige Petrus Plancius (1555-1622). De buurt wordt opgedeeld in Planciusbuurt Zuid en Planciusbuurt Noord door de spoorlijn tussen het Centraal Station en Amsterdam-Sloterdijk. De 19e-eeuwse Haarlemmerpoort aan de Singelgracht bepaalt het beeld van het aangrenzende Haarlemmerplein. De tramlijn 3 rijdt vanaf het Haarlemmerplein naar de Korte Zoutkeetsgracht. Planciusbuurt Zuid (17 346 m², 170 bewoners) en Planciusbuurt Noord (24 120 m², 350 bewoners) behoren qua oppervlakte en bevolking tot de kleinste en dunst bevolkte buurten van Amsterdam.

De Korte Marnixkade is een straat in de Planciusbuurt Zuid in het stadsdeel Amsterdam-Centrum.

De Planciusspoorbrug is een spoorviaduct in Amsterdam-Centrum in Nederland. De brug overspant de noordzuid lopende Planciusstraat, haar directe naamgever, beide zijn vernoemd naar Petrus Plancius. Tot november 2017 stond de brug bekend als S6 en S7 (spoorbrug 6 en 7). In die maand ver/hernoemde de gemeente Amsterdam alle spoorbruggen in de stad voor opname in het Basisregistraties Adressen en Gebouwen. Het viaduct ligt in de drie spoorlijnen tussen de stations Amsterdam Centraal Station en Station Amsterdam Sloterdijk, de lijnen: Amsterdam - Haarlem; Amsterdam - Zaandam; Amsterdam Centraal - Schiphol.