Rijksbeschermd gezicht Schiedam

De Passage in Schiedam is een overdekte winkelgalerij tussen de Broersvest en het Broersveld. De Passage, een ontwerp van architect Pieter Sanders, werd op 29 juli 1932 in gebruik genomen. In de Passage was een bioscoop annex theater, dat heeft bestaan tot 1994. Het Passage Theater werd in 1998 vervangen door het Theater aan de Schie. Het Pronkstuk van het Passage Theater was een heel groot Standaart Theaterorgel. Organist Joop Walvis had een vast engagement en speelde voor, tussen en na de filmvoorstelling. Vaak gaf hij concerten die ook door radio Hilversum werden uitgezonden. Ook Cor Steijn heeft op dit orgel gespeeld. Dit orgel staat nu in het Theater aan de Schie. Als een van de eersten opende de bekende persfotograaf Adriaan Maltha op Passage nummer 12 zijn fotozaak. Een andere Schiedammer die zich in de Passage vestigde, was de kunstschilder Theo (Doop) Wiegman. Hij was befaamd om zijn schilderijen van de rivier de Maas met schepen. Oorspronkelijk had Antonio Belfi zijn ijssalon La Venezia niet op de hoek van de Passage, maar midden in de Passage. Na Antonio nam zijn zoon Rico Belfi de ijssalon over en vervolgens de derde generatie. Sinds half januari 2010 is La Venezia gesloten en in juni 2010 heropend op het Rubensplein in Schiedam-West. Op de oude plaats werd weer een ijssalon gevestigd die alweer gesloten is. De oorspronkelijke Passage was 37 meter lang en 7 meter breed. De Passage was voorzien van een dubbele glazen kap, waarbij de onderste kap met opaline glas was uitgevoerd. Het daglicht kwam hierdoor enigszins diffuus door. Ook in de vloer waren glazen tegels aanwezig waardoor licht uit de kelderruimtes werd doorgelaten. Aan de westkant van de Passage was een trap naar het lager gelegen Broersveld, waar echter weinig winkels te vinden waren. In 1995 is de Passage aan de kant van het Broersveld uitgebreid met de Nieuwe Passage, een in twee lagen overdekt winkelcentrum in Schiedam dat werd geopend in 1995. De oorspronkelijke gevel aan de Broersvest bestaat nog en ook is de oude passage in oude luister hersteld. Het winkelcentrum heet Passage Schiedam en heeft een oppervlakte van 15.000 m².

De Sint Johannes de Doperkerk was een rooms-katholieke parochiekerk in Schiedam. De kerk is beter bekend als de Havenkerk. De Havenkerk werd in neoclassicistische stijl ontworpen door de Haagse architect Adrianus Tollus. Het is een driebeukige hallenkerk. De bouw startte in 1822 en in 1824 werd de kerk ingewijd. De voorgevel is in de dorische orde, met een hoog portiek dat wordt ondersteund door vier zuilen. Op het dak staat een houten toren. De zuilen en arcaden in de kerk zijn in de ionische orde. De Havenkerk beschikt over een orgel van Pieter Maarschalkerweerd uit 1875. De kerk werd in 1967 voor de rooms-katholieke eredienst gesloten. De parochie verhuisde naar een nieuw kerkgebouw in de wijk Nieuwland, dat in 2000 is afgebroken. Tussen 1976 en 2008 was de Havenkerk in gebruik bij de Stichting Johan Maasbach Wereldzending. In 2008 waren er plannen voor verkoop aan een projectontwikkelaar, die er een hotel en restaurant in wil vestigen. De kerk is in 2010 door de Stichting tot Restauratie en Instandhouding van de kerk aan de Lange Haven gekocht van de Johan Maasbach Wereldzending. In 2011/2012 is de kerk gerestaureerd, met name met betrekking tot het exterieur. Voor de kerk wordt een passende bestemming gezocht. De Havenkerk is een rijksmonument.

Het Nationaal Jenevermuseum Schiedam bevindt zich sinds 1996 in een voormalige moutwijnbranderij en distilleerderij De Locomotief aan de Lange Haven 74 in de Zuid-Hollandse stad Schiedam, de stad die bekend werd als jeneverhoofdstad van de wereld. Het museum toont een bijzondere collectie die vertelt over de geschiedenis en achtergronden van jenever en jeneverstoken in Nederland. Denk daarbij aan reclame-uitingen, verpakkingsmateriaal of glaswerk. Er is meestal een wisseltentoonstelling te bewonderen. Het museum beschikt over een historische branderij waar moutwijnjenever gestookt wordt volgens de Oud-Hollandsche Methode en naar receptuur uit 1700. De moutwijn, gestookt uit rogge en gerstemout, wordt 3 jaar gelagerd en vervolgens gebotteld onder de naam 'Old Schiedam'. Het museumgebouw stond in 1998 model voor het 79e Delfts blauwe huisje van de KLM.

De Gekroonde Brandersketel was tot 2003 een jeneverbranderij aan de Lange Haven in Schiedam waarin sinds 2006 het Gedistilleerd Museum is gehuisvest. In het markante gebouw zijn historische gebruiksvoorwerpen, affiches, etiketten, flessen en glaswerk uitgestald. Het hele jaar door stookt de meesterknecht hier op ambachtelijke wijze de klassieke moutwijn, op gezette tijden wordt dit 'halffabricaat' tot een moutwijnjenever gedistilleerd. Dit is een ouderwetse drank waar de bezoekers in het proeflokaal hun oordeel over mogen uitspreken. In 1941 schilderde de Schiedamse kunstenaar Schmierman in vijftien taferelen een soort stripverhaal, waarin op overzichtelijke wijze het gehele proces van korrel tot borrel is verbeeld.

De Sint-Janskerk, ook wel de Grote Kerk, is een driebeukige hallenkerk in Schiedam, die werd gebouwd op de plaats waar in de 13e eeuw al een kerk had gestaan.

De Koemarktbrug is een basculebrug in het centrum van Schiedam over de Lange Haven tussen de Koemarkt en de Gerrit Verboonstraat. In 2005 werd de bestaande brug uit 1926 vervangen. Tijdens de renovatie werd een tijdelijke brug geplaatst.

De Nieuwe Haven is een gracht met een lengte van ongeveer anderhalve kilometer en vormt de westelijke begrenzing van het stadscentrum van de Zuid-Hollandse plaats Schiedam. De Nieuwe Haven vormt de verbinding tussen de Vellevest en de Buitenhaven. Het noordelijke deel van de Nieuwe Haven is historisch bekend als Westvest. De straat aan de noordoostelijke oever heet eveneens Westvest; de straat aan de westoever heet Nieuwe Haven. Op 2 augustus 1346 verleende gravin Margaretha van Holland en Henegouwen Schiedam het recht om vesten om de stad aan te leggen. De Westvest werd rond 1350 gegraven en sloot ongeveer ter hoogte van de huidige Gerrit Verboonstraat aan op de Buitenhaven. In 1613/1614 werd de Nieuwe Haven gegraven met het tegenwoordige verloop, waarbij de Nieuwe Haven voorbij de Hoofdbrug uitmondt in de Buitenhaven. In 1621 werd het oude gedeelte van de Westvest tussen de Nieuwe Haven en de Hoofd- of Vrouwe- of Sint Christoffelspoort gedempt. Aan de Westvest staat sinds 1794 molen De Walvisch, die granen voor de jeneverproductie maalde. Over de Nieuwe Haven ligt een drietal bruggen: De Kippenbrug, een voetgangersbrug in het verlengde van de Branderssteeg De Oranjebrug, een hefbrug uit 1938 in het verlengde van de Oranjestraat De Hoofdbrug, een ophaalbrug uit 1957 tussen de Lange Nieuwstraat en de Hoofdstraat

Het gebouw van de HAV Bank aan de Gerrit Verboonstraat in Schiedam werd in 1933-1935 in opdracht van de Hollandse Algemeene Verzekeringsbank ontworpen door architect Willem Marinus Dudok. Deze bank was in 1903 opgericht. Het gebouw van de HAV Bank is ontworpen in een zakelijk expressionistische stijl. In 1953 werd het gebouw in dezelfde stijl uitgebreid, eveneens naar een ontwerp van Dudok. In 1970 ging de verzekeringsportefeuille van de HAV Bank over naar de N.V. Verzekering Maatschappij Holland, die in 1985 haar naam wijzigde in AMEV Schadeverzekering. In 1996-1997 werd het gebouw van de HAV Bank verbouwd tot appartementencomplex.

De Waag van Schiedam aan de Nieuwstraat 36 is aangebouwd aan de toren van de Grote of Sint-Janskerk Schiedam kreeg een eerste waag in 1339 in de ruimte onder het Stadhuis, die ook als laken- en vleeshal dienstdeed. In 1579 verhuisde de waag naast de toren van de Grote Kerk. De functie als waag is pas in 1930 opgeheven. De Waag is in 1990 gerestaureerd, zodat het kerkelijk bureau van de Hervormde Gemeente hier kantoor kon houden. Na een grote renovatie is sinds juni 2016 de Stichting Promotie Schiedam gevestigd in De Waag. De weegschaal aan de gevel is weer terug op zijn plek, nadat er onderdelen werden gevonden in de achtertuin van het Stedelijk Museum Schiedam in 2003. De horizontale (ijzeren) balk van de weegschaal ontbrak bij de opgraving. In 2016 maakte de Schiedamse smid Rookbaard een nieuwe balk. De Waag is een rijksmonument (33254).

De Lange Haven is een haven met een lengte van ongeveer 550 meter in het centrum van de Zuid-Hollandse plaats Schiedam. De Lange Haven vormt de verbinding tussen de Schiedamse Schie ter hoogte van de Beursbrug en de Buitenhaven ter hoogte van de Koemarktbrug. Halverwege de Lange Haven ligt de Appelmarktbrug, een gietijzeren ophaalbrug die gebouwd is rond 1860. Wanneer een boot door de haven vaart, wordt deze brug door twee brugwachters met de hand omhoog getrokken. Aan het einde van de Lange Haven ligt de Koemarktbrug. Tussen de Appelmarktbrug en de Koemarktbrug ligt de Taanbrug. Deze is, in 2017, in dezelfde stijl gebouwd als de Appelmarktbrug. Langs de Lange Haven staan enkele tientallen rijksmonumenten waaronder: de Korenbeurs het Jenevermuseum (Schiedam) de Sint-Jan-de-Doperkerk of Havenkerk Gatenburgh, het patriciërshuis aan de Lange Haven 107 Het koopmanshuis aan de Lange Haven 141 Het Huis Nolet Langs de walkanten van de Lange Haven staat een reeks decoratieve ijzeren gaslantaarns, tegenwoordig ingericht voor natriumlicht, die eveneens als 'rijksmonument' gelden. In het water liggen een aantal woonschepen waarvan een aantal eveneens de status Rijksmonument is toebedeeld.

De Koemarkt is een belangrijk plein midden in het centrum van de Zuid-Hollandse stad Schiedam. Het plein bevindt zich ten zuidoosten van de binnenstad waar de Rotterdamsedijk vanuit het oosten, het Broersvest vanuit het noorden en de Lange Haven met Koemarktbrug vanuit het westen op uitkomen. De Koemarkt is de entree naar de binnenstad en vormt het ruimtelijke scharnierpunt van de stad tussen de oude binnenstad en Nieuw Mathenesse nabij de Schie. In vroeger tijd werd op het plein op marktdagen door de boeren het vee verhandeld met handjeklap waar de naam naar verwijst. Rond het plein bevindt zich voornamelijk lagere bebouwing en middelhoogbouw met winkels met aan de oostzijde een hoogbouwpand, genaamd Singelwijck. Dit rijksmonument van architect Heinrich Leppla heeft acht verdiepingen en werd gebouwd in 1933-1934. Sinds de jaren dertig werd het karakter sterk veranderd, de veehandel verdween en er kwam andere bedrijvigheid. Het plein met een rotonde voor het verkeer werd ook een doorgaande route voor het autoverkeer. Sinds de herinrichting na 1985 werd de Koemarkt vooral een winkel en uitgaansgebied en verdween de rotonde. Ook verschenen er losstaande winkelpaviljoens. Momenteel worden de mogelijkheden voor een nieuwe herontwikkeling van de Koemarkt en het voormalige VROM-terrein onderzocht. Sinds 2019 staat van oktober t/m december de oliebollenkraam van de Schiedamse oliebollenbakker Nico Sterrenberg op de Koemarkt, naast Bram Ladage. Voor 2019 stond deze kraam op de Nieuwe Haven ter hoogte van de Burgemeester Knappertlaan. In 2019, 2020 en 2021 werd Nico tijdens de Oliebollentest van Oliebollentestonline uitgeroepen tot beste oliebollenbakker van Nederland.

De Broersvest is winkelstraat in het centrum van de Nederlandse stad Schiedam. De straat is een belangrijke verkeersroute en verbindt de Koemarkt met de Proveniersbrug. Op de Broersvest liggen twee tramhaltes van de Rotterdamse tramlijnen 21 en 24.