Anton de Komplein

Het Monument voor Anton de Kom is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

De Muurschildering Anton de Kom is een kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Deze muurschildering werd gemaakt in de nazomer van 2020 door kunstenares Hedy Tjin. Deze mural maakt deel uit van een serie die de Canon van Nederland weergeeft. Er zijn er in december 2020 vier, namelijk: Vincent van Gogh in Nijmegen, Aletta Jacobs in Groningen, De Hanze in Deventer en dus Anton de Kom in Amsterdam. In andere zin is het tevens een vervolg op muurschilderingen die ze maakte van bijvoorbeeld George Floyd en Kerwin Duinmeijer. De kunstenares, die in Utrecht afstudeerde, kwam drie dagen naar Amsterdam om de muurschildering te op te zetten aan de brugpijlers van de Anton de Kombrug. Deze brug fungeert als een overkapping van het voetgangersgebied en de markt aan het Anton de Komplein. De muurschildering is een drieluik verdeeld over drie pijlers. De linker pijler bevat de tekst Leer en respecteer, een tekst geïnspireerd op De Kom, die de kunstenares meegeeft aan passanten. Op de middelste pilaar staat Anton de Kom in net pak met hoed; Tjin wilde hem hiermee neerzetten als wijs en gesoigneerd man. Het rechterpaneel verwijst naar verdere informatie met internetadres en een QR-code en laat ook een schrijvende hand zien. De muurschildering was eigenlijk niet voor Amsterdam bedoeld, maar dat bleek uiteindelijk wel de beste plek. Aan rapper en influencer Bokoesam volgde “de opdracht” de nalatenschap van De Kom verder onder de aandacht te brengen. Niet veel later (december 2020) werd een muurportret van Anton de Kom bij The Black Archives door vandalen vernield.

De Anton de Kombrug is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

There's a light that never goes out is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Kunstenares Hadassah Emmerich maakte voor de zuidelijke onderdoorgang van de Anton de Kombrug een bijdrage aan het "Open Source Festival" dan wel "Straat van de Sculpturen". In 2009 was dat een tijdelijke kunstlooproute tussen Station Amsterdam Bijlmer ArenA en metrostation Kraaiennest. Het kunstwerk bestaat uit drie relatief grote tegeltableaus van 3 bij 3 meter, die na afloop van de tentoonstelling bleven staan. De drie tableaus zijn bevestigd op drie brugpijlers. Meestal werd bij soortgelijke projecten gebruikt van felle tinten om het grijze beton weg te werken. Emmerich kwam echter met tableaus in donkere tinten aangepast aan de omgeving. De grillige lijnen in de afbeeldingen staat juist in contrast met de hoekigheid van die omgeving. De kunstenaar liet zich rond 2009 vooral inspireren door exotische bloemmotieven. Emmerich verbleef destijds onder een toelage van het Mondriaan Fonds in het Künstlerhaus Bethanien in Berlijn, waarbij de rust aldaar zorgde voor een donkerder kleurgebruik in haar werk; iets dat zij later weer losliet.

Brug 1154 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

Brug 1155 is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. Deze duikerbrug ligt onopvallend in het landschap. Ze is alleen herkenbaar als een flauwe helling in de Claus van Amsbergstraat. Die straat werd rond 2000 gepland in het gebied van de honingraatflats Frissenstein, Fleerde en Florijn die in die jaren grotendeels werden afgebroken; slechts enkele segmenten bleven bewaard. De brug 1155 overleefde de sanering van de buurt, die toen volgebouwd werd met laagbouw met enkele uitschieters naar boven. Zoals gebruikelijk voor de Bijlmermeer liggen hier drie brugnummers op rij: brug 1153, brug 1154 (beide aangepast in de sanering) en brug 1155. Van dit type brug dan wel duiker liggen er meer in deze wijk. Bruggen 1111, 1124, 1125, 1126, 1127, 1128, 1129, 1131, 1150, 1162, 1165, 1172 en 1301 kregen hetzelfde uiterlijk mee. Ze werden wel ontworpen door de Afdeling Bruggen van de Publieke Werken, maar waar voor de gangbare bruggen de specifieke architect bekend is, is dat bij deze bouwwerken dat niet het geval. De duiker ligt half boven de waterspiegel en is ruim 32 meter lang.

Het Bijlmerplein is het centrale plein van de Amsterdamse wijk Bijlmermeer en tevens van geheel Amsterdam-Zuidoost. Het plein is vernoemd naar het Bijlmermeer.

De Troepiaalbrug (brug 1156) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost.

Dolle Mina is een kunstwerk, dat staat in Amsterdam-Zuidoost. Het werk is van de hand van Erwin de Vries, die dit werk in eerste instantie (1968) voor het winkelcentrum De Botter te Lelystad had ontworpen. In 1999 werd dat grondig verbouwd, waarop dit werk vrij kwam. De gemeente Amsterdam kocht het aan. Ze liet het zetten op het Bijlmerplein in Amsterdam-Zuidoost. De kunstenaar was inmiddels naar zijn geboorteland Suriname vertrokken. Dolle Mina heeft niets te maken met vrouwenbeweging Dolle Mina en is gemaakt van brons (beeld) en kalksteen (sokkel). De Vries gaf Dolle Mina zelf de omschrijving erotisch mee. Erotiek was in zijn ogen een belangrijk facet van het leven. Andere beelden van hem hebben onder andere titels als Erectus (Amsterdam Geldershoofd) en Erotica (Jan Tooropstraat/Jan Voermanstraat). Het bekendst van hem is echter het Nationaal monument slavernijverleden.

Moodwall is een artistiek viaduct in Amsterdam-Zuidoost. In het begin van de 21e eeuw werd er druk gesaneerd in het stadsdeel Zuidoost. Een van de redenen was het gevoel van onveiligheid onder de talloze viaducten, die in het stadsdeel werden gebouwd in verband met de gescheiden verkeersstromen. Een van die “onveilige” plekken was het viaduct aan het westelijk eind van brug 1013, een hectometermeters lang viaduct in de Bijlmerdreef. Dit in de volksmond genoemde "Okkermanviaduct" werd in 2009 voorzien van een oplichtend kunstwerk van Urban Alliance. Het bestaat uit een wand (westelijk landhoofd) dat manshoog vierentwintig meter lang is en 2500 leds bevat. De verlichting reageert op passanten die onder het viaduct lopen of fietsen, terwijl boven het autoverkeer voorbij raast. Men koos daarbij voor een geribbelde muur die semi-transparant is. Het geeft afwisseling in het blik van voorbijgangers, is moeilijk met graffiti te bewerken en geeft licht/schaduwdynamiek. Het kunstwerk leverde de kunstenaars de Dutch Design Award op in de categorie Beste product in openbare ruimte. Het was eigenlijk een testversie van een veel langer kunstwerk van zeventig meter. In 2014 moest het opnieuw afgesteld worden. Overigens is de ruimte aan de andere zijde van het bewerkte landhoofd een parkeerplaats; de afscheiding is van tralies en metaal. In 2021 werd van Matthias Oostrik Het licht van Jan onthuld, ook een lichtkunstwerk.

De kus is een plastiek van Jeroen Henneman. Henneman kreeg inspiratie voor dit werk door het spelen met ijzerdraad en het werken met een soldeerbout met zilverdraad. Na enige bewerking ontstond iets wat op een kus leek. Henneman zag het als een ruimtelijke tekening. Henneman kreeg in 1979 het verzoek van de Koninklijke Bijenkorf Beheer een beeld te ontwerpen voor plaatsing bij het nieuwe hoofdkantoor aan de Frankemaheerd in Amsterdam-Zuidoost. In oktober was het ontwerp in handen van onder meer TNO om berekeningen te maken voor de fundering. Het plan was dat het beeld er in april 1981 zou staan. Het werd 1982 voordat het beeld er stond. De kus bestaat uit drie delen, samen ongeveer zestien ton wegend. De belangrijkste onderdelen zijn twee roestvrij stalen platen van 1,5 meter (man) en 30 centimeter breed (vrouw). Zij vormen twee gezichtsprofielen, die in de hoogte naar elkaar toe neigen en op de plaats van de lippen elkaar raken. Dit thema wordt pas zichtbaar als de toeschouwer er recht voor staat. In 1983 werd het beeld onderscheiden met de Nederlandse staalprijs (Nationale staalprijs) van de Stichting Staalcentrum Nederland (SSN), in 1985 kreeg het de Europese Staalprijs van de Europese staalconstructiebedrijven (ECCS). In 2007 maakte Henneman opnieuw een Kus, ditmaal voor Apeldoorn. De Koninklijke Bijenkorf trok in 2015 uit het kantoor en de nieuwe eigenaar van het gebouw wilde van het beeld af en in 2016 zijn plannen uitvoeren. Er is gezocht naar een alternatieve plek, waarbij de kunstenaar nog Rudi Fuchs in zijn hoedanigheid van curator van ArtZuid heeft ingeschakeld. Dat bleef zonder resultaat Het beeld kon nog net bewaard worden voor opslag. De kunstenaar moest toezien hoe zijn beeld op grove manier uit elkaar werd gehaald; hij had wel richtlijnen opgesteld, maar de aannemer hield zich daar niet aan. De gemeente Amsterdam ging samen met de kunstenaar op zoek naar een nieuwe plaats. Het beeld verdween vervolgens in opslag, maar er werd in die tijd gezocht naar een nieuwe plek. Het beeld bleek gewild bij andere stadsdelen, maar Zuidoost wilde het niet kwijt; het stadsdeel voelde "dat het beeld iets om trots op te zijn was" in de moeilijke perioden die het stadsdeel kende. Bij herplaatsing moest volgens de kunstenaar aan een tweetal eisen voldaan worden. Het beeld moest rondom vrij zijn (in verband met het contrast met de open lucht), maar tevens in een bebouwde omgeving (ook vanwege contrast). In de nazomer van 2019 werd bekend, dat De kus geplaatst wordt op het Anton de Komplein in Zuidoost, dat aan beide voorwaarden voldoet. Plaatsing kan echter niet zonder een paalfundering; het weegt circa 16.000 kilo; zonder goede fundering zou het in de bodem wegzakken. In oktober 2020 vond het daar plaats, niet direct op het plein, maar op een zuidelijk punt (richting politiebureau).

Hoogoordbrug (brug 1039) is een bouwkundig kunstwerk in Amsterdam-Zuidoost. De vaste brug uit 1966-1968 komt hier in de vorm van een viaduct annex tunnel, afhankelijk van het gezichtspunt. Boven de overspanning voert gemotoriseerd verkeer op de Flierbosdreef, een doorgaande route voor snelverkeer. Onder de overspanning leidt het voet- en fietspad Gulden kruispad. Om die gescheiden verkeersstromen te realiseren werden in de wijk tientallen van dit soort bruggen neergelegd. Het ontwerp voor brug 1039 is afkomstig van Dirk Sterenberg, dan werkend voor de Dienst der Publieke Werken. Daar waar hij voor elders in de stad brug-voor-brug moest ontwerpen, sluit het ontwerp van de brug aan op die van andere bruggen in de buurt, die uit dezelfde tijd stammen, zie bijvoorbeeld de Dolingadreefbrug (brug 1012). Ze zijn herkenbaar aan leuningen (metalen strips), betonblokken op het rijdek en de vorm van het schakelkastje voor het elektra op de brug. Sterenberg, ook kunstenaar, paste het ontwerp daarvoor precies in het tegelpatroon in het landhoofd. De brug kreeg pas in 2018 haar naam in een serie vernoemingen binnen de bruggen op wegen voor gemotoriseerd verkeer. Ze werd daarbij vernoemd naar de flat Hoogoord, die op zich vernoemd was naar een herenhuis nabij Hilversum. Ongeveer 700 meter westelijk liggen de Hoogoorddreefmetrobrug en Hoogoorddreefspoorbrug; anders dan deze Hoogoordbrug liggen die spoorbruggen over de Hoogoorddreef.